رمزگشایی از جمله خاص زلنسکی

رئیس‌جمهوری اوکراین مدعی شده شکست در نبرد باخموت، روسیه را قادر می‌سازد دستاورد میدانی خود را به «غرب» بفروشد و حمایت بین‌المللی برای توافقی را به دست آورد که اوکراین را ملزم به «سازش‌های غیرقابل قبول» کند! به عبارت بهتر، زلنسکی می‌گوید اگر پروسه محاصره و سقوط باخموت تکمیل شود، ارتش اوکراین شکست سختی را در مقابل روسیه تجربه خواهد کرد و این شکست، به‌مثابه پیش‌درآمدی برای انعقاد پیمان صلحی اجباری میان طرفین درگیر خواهد بود که در آن، قطعا منافع راهبردی اوکراین در نظر گرفته نخواهد شد.

فارغ از اهمیت میدانی و راهبردی باخموت که در استان دونتسک (شرق اوکراین) واقع شده است، جمله خاص زلنسکی درباره «معامله روسیه و غرب» در صورت شکست ارتش اوکراین در این شهر، بسیار معنادار است! این اظهارنظر، نه از سوی منتقدان جنگ اوکراین و نه از سوی ژنرال‌های ارشد ارتش روسیه، بلکه از سوی «کمدین/ سیاستمدار» غرب‌گرایی بیان شده است که کشورش را با توهم عضویت در پیمان آتلانتیک شمالی و اتحادیه اروپایی به زمین نبرد روسیه - ناتو تبدیل کرد! جمله اخیر زلنسکی، از ۲ منظر قابل بررسی است:

نخست اینکه وی اطلاعاتی از تصمیم‌گیری‌های انجام شده در کاخ سفید و اتحادیه اروپایی درباره آینده جنگ اوکراین دارد.

بر این اساس، ممکن است در جریان سفرهای وی به کشورهای اروپایی و واشنگتن، بایدن و مکرون به وی کدهایی درباره سرنوشت محتوم جنگ اوکراین و ناچار شدن کی‌یف مبنی بر اعطای برخی امتیازات به مسکو داده باشند که چندان به مذاق زلنسکی خوش نیامده است! سکوت معنادار غرب در برابر طرح صلح کیسینجر که بر مبنای تحقق ۲ پیش‌شرط کلان، یعنی «الحاق رسمی کریمه به روسیه» و «تضمین اوکراین مبنی بر عدم عضویت در ناتو» تعریف شده است، یکی از نشانه‌های آمادگی پشت‌پرده غربی‌ها برای پایان دادن به جنگ اوکراین و ورود به دوران جنگ سرد در آسیای میانه و اروپای شرقی است. سفر مکرون به پکن و تقاضای وی از رهبر چین برای ایجاد شرایط اتمام جنگ اوکراین نیز در همین راستا بود. بنابراین اظهارنظر اخیر زلنسکی نمی‌تواند منبعث از نوعی گمانه‌زنی یا حتی تحلیل ابتدایی باشد و قطعا قرائن و شواهدی در این باره در ذهن رئیس‌جمهور اوکراین وجود دارد که فعلا قدرت بیان آنها را در محافل رسمی و خبری ندارد. زلنسکی اکنون محکوم است با وجود آشفتگی ذهنی خود نسبت به بازی دوگانه ناتو در اوکراین، مدام به صورت رسمی از آمریکا و بازیگران اروپایی بابت ارسال تانک‌ها و تجهیزات نظامی به میدان نبرد قدردانی کند!

اما از زاویه‌ای دیگر، سخنان زلنسکی معنای عمیق‌تری نسبت به ابعاد اطلاعاتی و روبنایی آن دارد! رئیس‌جمهور اوکراین عملا اعتراف کرده حمایت غرب از اوکراین در جنگ «اطلاق» ندارد و متغیری وابسته به شرایط میدانی و احیانا بین‌المللی و فرامتنی حاکم بر نبرد است. به‌راستی زلنسکی چگونه بر دیوار بازیگرانی در غرب یادگاری نوشته است که در صورت شکست ارتش اوکراین در باخموت، ممکن است با روسیه به عنوان طرف مقابل وارد معامله شوند و کی‌یف را قربانی این معامله آشکار یا پشت پرده سازند؟! زلنسکی برای چندمین بار به صورت غیرمستقیم اقرار کرده اعتماد وی نسبت به حمایت مطلق غرب در هر گونه جنگی با روسیه، بدترین و جبران‌ناپذیرترین خطای محاسباتی وی بوده است. زلنسکی حتی در پروسه ارسال تسلیحات آمریکایی و اروپایی به اوکراین نیز «عزم مطلق طرف غربی» را بارها به چالش کشیده و فراتر از آن، نسبت به اینکه اعضای ناتو حاضر به ایجاد منطقه پرواز ممنوع بر فراز نقاط شرقی اوکراین نشده‌اند، شدیدا ناراضی و بهت‌زده به نظر می‌رسد! زمانی که وی و پترو پروشنکو همتای قبلی‌اش به پشتوانه وعده‌های مطلق غرب بر عضویت در ناتو و و محاصره راهبردی روسیه تاکید می‌کردند، تصور رسیدن به چنین نقطه‌ای را نمی‌کردند؛ نقطه‌ای که رئیس‌جمهور کشوری که حیات حداقلی خود در حوزه روابط بین‌الملل را مرهون تنفس مصنوعی غرب می‌داند، نسبت به معامله اربابان خود و روسیه ابراز نگرانی می‌کند. شاید یکی از اصلی‌ترین دلایل اصرار زلنسکی برای دیدار با شی‌جین‌پنگ، رئیس‌جمهور چین و رایزنی با پکن درباره طرح صلح 12 ماده‌ای چینی‌ها برای پایان دادن به جنگ اوکراین، همین بی‌اعتمادی نسبت به رفتار آتی ناتو در قبال مهره غرب در کی‌یف باشد! به نظر می‌رسد زلنسکی بسیار دیرتر از آنچه که باید، نسبت به قواعد مطلق و ثوابت راهبردی در حوزه روابط بین‌الملل آگاه شده است.

حنیـف غفــاری