تهدید گنجینه‌های عراق

به گزارش شفاف به نقل از المانیتور، طوفان‌های شن ناشی از تغییرات اقلیمی که گنجینه‌های تاریخی را دچار فرسایش و به آرامی مدفون می‌کند به تهدیدی جدی برای بناهای تاریخی عراق تبدیل شده است.

گنجینه‌های باستانی بابِلی که با مشقت از دل خاک کشف شده بودند، در سرزمینی که به دلیل افزایش دما و خشکسالی طولانی‌مدت خشکیده است، ‌ بار دیگر به آرامی بر اثر وزرش باد و شن، زیر خاک مدفون خواهند شد.

عراق یکی از کشورهایی است که شاهد تاثیرات شدید تغییرات اقلیمی بوده و سال گذشته چندین طوفان شن را تجربه کرد، به طوری که آسمان را به رنگ نارنجی درآورده بود، ‌ زندگی را مختل و تنفس را دشوار کرده بود.

وقتی این طوفان‌ها به پایان می‌رسند لایه‌ای از شن همه‌چیز را، از جمله ویرانه‌های سومری «اوما» واقع در استان «ذی‌قار» ‌ را می‌پوشاند.

باستان‌شناسان همیشه ناچار بودند در عراق شن را پارو کنند اما اکنون حجم شن رو به افزایش است.

به گفته «عقیل المنصراوی» (Aqeel Al Mansrawi) که یک باستان‌شناس است، طوفان‌های شن کم‌کم سال‌ها تلاش برای کشف نمای سفالی معبدها و بسیاری از آثار تاریخی ارزشمند این مکان را بی‌نتیجه می‌کنند.

به گفته این باستان‌شناس، ‌ پس از گذشت یک دهه از وخیم‌تر شدن وضعیت طوفان‌ها، ‌ شن بخش قبل توجهی از محوطه «اوما» ‌ را پوشانده که قدمت آن به حوالی ۲۳۵۰ پیش از میلاد می‌رسد.

این باستان‌شناس معتقد است که در گذشته، بزرگ‌ترین تهدید غارت اموال تاریخی ویرانه‌هایی بود که محل کشف تکه‌های سفالین و کتیبه‌های باستانی بودند. امروزه، تغییرات اقلیمی و تاثیرات آن‌ها بر زمین، ‌ بخصوص بیابان‌سازی تدریجی به مشکل جدیدی برای مکان‌های باستانی تمام قسمت‌های جنوب عراق تبدیل شده است.

«المنصراوی» بیان کرد: اینطور برآورد می‌شود که در ۱۰ سال آینده ۸۰ تا ۹۰ درصد از محوطه‌های باستان‌شناسی با شن پوشیده شده باشد.

سرزمین بین رودهای «دجله» و «فرات» (بین‌النهرین) خانه برخی از قدیمی‌ترین تمدن‌های جهان است که بقایای آن‌ها در عراق امروزی با خطر مواجه شده است.

بر اساس گزارش سازمان ملل، عراق یکی از پنج کشوری است که متحمل بیشترین خسارت ناشی از تغییرات اقلیمی همچون خشکسالی شده است.

سدهای ترکیه و عراق شدت جریان آب رودخانه‌های بزرگ این کشور را کاهش داده و حتی آب بیشتری به دنبال استفاده از سیستم آبیاری قدیمی و روش‌های منسوخ کشاورزی هدر می‌رود.

دمای عراق امروزه به ۵۰ درجه سلسیوس می‌رسد و با ایجاد خشکسالی در زمین‌های زراعتی، ‌ کشاورزان و دامداران را به شهرهای پرجمعیت سوق می‌دهد.

یک استاد رشته باستان‌شناسی در دانشگاه «قادسیه» توضیح داد: طوفان‌شن، گرد و غبار، باد و دما بیشتر شده است. خاک نیز به دلیل نبود پوشش گیاهی و ریشه‌ای، آسیب‌پذیرتر و از هم گسیخته‌تر شده است.

این مشکلات با وجود نمک به جای مانده از تبخیر ناگهانی آب تشدید می‌شود. یک کارشناس معتقد است نمکی که به همراه طوفان شن حرکت می‌کند، می‌تواند برای بناهای تاریخی فرسایش شیمیایی ایجاد کند.

مقام‌های عراق گفته‌اند که درحال مهار کردن این مشکلات هستند. مدیر آثار باستانی استان «ذی‌قار» از برنامه دولت عراق برای کاشت کمربند سبزی از درختان با بودجه ۳.۸ میلیون دلار خبر داد، اما استاد رشته باستان‌شناسی دانشگاه «قادسیه» معتقد است که زنده نگه داشتن پوشش گیاهی، مستلزم استفاده از آب زیادی است.