تاریخ‌های رُند و احتمال مرگ نوزادان نارس

به گزارش مشرق، چند سالی هست که به محض نزدیک شدن به تاریخ‌های رُند، دلهره‌ها بالا می‌گیرد که نکند باز عده‌ای از روی ناآگاهی و برای به دنیا آوردن نوزادشان زودتر یا دیرتر از موعد اصلی زایمان، راهی بیمارستان‌ها شوند و روی مغز دکترشان کار کنند که رضایت به عمل خارج از موعد بدهند. و حالا به چنین تاریخی نزدیک می‌شویم: ۰۲/۰۲/۰۲!

چند روز پیش وزارت بهداشت دربارهٔ سزارین‌های غیرضروری و بدون اندیکاسیون (توصیه) به معاونت‌های درمان دانشگاه‌های علوم پزشکی هشدار داد و اعلام کرد این اقدام، غیراخلاقی و غیرقانونی است و برای مراکز و پزشکان خاصی عواقبی در بر دارد.

اما اگر درخواست چنین عملی از سوی خانواده‌ها مطرح نشود، دیگر مسأله‌ای وجود نخواهد داشت و نیازی به بخش‌نامه و ابلاغیه و بگیر و ببندهای قانونی هم نخواهد بود. اصلاً در این میان چه چیزی مهم‌تر از سلامت و حفظ جان نوزاد و مادر؟ شاید اگر مادر بداند با این درخواست غیرمعقول چه خطری را متوجه خودش و نوزادش می‌کند، دست از اصرار بردارد و روال طبیعی بارداری و زایمان خود را طی کند.

خانم دکتر «شهره بهروزی»، متخصص زنان و زایمان، قرار است در این توجیه و آگاه‌سازی، اطلاعات لازم را به ما بدهد.

لطفاً روی تاریخ‌های رند اصرار نکنید!

دکتر بهروزی دل پردردی از درخواست‌های مراجعانش برای زایمان خارج از موعد دارد. چه بسیار مادرهای بارداری که از او خواسته‌اند دیرتر یا زودتر از موعد زایمان کنند تا در شناسنامهٔ فرزندشان، تاریخ خاصی به عنوان تاریخ تولد درج شود. گویی قرار است این تاریخ مثل اتیکت بر پیشانی بچه بچسبد و تا ابد نمایانگر فرهنگ و هنر و اصالت خانوادگی‌اش باشد!

این متخصص زنان و زایمان می‌گوید: «مادران باردار زیادی اصرار دارند در تاریخ‌های رُند زایمان کنند. ولی من مراجعان خودم را تا حد امکان توجیه و راضی می‌کنم که از این کار صرف‌نظر کنند. گاهی که کوتاه نمی‌آیند به پزشک دیگری مراجعه می‌کنند. من بدون اندیکاسیون چنین عملی را انجام نمی‌دهم، مگر اینکه واقعاً زمان زایمان مادر رسیده باشد (۳۹ تا ۴۰ هفته).»

به گفتهٔ کارشناسان دو دسته دلیل باعث می‌شود به بیماران توصیه کنیم به زایمان در این تاریخ اصرار نکنند: دستهٔ اول، دلایلی که متوجه نوزاد هستند و دستهٔ دوم، دلایلی که متوجه مادر هستند.

دردسرهای زایمان برای مادر در روزهای شلوغ

یکی از دلایلی که پزشکان به مادران توصیه می‌کنند بدون دلیل پزشکی، روی این تاریخ‌ها اصرار نداشته باشند، سلامت خود مادر است. دکتر بهروزی در توضیح این توصیه می‌گوید: «سزارین جزو عمل‌های سنگین محسوب می‌شود و به تیم مجرب بی‌هوشی و مراقبت‌های دقیق پرستاری حین و بعد از عمل نیاز دارد. بر تعداد پرستاران، تیم بی‌هوشی و به طور کلی پرسنل بیمارستان که افزوده نمی‌شود. به همین خاطر در تاریخ‌های لاکچری و رُند که متأسفانه بدون دلیل پزشکی، ازدحام مراجعه‌کننده به بیمارستان را شاهد هستیم، ممکن است مادر در فرآیند زایمان و بعد از آن، نسبت به روزهای عادی، مراقبت و توجه کافی دریافت نکند. آنها از شب قبل در بیمارستان بستری می‌شوند و ردیف کنار هم می‌خوابند. با تعداد محدود پرستار، ممکن است رسیدگی کافی به آنها نشود.».

حتی ممکن است شرایط خیلی جدی‌تر و خطرناک‌تر از این حرف‌ها باشد: «گاهی در حین عمل سزارین، مادر دچار خونریزی شدید می‌شود که تیم باید دقت کافی و وقت کافی برای کنترل چنین شرایطی را داشته باشند. ولی وقتی تعداد مراجعه‌کنندگان زیاد است، ممکن است به دلیل ازحام نتوانند از پس این شرایط بربیایند. چون به هر حال بانک خون ما محدود است.»

هنوز به خاطر داریم که در یکی از تاریخ‌های رُند گذشته مادری حین عمل سزارین دچار خونریزی شدید شد و به دلیل کمبود منابع خون به خاطر ازدحام مراجعه‌کنندگان، از دست رفت.

مینیاتوری‌های آسیب‌پذیر!

حتماً حکمتی داشته که خداوند مدت بارداری را ۴۰ هفته در نظر گرفته است! وقتی مادر اصرار می‌کند نوزادش را در ۳۶-۳۷ هفتگی و در تاریخ لاکچری به دنیا بیاورد، مهم‌ترین آسیب متوجه نوزاد می‌شود؛ چون این نوزاد نارس است و حتی احتمال مرگش هم وجود دارد. اگر اخبار را بررسی کنید، موارد متعدد مرگ در نوزادان نارس متولدشده در تاریخ‌های رُند را می‌بینید.

دکتر بهروزی دربارهٔ مشکلات رایج در نوزادان نارس می‌گوید: «بیشترین مشکلی که در نوزادان نارس وجود دارد، نارس بودن ریه است. گاهی ناچار می‌شویم دو تا چهار هفته او را در NICU (بخش مراقبت‌های ویژهٔ نوزادان) بستری کنیم. در مدت این بستری نوزاد بسیار اذیت می‌شود. روزانه از او خون می‌گیرند. داروهای سنگین و آنتی‌بیوتیک‌های قوی دریافت می‌کند.

حتی ممکن است این نارس بودن، عوارض ماندگار و درازمدت برای او در بر داشته باشد. واقعاً حیف است نوزادی که می‌تواند در زمان خودش متولد شود و هیچ مشکلی نداشته باشد، به خاطر درخواستی که از روی فکر و منطق نبوده، زودتر از موعد به دنیا بیاید و چنین مشکلاتی را گاهی تا پایان عمر تحمل کند.»

نه تولد دیر، نه تولد زود؛ تولد به موقع!

نه تولد زودرس برای نوزاد خوب است نه تولد دیررس. نوزاد باید به موقع به دنیا بیاید. باید کاملاً علمی با این موضوع برخورد کنیم و مبنا را بر سن بارداری بگذاریم. بررسی کنیم که چه موقع بچه رسیده و کامل است و همان موقع سزارین انجام شود.

دکتر بهروزی، در توضیح این نکته می‌افزاید: «گاهی زمان زایمان مادر رسیده، ولی اصرار دارد مدتی بیشتر جنین را در رحم نگه دارد تا در تاریخ رُند زایمان کند. مادران باید توجه داشته باشند که نگه داشتن جنین بیش از ۴۰ هفته خطرناک است. ممکن است جفت پیر شود، کَنده شود، کوچک شود یا خون‌رسانی و تغذیه از طریق مادر و جفت کاهش یابد. ممکن است مایع جنین کم شود و بچه به خشکی بیفتد. در سنین ۳۹ تا ۴۰ هفتگی احتمال دفع مِکونیوم (مدفوع جنین) و بلعیدنش توسط جنین وجود دارد. در این صورت باز هم نوزاد باید به NICU منتقل شود. ساده‌ترین حالتش این است که مدفوع وارد معده‌اش شده باشد که باید شست‌وشو بدهیم. اما اگر وارد ریه شود باید آنتی‌بیوتیک‌های قوی دریافت کند و درمان لازم روی او انجام شود.».

آیا زایمان دیرهنگام برای مادر خطر دارد؟

وقتی پای جان در میان است، رسیدگی دیرهنگام می‌تواند خطرناک باشد. دکتر بهروزی می‌گوید: «گاهی مادر با سردرد، و فشار خون و پروتئین بالا مراجعه می‌کند و ما برایش تشخیص مسمومیت بارداری می‌دهیم یا به هر دلیل پزشکی دیگری تشخیص می‌دهیم که شرایطش خطرناک است و باید سزارین بشود. اما مادر اصرار دارد زایمانش تا رسیدن به آن تاریخ رُند به تعویق بیفتد. طبیعتاً این شرایط برای مادر خطرناک است. باید مادر را از خطری که خودش و نوزادش را تهدید می‌کند آگاه کنیم.»

به کارِ فرهنگی نیاز است

یکی از آسیب‌های سزارینِ غیرضروری را می‌توان همین دخالت در زمان زایمان دانست. اگر مادران باردار بدون دلایل پزشکی به سمت سزارین نروند و قرار به زایمان طبیعی باشد، تاریخ لاکچری و رُند هم از این اعتبار ساختگی می‌افتد.

دکتر بهروزی می‌گوید: «بیشتر مادر است که باید راضی شود. از لحاظ فرهنگی هم باید روی آنها کار کرد. خصوصاً مادران کم‌سن و سال‌تر بیشتر تمایل به زایمان در تاریخ‌های رُند دارند. یکی از مراجعه‌کننده‌هایم بسیار اصرار دارد به زایمان در تاریخ ۰۲/۰۲/۰۲، در حالی که آن روز تازه ۳۶ هفته‌اش می‌شود. به او گفته‌ام در این تاریخ او را عمل نمی‌کنم. کلی گریه و زاری کرده که «چطور دخترخاله‌هایم همه در تاریخ رند زایمان کرده‌اند؟». فعلاً در تلاشم که توجیهش کنم این کار به نفع خودش و نوزادش نیست. ولی اگر موفق نشوم، ممکن است برود پیش پزشک دیگری.».

آغوش مادر یا دستگاه و NICU؟ شما انتخاب کنید!

سحر، مادری است که به دلایل پزشکی ناچار شده یک ماه زودتر و در حدود ۳۶هفتگی نوزاد خود را به دنیا بیاورد. او شرایط خود را در زمان زایمان این‌طور توصیف می‌کند: «وقتی پزشکم گفت آب دور جنین کم شده و ضربان قلبش نامنظم است، خیلی ترسیدم. اما وقتی گفت باید سریع‌تر عمل کنیم و بچه را بیرون بیاوریم، ترسم چند برابر شد. می‌دانستم بیشترین وزن‌گیری جنین در روزها و هفته‌های آخر بارداری اتفاق می‌افتد. از طرفی ریزه‌میزه و ضعیف بودم، طوری که خیلی‌ها باور نمی‌کردند اصلاً باردار باشم. اما به وزن گرفتن جنین در روزهای آخر بارداری امید بسته بودم که دکتر گفت زمان نداریم.

از نارس بودن بچه و بستری شدنش در دستگاه هم می‌ترسیدم. می‌دانستم بچه در ساعات اولیهٔ تولدش چقدر ترس و اضطراب دارد و تنها بو و آغوش مادرش به او آرامش می‌دهد، پس نباید از آغوش مادر جدا شود. دلم برای نوزادم که قرار بود به دستگاه برود، مدام به او سوزن بزنند و از او خون بگیرند، می‌سوخت. ولی چاره‌ای نبود. اگر تأخیر می‌کردیم ممکن بود بچه از دست برود. آرزو می‌کردم کاش می‌توانستم چند روز بیشتر جنینم را در شکم نگه دارم تا نیاز به NICU و دستگاه نباشد.»

این حکایت مادری است که به ناچار نوزاد تازه‌متولدشده‌اش را به سردی دستگاه سپرده است، به جای آنکه او را در آغوش گرم خود نگه دارد. کدام مادر دلسوز و آگاهی راضی می‌شود دانسته و با تصمیم خود چنین ظلمی را در حق نوزاد بی‌پناهش بکند؟

حق نوزاد خود را ضایع نکنید...

کارشناسان معتقدند نوازادان نارس، آهسته‌تر از نوزادانی رشد می‌کنند که تا زمان زایمانِ به‌موقع، در شکم مادر بوده‌اند. وقتی در تعیین زمان تولد نوزاد دخالت می‌کنیم و زودتر از موعد او را از زندگی جنینی بیرون می‌آوریم، بخشی از زندگی و حق رشد طبیعی بچه را از او گرفته‌ایم. در واقع او را زمانی از شکم مادر بیرون آورده‌ایم که آمادهٔ تطابق با زندگی بیرون از رحم نیست.

راستی تا به حال فکر کرده‌اید شاید آن بچه سال‌ها بعد از اینکه خانواده‌اش سلامتی‌اش را به خطر انداخته‌اند و در فلان تاریخ رُند پای او را به دنیا باز کرده‌اند، حس ناخوشایندی پیدا کند؟ یا اصلاً بابت این بی‌فکری و عمل خلاف منطق پیش دیگران سرشکسته شود؟

منبع: فارس