کیفیت زندگی زناشویی، در گرو تعادل کار و زندگی

هرچه محیط شغلی فرد، بار کاری زیاد، ساعات طولانی، عدم ثبات و محیطی نامناسب داشته باشد، افراد به ویژه متاهلین و زنان به دلیل مسئولیت در خانه و محیط کار، استرس بیشتر و آسیب های بیشتری را متحمل می شوند.
محققان کشور در یک مطالعه تحقیقاتی، نقش استرس شغلی و همچنین تعادل بین کار و زندگی را در کیفیت زندگی زناشویی مورد بررسی قرار داده و نشان داده اند که در این خصوص باید توجهات ویژه ای کرد.
کیفیت زندگی، همواره یک ساختار چندبعدی و پیچیده بوده است. این ساختار، عوامل ذهنی و عینی مختلفی را شامل می شود و معمولا به احساس فرد و برداشت ذهنی و ارزشیابی وی از زندگی اش در مورد رفاه و آسایش در حیطه های گوناگون زندگی مانند وضعیت اقتصادی، وضعیت شغلی و ارتباط با سایرین مربوط است.
ابعاد کیفیت زندگی شامل بعد اجتماعی و فرهنگی، بعد روان شناختی، بعد اقتصادی، بعد جسمی و فیزیکی و بعد محیطی هستند. خانواده، نخستین و مهم ترین نهاد اجتماعی در تاریخ، فرهنگ وتمدن انسانی است که با پیمان ازدواج و پیوند همسری زن و مردی هوشمند و آگاه و برخوردار از بلوغ فکری و قابلیت های اجتماعی پایه گذاری می شود و این زوج، ستون اصلی حیاتی ترین نهاد اجتماعی، یعنی خانواده را تشکیل می دهند.
بنابر نظرات متخصصان، رابطه شغل با زندگی خانوادگی می تواند در ابعاد مختلفی مورد بررسی قرار گیرد و انواع استرس ها با توجه به نوع شغل می توانند در این خصوص مطرح باشند. نیروهای پزشکی نقش بسزایی در پیشرفت امور مراقبتی و درمانی دارند و یکی از عواملی که در کاهش عملکرد حرفه پزشکی و پیراپزشکی تاثیر دارد، استرس شغلی است.
محیط کار از محرک های فیزیکی، روانی و اجتماعی تشکیل شده که هر یک می تواند عامل ایجاد استرس به شمار رود. استرس شغلی، واکنش جسمی و روانی مضری است که در اثر تعامل فرد با محیط و عدم هماهنگی بین نیازهای کاری با توانایی ها و خواسته های شخصی ایجاد می شود. این واکنش اغلب مضر، می تواند در رابطه فرد با خانواده اش هم مشکلات متعددی را ایجاد کند.

در این زمینه، پژوهشگرانی از دانشگاه شهید اشرفی اصفهانی و دانشگاه آزاد واحدهای تهران و خمینی شهر اصفهان اقدام به انجام تحقیقی کرده اند که در آن نقش تعادل زندگی و کار و همچنین تاثیرات استرس شغلی بر کیفیت زندگی زناشویی مورد بررسی قرار گرفته است.
در این تحقیق که با محوریت پیراپزشکان انجام شده است، پژوهشگران از مشارکت ۱۰۳ پیراپزشک شاغل در شهر اصفهان بهره برده اند و با استفاده از پرسشنامه ها و مقیاس های استاندارد علمی به جمع آوری داده های مورد نیاز خود پرداخته اند.
نتایج بررسی های آماری انجام شده روی این اطلاعات نشان داد که استرس شغلی و عدم تعادل بین کار و زندگی به شکل قابل توجهی باعث کاهش کیفیت زناشویی می‌شود و هر واحد استرس شغلی و تداخل کار- خانواده، میزان کیفیت زناشویی را به ترتیب به اندازه ۰.۲۲ و ۰.۳۱ کاهش می‌دهد.
به گفته نفیسه اجل لوییان، محقق مشاوره خانواده دانشگاه شهید اشرفی اصفهانی و دو همکار دیگرش در این مطالعه، یکی از عواملی که می تواند بر زندگی انسان ها تأثیر بگذارد و سلامت جسمانی و روانی آن ها را تحت تأثیر قرار دهد، رویدادهای استرس زا هستند. به

هرچه محیط شغلی فرد، بار کاری زیاد، ساعات طولانی، عدم ثبات و محیطی نامناسب داشته باشد، افراد به ویژه متاهلین و زنان به دلیل مسئولیت در خانه و محیط کار، استرس بیشتر و آسیب های بیشتری را متحمل می شوند.
آن ها بر اساس نتایج پژوهش خود که در فصلنامه روش ها و مدل های روانشناختی وابسته به دانشگاه آزاد اسلامی واحد مرودشت منتشر شده اند، می افزایند: چالش ها و سختی های یک شغل می تواند بر روابط خانوادگی افراد تاثیر بگذارد.

فشار کار زیاد و به دنبال آن نارضایتی شغلی می تواند رضایت از زندگی زناشویی فرد را تحت تأثیر قرار دهد. افزون بر این، نتایج بررسی ها ما نشان می دهند که بین تداخل زندگی با کار و کیفیت زناشویی پیراپزشکان رابطه منفی و معناداری وجود دارد.
درواقع، هرچه مسئولیت های خانوادگی افراد، بیش از حد توانایی آن ها باشد، به طوری که نتوانند عملکردی مناسب در خانه و محیط کار داشته باشد، بیشتر دچار تبعات روانی، جسمانی و فرسودگی می شوند.

اجل لوییان و همکارانش پیشنهاد کردند: مدیران بیمارستان‌ها و درمانگران خانواده در برنامه ریزی های خود، به نقش استرش شغلی و تداخل زندگی- کار پیراپزشکان و طبعا سایر رسته های شغلی توجهی ویژه داشته باشند. امری که توجه به آن می تواند از سلامت افراد به شکل بهتری محافظت کرده و استحکام بهتری را به امور خانوادگی و زندگی زناشویی آن ها ببخشد.