تصاویر| تجمع اعتراضی مردم سیستان برای مطالبه حقابه رودخانه هیرمند

مردم سیستان در این تجمع خواستار پیگیری وزارت امورخارجه حقابه رودخانه هیرمند طبق معاهده ۱۳۵۱، حقابه زیست محیطی تالاب بین المللی هامون، اصلاح سامانه انحرافی بند کمال خان و جلوگیری از تکمیل سد بخش آباد روی فراه رود شدند.

مردم در این تجمع شعار‌هایی قبیل "حقابه حق ماست"، " تنگه احد جمهوری اسلامی را دریابید"، "سیستان عزیز است، عزیزش بدارید"، "حق گرفتنی است"، "اصلاح بند کمال خان پیام مردم سیستان"، "تضییع حقابه=نابودی زندگی نسل آینده"، سیستان تشنه است، هامون تشنه است"، سر دادند.

در این تجمع که حدود ۲ هزار نفر از مردم منطقه سیستان شرکت کرند، امام جمعه سابق زهک، امام جمعه هامون، فرماندار هیرمند و محمد سرگزی نماینده حوزه انتخابیه زابل در مجلس شورای اسلامی با حضور در جمع مردم خواسته‌های تجمع کنندگان را شنیدند.

خبرگزاری ایرنا نوشت: این تجمع که به صورت مسالمت آمیز در شهرستان زابل برگزار شد امام جمعه سابق زهک در بین تجمع کنندگان به سخنرانی پرداخت و مردم پس از ساعتی تجمع با ارائه خواسته هایشان محل تجمع را ترک کردند.

بر اساس قرارداد سال ۱۳۵۱ میان دولت وقت ایران و افغانستان قرار بود حقابه تالاب هامون به میزان ۸۵۰ میلیون متر مکعب از رود هیرمند تامین شود که متاسفانه در چند سال اخیر به علت کم بارشی و سدسازی در بالادست هیرمند آبی به ایران نرسید و هامون خشک شد.

با وجود انعقاد قرارداد حقآبه هیرمند، از اواخر دهه ۱۳۷۰ و هم‌زمان با کاهش بارش سالانه و گسترش خشکسالی بر سیستان، میزان ورودی آب رود هیرمند به دریاچه هامون مرتبا کاهش یافت.

نبود دولت قدرتمند در افغانستان، حفر نهر‌ها و رود‌های متعدد برای انتقال آب رودخانه، نصب و بکارگیری انواع پمپ در مسیر رودخانه هیرمند برای کشاورزی در افغانستان در نهایت خشک شدن تالاب هامون به عنوان هفتمین تالاب بین‌المللی جهان را در پی داشت.

این موضوع موجب قطع منبع زندگی و امرار معاش حدود نیم میلیون نفر از مردم ساکن در سیستان، کاهش چشمگیر پرندگان بومی و مهاجر سیستان و سایر وحوش طبیعی، رو به انقراض نهادن گاو سیستانی، تنگدستی و مهاجرت گسترده سیستانیان به مناطق شمالی ایران و زوال روزافزون صنایع دستی در این منطقه شد.

تالاب بین المللی ۵۷۰ هزار هکتاری هامون علاوه بر تعدیل آب و هوا و تمام نقش‌های زیست محیطی‌اش منبع اشتغال مردم منطقه، دامپروری، کشاورزی و استحصال آبزیان است تالابی که از گذشته‌های دور تا همین زمان‌هایی که ذهن و حافظه ما یاری می‌دهد، نبض زندگی سیستان را در دست داشته و دارد، اما این نبض زندگی و شاهرگ حیاتی‌اش وقتی از جریان افتاد که هیرمند و آسمان بخیل شد و هامون دیگر هامون سابق نبود؛ هامون رنگ از رخسار پریده دیگر نه طبیعتی داشت که چشم‌نواز باشد و نه منفعتی که اشتغال‌آفرین؛ این در حالیست که هر از گاهی دست نوازشگر باد بر سرش کشیده و ذرات گرد و غبار برخاسته از بستر آن مهمان خانه‌هایمان می‌شد که بهتر است تعریفش نکنیم، زیرا فقط باید در سیستان زندگی کنید تا شماره افتادن نبض حیات منطقه را درک کنید.

پس از تاکید ویژه رییس‌جمهوری مبنی بر پیگیری حق آبه هیرمند و مامور کردن وزرای امورخارجه و نیرو برای تحقق این مهم، وزیر نیرو در صدر هیاتی متشکل از نماینده ویژه رییس جمهوری در امور افغانستان، ۲ معاون وزیر، ۲نماینده مجلس و ۲ مدیرکل به کابل سفر کرد.

سفر علی اکبر محرابیان وزیر نیرو در ۱۹ مرداد امسال با هدف رایزنی پیرامون مسائل حقابه رودخانه هیرمند براساس معاهده ۱۳۵۱ و همکاری‌های دو کشور افغانستان و ایران در زمینه صنعت برق به افغانستان صورت گرفته و در روز نخست با سرپرست وزارت آب و انرژی و سرپرست وزارت خارجه هیات حاکمه افغانستان دیدار داشت، دیدار با معاون اول هیات حاکمه یکی از برنامه‌های سفر وزیر نیرو به این کشور بود.

در روز‌های ۲۵ تا ۲۷ خرداد ماه امسال هم در بیست و پنجمین اجلاس کمیته مشترک کمیساران آب هیرمند که در تهران برگزار شد وزارت نیرو با جدیت معاهده ۱۳۵۱ که همان حقابه ایران از هیرمند است را از شرکت کنندگان افغانستانی حاضر در نشست پیگیری کرد، اما چندی پیش علی سلاجقه معاون رییس جمهوری و رییس سازمان حفاظت محیط زیست اعلام کرد که مسئولان افغانستان زیر بار اعداد و ارقام ایران در خصوص حقابه هیرمند نمی‌روند.

معمولا حقابه هامون از هیرمند سالانه از طریق سیلاب‌ها تامین می‌شد، اما با احداث سد انحرافی کمال خان در ۷۰ کیلومتری مرز ایران بر روی بستر اصلی رودخانه هیرمند در ولایت نیمروز این حق هم از هامون گرفته شد و جاری نشدن آن به سمت ایران شدت گرفت، در کنار آن، اما یکی دیگر از اقدامات عجیب افغانستان منحرف کردن حجم زیادی آب از هیرمند به سمت شوره زاری به نام «گودزره» است که این حجم آب به تلخاب تبدیل شد و هدر رفت که البته مورد اعتراض ایران هم قرار گرفت.