تقریبا تمام موشک‌های ضد تانک عملیاتی در غرب سر از اوکراین در آورده و مدافعان با کمک آن‌ها انواع خودورهای سبک و سنگین ارتش متجاوز روسیه خصوصا تانک‌های اصلی میدان نبرد را به خاک و خون کشیدند. حال در بسته تسلیحاتی 3 میلیارد دلاری جدیدی که آمریکا برای کی‌یف در نظر گرفته، نام موشک تاو نیز دیده می‌شود. همچنان مشخص نیست کدام نسخه از BGM-71 TOW برای اوکراین ارسال شود، اما به احتمال غریب به یقین می‌توان گفت مدلی از تاو 2 است.

موشکی که در وسط قرار دارد تاو 2B است

خانواده موشک‌های تاو

موشک تاو بین سال‌های 1963 تا 1968 توسط کمپانی هوافضا، امنیتی و دفاعی آمریکایی هیوز (Hughes) طراحی و با شروع تولید، نخسل نخست آن در سال 1970 وارد خدمت در ارتش آمریکا شد. کمپانی سازنده در سال 1985 به مالکیت جنرال موتورز در آمد و سپس کمپانی هوافضا، امنیتی و دفاعی آمریکایی ریتیان (Raytheon) که بزرگ‌ترین سازنده موشک در دنیا محسوب می‌شود، در سال 1997 مالک آن شد؛ از این رو امروزه امتیاز موشک‌های تاو در اختیار ریتیان هستند.

تاو از مدل BGM-71D به عنوان تاو 2 شناخته در سال 1983 وارد خدمت شد. در این مدل سیستم هدایتی ارتفا یافت و توان نفوذ سرجنگی به شدت انفجاری ضد تانک آن که نوعی خرج گود است به بیش از 900 میلی‌متری رسید. در نسل بعدی که BGM-71E TOW-2A نام دارد نیز موشک دارای سرجنگی دو مرحله‌ای شد که وظیفه مرحله اول نابودی زره واکنشی انفجاری (ERA) بود تا مرحله دوم بیش از 1000 میلی‌متری در زره نفوذ کند. برد این موشک‌ها زیر 4 کیلومتر است.

مدل مد نظر ما در این نوشتار BGM-71F TOW-2B است که یک تفاوت بسیار اساسی با دیگر اعضای خانواده خود دارد. در همه انواع تاو موشک به هدف کوبیده می‌شد تا سرجنگی آن در زره نفوذ کند، اما در نسخه تاو 2B موشک در ارتفاعی بالاتر از هدف پرواز می‌کند تا بر فراز هدف منفجر شود. در مدل‌های دیگر سرجنگی در راستای دماغه موشک قرار داد و به سمت جلو منفجر می‌شود، ولی در نسخه BGM-71F سرجنگی به جهت پایین قرار گرفته و جهت انفجار زاویه 90 درجه دارد.

در این حالت موشک حمله از بالا است و تانک را از ضعیف‌ترین بخش زره خود یعنی بالای برجک و شاسی مورد اصابت قرار می‌دهد. البته روش حمله از بالای این مدل با موشک FGM-148 جاولین (Javelin) فرق دارد. در جاولین سرجنگی در راستای دماغه قرار دارد و موشک پس از شلیک اوج می‌گیرد و با دماغه روی هدف شیرجه می‌زند، اما در تاو 2B موشک در امتداد خط افق اندکی بالاتر از هدف پرواز کرده و هنگامی که به بالای آن رسید، سرجنگی را به سمت پایین منفجر می‌کند.

سرجنگی ۲ مرحله‌ای این مدل از نوع خرج شکل گیرنده انفجاری بوده و از سرجنگی انواع دیگر تاو سنگین‌تر است؛ از این رو بسیار بیشتر از ۱۰۰۰ میلی‌متر در زره اصلی نفوذ می‌کند. این توان نفوذ بیش از توان مورد نیاز برای نابودی یک هدف در حالت حمله از بالا است و بدین ترتیب نابودی هر هدفی، حتی زره‌پوش‌ترین تانک‌ها را تضمین می‌کند. این سرجنگی توسط یک فیوز مغناطیسی و لیزری مجاورتی با رسیدن به بالای هدف و کشف آن توسط سنسور فعال و منفجر می‌شود.

تا پایان ۲۰۲۰ شمار ۷۰۰ هزار موشک تاو تولید و علاوه بر آمریکا، ۵۲ کشور دیگر و همچنین ۲ گروه مسلح کردی و سوری در سوریه نیز کاربر آن هستند. حال اوکراین نیز قرار است به جمع دارندگان این موشک که آزمون خود بارها در میدان نبرد با موفقیت پس داده بپیوندد. ناگفته نماند تاو در کشورمان مهندسی معکوس شده و خانواده موشک‌های توفان بر اساس آن‌ها ساخته شده‌اند؛ در این بین توفان ۵ با وجود اینکه بر اساس تاو است، اما روش هدایت متفاوتی دارد.

شلیک تاو 2B؛ رشته سیم‌های انتقال فرامین هدایتی در این تصویر دیده می‌شوند

شلیک تاو 2B از خودرو

موشک‌های تاو همگی هدایت نیمه فعال در خط میدان دید دارند؛ بدان معنا که کاربر پس از کشف هدف و شلیک موشک بایستی تا لحظه برخورد نشانگر را روی آن نگه دارد تا موشک به سمتش برود. با نشانه گذاری هدف فرامین کنترلی و هدایتی توسط سیمی که از قرقره‌ای در انتهای موشک تا پرتابگر امتداد دارد مخابره می‌شوند. تاو 2 در دو نسخه BGM-71E و BGM-71F دارای نمونه‌ بی‌سیم نیز است که TOW 2A/B RF نام داشته و فرامین به صورت رادیویی به موشک می‌رسند.

در جریان حمله سال 2003 آمریکا به عراق نیروهای آمریکایی با استفاده از موشک‌های تاو 2A/B شمار زیادی تانک T-72 عراقی را نابود کردند. برد موشک تاو 2B که در سال 1992 وارد خدمت شد زیر 4 کیلومتر بود که در نسخه دوربرد آن موسوم به Aero با استفاده از موتور جدید به 4.5 کیلومتر می‌رسد و زمان پروازش نیز 23 ثانیه است. این نسخه در نیمه دوم دهه 2000 وارد خدمت در ارتش آمریکا شد و امروزه موشک ضد زره غیردوش پرتاب استاندارد این قوا محسوب می‌شود.

BGM-71D

در خانواده تاو به دلیل وجود قرقره سیم در انتهای موشک، خروجی‌های موتور راکتی سوخت جامد در طرفین بدنه قرار دارند. موشک با انفجار یک خرج ضعیف از لوله به بیرون پرتاب شده (پرتاب سرد) و پس از رسیدن به فاصله امن ۷ متری از پرتابگر، بالک‌ها کاملا باز و موتور اصلی روشن می‌شود. بدین ترتیب موشک از محیط‌های بسته نظیر داخل ساختمان نیز قابل شلیک‌ است. این موشک‌ها از خودروهای سبک، سنگین و زرهی و همچنین هلیکوپترها نیز شلیک می‌شوند.

تاو 2 مدلی به نام BGM-71H TOW-2 BB دارد که جهت نابودی سنگر و سازه‌های مستحکم است. زمان پرواز این مدل نیز همچون دیگر انواع تاو 2 غیر از مدل Aero همان 3800 متر است و برای مدت 21 ثانیه پرواز می‌کند. سرجنگی آن می‌تواند سوراخی به قطر 61 سانتی‌متر در دیوار بتنی به قطر بیش از 20 سانتی‌متر ایجاد کند. این مدل دارای فیوز برخوردی است و پس از اصابت به سنگر منفجر می‌شود. این نوع موشک از پرتابگرهای تاو شلیک و نیازی به پرتابگر مجزا ندارد.

tow

نمودار سرعت – زمان – برد موشک تاو نسخه BGM-71C ITOW

تاو موشکی فروصوت است و در مدل BGM-71C ITOW، در ابتدای فاز پرواز، تا 2 ثانیه اول پس از شلیک که به فاصله 375 متری از پرتابگر می‌رسد، حداکثر تا 300 متر بر ثانیه (0.873 ماخ) سرعت می‌گیرد؛ با این حال به دلیل اینکه موتور آن در تمام طول مسیر نمی‌سوزد، سرعت موشک در بیشینه برد 3750 متر به 120 متر بر ثانیه کاهش یافته است. در مدل تاو 2 و 2A بیشینه سرعت موشک تا 330 متر بر ثانیه (0.96 ماخ) و در مدل 2B نیز 310 متر بر ثانیه (0.9 ماخ) است.

در مدل BGM-71F TOW-2B Aero که موشک 2 ثانیه بیشتر پرواز می‌کند، همچون دیگر انواع مدل‌های تاو 2 زمان رسیدن به بیشینه سرعت و سرعت در بیشینه برد با نمودار فوق که مربوط به BGM-71C ITOW است فرق دارد. برای مقایسه بد نیست بدانید زمان پرواز در نسخه 2A برابر با 20 ثانیه است. زمان پرواز بسته به مدت زمانی که موتور می‌سوزد مشخص می‌شود. مثلا در نسخه BGM-71C موتور پرتاب سرد 0.05 ثانیه و موتور اصلی برای 1.6 ثانیه پس از شلیک می‌سوزد.

پرتابگر تاو دارای دوربین تلویزیونی و تصویرساز فروسرخ با قابلیت بزرگنمایی و دید در شب و از بین مه، دود و غبار است؛ بدین ترتیب در هر ساعت از روز و همه شرایط آب و هوایی می‌توان از این موشک استفاده است. با استفاده از تاو می‌توان اهداف ثابت و متحرک و حتی اهداف هوایی کم سرعت که در ارتفاع پست پرواز می‌کنند، همچون هلیکوپترها را نیز هدف قرار داد؛ البته در فاصله بسیار نزدیک که موشک سرعت بالایی دارد شکار هلیکوپترهای پرسرعت نیز ممکن است.

تاو 2 در نسخه A و B قطر 14.7 سانتی‌متری و به ترتیب 28.9 و 29.6 کیلوگرم وزن و با لوله شلیک 121.2 و 128.5سانتی‌متر طول دارند. این موشک‌ها برای شلیک از خودروهای سبک مناسب هستند تا پس از اصابت سریعا منطقه را ترک کرد. همچنین برای دفاع و حفظ موقعیت گزینه مناسبی است. قرار است در بسته جدید هزار تاو به همراه هزار جاولین دیگر تحویل داده شوند. این موشک‌ها سبب افزایش توان دفاعی و همچنین تهاجمی نیروهای اوکراینی می‌شوند.

TOW FF

در پایان بد نیست اشاره‌ای به متفاوت‌ترین نمونه تاو داشته باشیم که نسخه‌ای از TOW-2B Aero بود و TOW FF نام داشت. واژه FF به عبارت Fire and Forget به معنی شلیک کن و فراموش کن اشاره دارد؛ یعنی برخلاف دیگر نسخه‌های تاو که بایستی تا لحظه اصابت موشک به هدف آن را نشانه گذاری کرد، نسخه FF با کمک جستجوگر تصویرساز فروسرخی که در دماغه داشت خود هدف را پیدا و روی آن قفل می‌کرد تا بی‌نیاز از دریافت فرامین هدایتی از کاربر، به سمت هدف رود.

این موشک همچنین دارای سیستم پیوند داده (دیتا لینک) دو طرفه بود که تصاویر را به صورت زنده برای کاربر ارسال می‌نمود و بدین ترتیب می‌شد آن را بدون قفل روی هدف شلیک و هنگامی که در حال پرواز است، با پیوند داده تصویری که جستجوگر موشک می‌بیند را مشاهده و یک هدف را جهت قفل موشک انتخاب کرد. این موشک سرجنگی دو مرحله‌ای و قابلیت حمله از بالا داشت و بردش به ۴.۵ کیلومتر می‌رسید. البته با وجود جاولین نیازی به آن نبود و پروژه‌اش لغو شد.

227227

کد خبر 1670606