رییس سازمان اسناد و کتابخانه ملّی ایران درگذشت عماد افروغ را تسلیت گفت

به گزارش خبرگزاری شبستان و به نقل از روابط عمومی سازمان اسناد و کتابخانه ملی، «علیرضا مختارپور» با انتشار مطلبی در صفحه شبکه مجازی خود، با اشاره به برگزاری مراسم رونمایی کتابِ «فریادهای خاموش روزنگاشت تنهایی» که سال گذشته در کتابخانه ملّی برگزار شد؛ با بیان ویژگی های شخصیتی مرحوم عماد افروغ، درگذشت وی را تسلیت گفت.

متن پیام بدین شرح است: از سال های دور با مرحوم عماد افروغ جامعه شناس و اندیشمند ایرانی به واسطه حضور در شورای فرهنگ عمومی آشنایی داشتم. اما در پاییز سال ۱۴۰۰، توفیق همنشینی و مصاحبت بیشتری با او یافتم و رفته رفته همفکری و گفتگوهای بسیاری میان ما شکل گرفت. در آیین رونمایی و معرفی کتاب «فریادهای خاموش روزنگاشت تنهایی» دکتر افروغ که روز دوشنبه ۲۳ خرداد سال ۱۴۰۱، با حضور وی و خانواده محترم ایشان برگزار شد؛ درباره ویژگی های این اثر و نویسنده آن سخن گفتم که خلاصه آن از این قرار است: این مجموعه حدود ۲ هزار و ۵۵۵ صفحه ای در هفت مجلد نوشته شده است که با مروری بر این مجموعه، چند نکته مهم به دست می آید.

نکته اول اینکه هدف نویسنده علاوه بر ثبت اندیشه ها و تجربیات، تلاشی برای اندیشیدن به قصد اصلاح است. به عبارت دیگر هدف غایی، نوشتن خاطرات برای خود شخص و به یادگار ماندن نیست، بلکه هدف این است که در مسائل فکری، عملی و نیز ابعاد مختلف اجتماعی جامعه تفکر شود و مشکلات شناسایی و تبیین شود تا با توجه به منابع اندیشه دینی و تجربه بشری، راه حلی برای اصلاح امور فردی و اجتماعی در جامعه گشوده شود.

نکته دوم، باور عمیق نویسنده به حضور خداوند متعال است که موضوع بسیار مهمی است. با خواندن این کتاب به خوبی متوجه می شویم که در تمامی لحظات فردی، اجتماعی، سخنرانی ها و جلسات مختلف و زندگی نویسنده، خدا حضور دارد و این حضور نمایشی، تصنعی و یا به عنوان ابزاری صرفا برای رنگ آمیزی کتاب نیست. بنابراین در جای جای کتاب، نسبت نویسنده و روابط او با خدا احساس می شود و بر اساس این اعتقاد و روابط انسان و خداست که می نویسد، انتقاد می کند، فریاد می کشد، گله می کند و نظر می دهد. به همین دلیل حضور خداوند عامل موثر است.

سومین نکته مربوط به بیان جزئیات فعالیت روزانه یک اندیشمند، متعهد، مسئول و دغدغه مند است. ممکن است ظاهربینان بگویند که بیان این مسائل و مکالمه با بقال، نانوا، تعمیرکار و راننده چه ضرورت و اهمیتی دارد. اما زمانی که این کتاب خوانده می شود، یک تصویر و بُعد واقعی از زندگی نمایان می شود و همین باعث می شود که اندیشمند، خود را برتر از مردم و جدای از مردم، نبیند، خود را تافته جدا بافته از مردم نداند و دائما افکار و رفتار خود را در این مواجه ها ارزیابی کند.

نکته بعدی این است که وقتی جزئیات زندگی، بیان می شود، شما می توانید متوجه شوید که آیا شکاف و دره عمیقی بین فکر، نظر و عمل متفکر و نویسنده وجود دارد؟ یعنی آیا او همانطور که زیست می کند، می اندیشد؟ اگر معتقد به اخلاق است باید این اخلاق را در زندگی و رفتار او با خانواده، دوستان و سایر افراد جامعه دید. در این زمینه شکافی دیده نمی‌شود، به گونه‌ای که عمل منطبق با اندیشه است. عماد افروغ روشنفکرٍ مسئولٍ متعهدٍ حاضر در صحنه جامعه است. یکی از ویژگی های برجسته این کتاب، این است که مطالعات نویسنده‌ به خوبی دیده می شود و اثر مطالعه در تار و پود مجموعه می توان دید. یکی از اموزش های این کتاب به طور غیر مستقیم، ارائه سبک مطالعه است. طرح این موضوع که چگونه کتاب بخوانیم و چگونه از محتوای کتاب در رفتار، افکار، ارزیابی،بیان و غیره خود استفاده کنیم، به ویژه برای جوانان بسیار اهمیت دارد. اهمیت این مبحث که برای تهیه یک مجموعه باید تعداد قابل توجهی کتاب خوانده شود، از اهمیت و ارزش بالایی برخوردار است. یکی دیگر از ویژگی‌های این کتاب این است که نویسنده در برخی از صفحات کتاب، با خداوند نجوا می کند و این نجوا چند بُعد دارد که یک بُعد آن حضور خداوند در تمام لحظات و رویدادها است. مسئله بعدی این است که تکلیف این روشنفکرٍ متفکر، با عقل و دل روشن است. درست است که امور دینی، اجتماعی، سیاسی باید از مسیر عقلانی عبور کند، اما شاهراه اصلی، دل است. و نکته اخر اینکه نویسنده بر مردم نیست، با مردم و در میان مردم است. آگاه، خودآگاه و خداآگاه، دل آگاه و مرگ اگاه است، هوشیار و بصیر است، می بیند، می شوند ، می خواند، تحلیل می کند و نظر می دهد. افکار، گفتار، کردار افراد و ملت و دولت ها را دنبال می کند. او بی نظیر نیست، بلکه فعال است. به بهانه تخصص و درک شرایط مردم، خود را کنار نمی کشد، به بهانه محبوب همه بودنداز ابزار صریح اعتقادات قلبی، فکری و عملی به شریعت و مناسک دینی و شعائر مذهبی مبرّا نشان نمی دهد. نگاه نویسنده فقط به بیرون و انتقاد به دیگران نیست. خود را می بیند و ارزیابی می کند و به عیوب خود واقف است. او اهل تقوا است و تقوا را حفظ رابطه معنا کرده که حافظ شیرازی فرمود:

اگر هواست که معشوق نگسلد پیوند

نگاه دار سر رشته تا نگه دارد

پایان پیام/32