محققان: انسان‌ها می‌توانند مانند خفاش، پژواک‌یابی را یاد بگیرند

یافته‌های جدید محققان نشان می‌دهد که انسان‌ها هم می‌توانند مانند خفاش‌ها و دلفین‌ها، مهارت پژواک‌یابی را بیاموزند.

وقتی بحث پژواک‌یابی یا مکان‌یابی با صوت به میان می‌آید، احتمالاً اولین چیزی که به ذهن خطور می‌کند، جانورانی مانند دلفین‌ها و به‌خصوص خفاش‌ها باشند. اما پژواک‌یابی می‌توانند راهکار مناسبی برای نابینایان باشد تا به وسیله آن درک بهتری از فضاها داشته باشند و بهتر مسیریابی کنند.

به نقل از وب‌سایت BGR، با وجود مفید بودن این مهارت، تعداد کمی از افراد نابینا این مهارت را آموخته‌اند. خوشبختانه نتایج یافته‌های اخیر نشان می‌دهد، انسان‌ها می‌توانند در مدت کوتاهی حتی کمتر از ۱۰ هفته‌ای پژواک‌یابی را بیاموزند.

محققان برای اثبات ادعای خود آزمایشی با حضور دو گروه داوطلب انجام دادند. در این آزمایش ۱۲ شرکت‌کننده نابینا حضور داشت که برخی از آن‌ها از سنین جوانی کاملاً بینایی خود را از دست داده بودند. در گروه دیگر این آزمایش ۱۴ نفر بدون مشکل بینایی شرکت کرده بودند. این دو گروه توانستند طی ۲۰ جلسه آموزشی پژواک‌یابی را بیاموزند.

هر کدام از این جلسات تمرینی حدود ۲ تا ۳ ساعت طول می‌کشیدند. محققان گفته‌اند که هر دو گروه داوطلبان توانستند پس از آموزش کافی نحوه مکان‌یابی با صوت را یاد بگیرند. در دوره آموزشی پژواک‌یابی شرکت‌کنندگان باید از میان هزارتوهای ساختگی عبور می‌کردند. در دو جلسه پایانی تمام شرکت‌کنندگان توانستند با استفاده از تجزیه و تحلیل صدای پژواک خود از میان هزارتوها عبور کنند.

محققان عقیده دارند می‌توان پژواک‌یابی را به افراد نابینا آموزش داد

نکته جالب اینکه محققان اعلام کردند، شرکت‌کنندگان در آزمایش به لحاظ توانایی خود در پژواک‌یابی عملکردی مشابه کسانی داشتند که سال‌ها از این مهارت استفاده کرده‌اند. بدین‌ترتیب، به نظر می‌رسد، انسان‌ها را هم می‌توان با اندکی چشم‌پوشی در فهرست‌ حیوانات دارای مهارت پژواک‌یابی قرار داد.

اما محققان به چه دلیل به مهارت پژواک‌یابی علاقه پیدا کرده‌اند؟ پژواک‌یابی در قلمروی حیوانات کاملاً مؤثر بوده است. جانوران از این مهارت حیاتی برای موقعیت‌یابی، جهت‌یابی و پیدا کردن طعمه استفاده می‌کنند. جانورانی که پژواک‌یابی می‌کنند به‌راحتی صدایی را به محیط اطراف خود ارسال می‌کنند و با گوش دادن و تجزیه و تحلیل پژواک صدای خود، موقعیت اجسام را در محیط اطراف متوجه می‌شوند.

به جز خفاش‌ها، دلفین‌ها، نهنگ‌های دندان‌دار و همین‌طور خوک‌های دریایی، چند پرنده حشره‌خوار و دو پرنده غارزی هم می‌توانند از پژواک استفاده کنند. این پرندگان از روش‌های ابتدایی‌تر پژواک‌یابی نسبت به خفاش‌ها بهره می‌برند و از این مهارت برای عبور از میان درختان و غارهای محل زندگی خود استفاده می‌کنند.

از این رو، اگر بتوان این مهارت را در مدت کوتاهی به انسان‌ها آموزش داد،‌ می‌توان تا حدی کیفیت زندگی افراد نابینا را بهبود بخشید. با بالا رفتن، بینایی یکی از حواسی است که بیشترین آسیب را می‌بیند و بدین‌ترتیب، فرد برای حرکت در محیط اطراف خود با دشواری بیشتری مواجه می‌شود.

محققان در گذشته امکان آموزش مهارت پژواک‌یابی را آزمایش کرده بودند. بااین‌حال، این اولین باری بود که آزمایش‌ها شامل افراد نابینایی در سنین مختلف می‌شد. حال، محققان می‌دانند افراد نابینا و بینا می‌توانند پژواک‌یابی بیاموزند.