به گزارش خبرنگار مهر، فدراسیون نهادهای خبرنگاران و رسانه‌های افغانستان به همکاری وزارت اطلاعات و فرهنگ، نشستی را به منظور جست‌وجوی راه‌های تقویت رسانه‌ها در افغانستان در محل وزارت اطلاعات و فرهنگی در تاریخ ۱۱/‏۱۲/‏۱۴۰‬ برگزار کرد.

وزارت اطلاعات و فرهنگ و فدراسیون نهادهای ژورنالیستان / خبرنگاران و رسانه‌های افغانستان، در این نشست روی عدم مداخله در کار رسانه‌ای و رفع چالش‌های اقتصادی رسانه‌ها توافق کردند. در این نشست برای اولین بار تندیس شجاعت به یک خبرنگار زن در افغانستان اهدا شد.

این مراسم با تلاوت آیاتی از کلام الله مجید در سالن کنفرانس‌های وزارت اطلاعات و فرهنگ آغاز شد. سپس دیدگاه و پیشنهاد فدراسیون نهادهای ژورنالیستان / خبرنگاران و رسانه‌های افغانستان توسط خانم یلدا جهانگیر مسئول نهاد بانوان خبرنگار و عضو رهبری فدراسیون خبرنگاران ارائه شد که در آن روی نکات ذیل تاکید شده بود:

۱. از آنجایی که مصرف برق رسانه‌ها، یکی از مصارف کمرشکن است، مجدداً پیشنهاد می‌کنیم که مصرف برق رسانه‌ها را از حالت تجارتی، به حالت رهایشی / مسکونی تغییر داده شود.

۲. وزارت اطلاعات و فرهنگ باید راه‌های تقویت مالی رسانه‌ها را با استفاده از روابط و اعتبار خود با سایر نهادهای دولتی و خصوصی جست‌وجو کند.

۳. وزارت اطلاعات و فرهنگ در همکاری ریاست و وزرا، باید جلو مداخله‌های ارگان‌های غیر مسئول در کار رسانه‌ها و خبرنگاران را بگیرد. کمسیون رسیدگی به شکایات و تخطی‌های رسانه‌ای باید با درک مسئولیت‌ها و در نظر داشت صلاحیت‌های قانونی خویش، به یک کمسیون فعال و مؤثر تبدیل شود.

۴. دسترسِی به اطلاعات تا هنوز به یک امر واجبی برای ادارات تبدیل نشده هنوز هم برخی از سخنگویان، دادن اطلاعات را نه وظیفه خود بلکه احسان بر خبرنگاران محاسبه می‌کنند. این امر باید حتمی شود و آنانی که اطلاعات کافی و به موقع ارائه نمی‌دهند مورد باز خواست قرار گیرند. از نظر ما، تشکیل کمسیون دسترسی به اطلاعات و اعاده صلاحیت‌های قانونی این کمیسیون، می‌تواند به برخی مشکلات نکته پایان بگذارد.

در ادامه نشست تاج محمد احمد زاده رئیس اتحادیه ملی خبرنگاران و عضو هیئت رهبری فدراسیون نهادهای ژورنالیستان / خبرنگاران و رسانه‌های افغانستان، گزارش وضعیت خبرنگاران و رسانه‌ها در یک سال گذشته را بیان کرد و گفت: سال ۱۴۰۱، سالی پر از فراز و نشیب در عرصه خبرنگاری، آزادی بیان، دسترسی به اطلاعات و مصونیت خبرنگاران و رسانه‌ها بود. در جریان این سال حوادثی شکل گرفت که از یکسو نشانه امیدواری به بهبود وضعیت آزادی بیان و رسانه را بیشتر کرد و از سوی دیگر اسباب نگرانی‌های تازه را فراهم آورد.

در جریان این سال در مجموع ۱۳۷ رویداد مرتبط به رسانه‌ها وزخبرنگاران درافغانستان به ثبت رسیده است. از جمله ۱۳۷ رویداد ثبت شده موارد ذیل را شامل است:
پنج مورد فوت کارکنان رسانه‌ای
دو مورد جان باختن کارکنان رسانه‌ای در رویدادها
سه مورد زخمی شدن
۵۸ مورد بازداشت خبرنگاران و کارکنان رسانه‌ای که بیشتر بازداشت موقت و کوتاه مدت بوده است.
هم اکنون یک خبرنگار افغانی الاصل فرانسوی به نام مرتضی بهبودی از شش هفته قبل در بازداشت به سر می‌برد و مقامات امنیتی، اتهام وی را غیر رسانه‌ای عنوان می‌کنند.
۲۲ مورد لت وکوب
۴۴ مورد اهانت
۱ مورد داخل شدن به مکان رسانه که نیروهای امنیتی داخل محوطه تلویزیون تمدن شده و دو وسیله نقلیه این رسانه را نیز با خود برده اند.
۳ مورد توقف فعالیت رسانه‌ای که یک مورد آن ناشی از مشکلات اقتصادی و دو مورد آن ناشی از آتش سوزی در ساختمان رسانه بوده است.

در برخی از گزارشات تمام رویدادهای مرتبط به خبرنگاران و رسانه‌ها، زیر مجموعه خشونت پنداشته شده‌اند. حتی موارد فوت کارکنان رسانه‌ای و بازداشت بر مبنای اتهامات غیر رسانه‌ای را نیز خشونت گفته‌اند در حالیکه چنین نیست بلکه خشونت تعریف معین دارد و انواع آن نیز روشن است.

در جریان سال ۲۰۲۲ کمسیون رسیدگی به شکایات و تخطی‌های رسانه‌ای ایجاد شد و به مواردی از جمله رهایی چند تن از خبرنگاران باز داشت شده پرداخت اما در بیش از ۶ ماهی که کمسیون ایجاد و به فعالیت آغاز کرده است، جلسات منظم نداشته و به سوالات و شکایات خبرنگاران و نهادها، پاسخ روشن نداده است.

دسترسی به اطلاعات در نیمه دوم سال ۲۰۲۲ بهتر شده و سخنگویان ادارات دولتی، بیشتر از پیش اطلاعات و معلومات را به رسانه‌ها می‌دهند اما مرجعی که بر این روند نظارت مؤثر نموده و آنانی را که در ارائه معلومات تعلل می‌کنند نکوهش و مجازات نماید، تا هنوز وجود و فعالیت ندارد.

در جریان سال ۲۰۲۲ تعداد ۶ رسانه تصویری و صوتی جدید فعالیت خود را آغاز کرده است. همچنان ۱۰ آژانس خبری و تعداد هفت نهاد ی که در عرصه‌های مختلف رسانه‌ای کار می‌کنند، با اخذ جواز جدید فعالیت رسمی خویش را آغاز کرده‌اند. کار اخذ جواز فعالیت شماری از نهادها و رسانه‌ها در جریان است و در آینده نزدیک شمار رسانه‌ها و نهادهای فعال بیشتر خواهد شد.

فدراسیون نهادهای ژورنالیستان / خبرنگاران و رسانه‌های افغانستان در جریان امسال با اخذ جواز رسمی فعالیت، به عنوان چتری مشترک از نهادها، به فعالیت آغاز کرد و اکثریت قریب به اتفاق نهادهای رسمی و دارای مجوز فعالیت، به دور هم آمدند تا از حقوق خبرنگاران و رسانه‌ها مشترکاً دفاع و حراست کنند. به همین ترتیب تعداد چهار رادیو و سه تلویزیون که فعالیت آنها در نیمه دوم سال ۲۰۲۱ متوقف شده بود، در جریان سال ۲۰۲۲ دوباره آغاز به فعالیت کرده‌اند.

در جریان سال ۲۰۲۲ هیئت مشترکی از فدراسیون نهادهای ژورنالیستان / خبرنگاران و رسانه‌های افغانستان و وزارت اطلاعات و فرهنگ، از نزدیک با رسانه‌های تصویری و صوتی دیدار نموده، مشکلات و دیدگاه‌های آنها را به رهبری وزارت اطلاعات و فرهنگ منتقل کرد که بر مبنای آن، صحبت‌های میان وزارت اطلاعات و فرهنگ و نهادهای امنیتی صورت گرفت تا به مداخله دیگر ارگان‌ها به استثنای وزارت اطلاعات و فرهنگ در کار رسانه‌ها پایان داده شود.

چهار ماه آخر ۲۰۲۲ مداخله ارگان‌های دیگر در کار رسانه‌ها کاهش یافته اما هنوز هم گزارش‌هایی از مداخله آنها وجود دارد.

در ادامه این نشست آقای رحمتی مدیر اجرایی تلویزیون تمدن سخنران دیگر مجلس بود که روی هماهنگی بیشتر وزارت اطلاعات و فرهنگ با رسانه‌ها تاکید کرد و افزود که وزارت اطلاعات و فرهنگ خانه مشترک خبرنگاران و رسانه‌ها است و این خانه مشترک باید مدافع اصلی رسانه‌ها و خبرنگاران باشد.

وی افزود که باید جلو مداخله ارگان‌های دیگر در کار رسانه و خبرنگاران گرفته شود. آقای رحمتی در ادامه سخنانش، ضمن شکوه از برخورد نیروهای امنیتی با اداره این تلویزیون، خواهان باز گردانیدن ماشین‌های مربوط به تلویزیون تمدن شد.

در ادامه برنامه قطعنامه نشست از سوی حسن رسولی از شرکت کنندگان این نشست قرائت شد که در آن آمده است:

۱. با در نظر داشت وضعیت آشفته مالی رسانه‌ها در افغانستان، به دنبال پیشنهادات گذشته خویش، عرض می‌کنیم که هزینه برق رسانه‌ها دست کم برای دو سال آینده از شکل تجارتی به شکل رهایشی / مسکونی تغییر کند تا رسانه‌ها بتوانند با خاطر راحت فعالیت کنند.

۲. وزارت اطلاعات و فرهنگ با همکاری ریاست الوزرا باید تجار، سرمایه گزاران، کارخانه‌های تولیدی و ادارات خصوصی و دولتی را از طریق بازدیدها و نشست‌های مستمر، ترغیب کنند تا رسانه‌های داخلی را با سپردن تبلیغات و حمایت مالی برنامه‌ها، کمک کنند.

۳. وزارت محترم اطلاعات و فرهنگ با همکاری ریاست الوزرا، باید جلو مداخله‌های ارگان‌های غیر مسؤول در کار رسانه‌ها و خبرنگاران را بگیرد.

۴. وزارت اطلاعات و فرهنگ باید کمسیون رسیدگی به شکایات و تخطی‌های رسانه‌ای را به عنوان یک ارگان با صلاحیت، به تمام ادارات دولتِی و خصوصی معرفی کند تا در مسائل مربوط به خبرنگاران و رسانه‌ها، قبل از هر نوع اقدامی، این کمسیون را در جریان قرار دهند.

۵. کمسیون رسیدگی به شکایات و تخلفات رسانه‌ای باید با درک وظایف و صلاحیت‌های مهم خویش، بیشتر فعال شده و با برگزاری جلسات منظم و مؤثر همچنان با تشکیل کمیته‌های مشخص کاری، به دنبال نمودن قضایا و حل و فصل آن مطابق طرزالعمل خویش بپردازد و نتایج آن را با رسانه‌ها در میان بگذارد.

۶. دسترسِی به اطلاعات باید ضمانت اجرایی، و تخطی از آن، تضمین پیگرد قانونی داشته باشد. اشخاص و اداراتی که از ارائه اطلاعات کافی و به موقع غفلت می‌کنند، باید مورد پیگرد و مجازات قرار گیرند تا روند اطلاع رسانی بهبود یابد. کمسیون دسترسِی به اطلاعات باید در زودترین فرصت ممکن ایجاد و به کار آغاز کند.

۷. وزارت اطلاعات و فرهنگ باید جلو حرکت‌های غیر قانونی آنانی را بگیرد که بدون داشتن مجوز قانونی، از آدرس رسانه‌ها و خبرنگاران، بدون در نظر داشت قوانین، به پخش غیر مسئولانه مطالب و تحریف دیدگاه‌ها می‌پردازند.

۸. رسانه‌ها باید به دنبال استخدام و به کارگیری اشخاص مسلکی / حرفه‌ای و کار کشته برآمده و عرصه اطلاع رسانی و کار مطبوعاتی را در اختیار افراد غیر مسلکی نگذارند تا روند اطلاع رسانی به دام دیدگاه‌های یک جانبه و سیاسی نشود. علایق سیاسی باید جایش را با کار مسلکی و غیر جانبدارانه رسانه‌ای خالی کند.

۹. رسانه‌ها با حفظ ارزشهای دینی و فرهنگی، استخدام کارمند خانم را بیشتر کنند تا شاهد کار چشمگیر زنان در رسانه‌ها باشیم.

۱۰. جهان و نهادهای حامی خبرنگاری بین المللی، باید واقعیت‌ها را با دید باز نگریسته و همکاری با رسانه‌ها، خبرنگاران و آزادی بیان را دور از هر نوع دید سیاسی، انجام دهند.

۱ ۱. مؤسسات جهانی حامی آزادی بیان باید رسانه‌های افغانستان را با اعطای پروژه‌ها، مانند گذشته یاری رسانند.

۱۲. روند اخذ کمک‌ها و رسانیدن آن به خبرنگاران و رسانه‌ها، باید روشن، شفاف و دور از هر نوع ابهام باشد خبرنگاران افغانستان حق دارند بدانند که کمک‌ها از کدام آدرس‌ها و با کدام مقاصد وارد افغانستان می‌شوند و چگونه به مصرف می‌رسند. هر نوع چشم پوشی معنی شرکت در جرم را دارد که دین مقدس اسلام و قوانین افغانستان در مورد آن صراحت دارد.

۱۳. از دید ما باید کمک‌ها از طریق یک حساب مشخص وارد افغانستان شود که همه نهادها، رسانه‌ها و خبرنگاران از آن آگاهی و نظارت داشته باشند.