رابطه کمبود ویتامین D با کاهش ذخیره تخمدانی

نشست علمی بررسی نتایج طرح های پژوهشی دانشگاه علوم پزشکی استان گیلان با محوریت مرکز تحقیقات بهداشت باروری مرکز آموزشی درمانی الزهرا(س) رشت امروز برگزار شد.

دکتر رویا فرجی، متخصص زنان، زایمان و نازایی در این نشست به بررسی اثر هورمون های حاملگی در بیماران IVF (باروری داخل آزمایشگاهی) پرداخت و اظهار کرد: تحقیقات نشان می دهد که ۱۵ تا ۲۰ درصد زوج های جوان نابارور هستند و نازایی دارند؛ البته علت این نازایی ها متغیر است و گاهی فاکتورهای زنانه و مردانه دارند و گاهی ناشناخته هستند.

وی با بیان اینکه زوج های نابارور پس از دریافت درمان های اولیه دارویی و نتیجه نگرفتن، نیاز به روش های درمانی و کمک باروری خواهند داشت، افزود: ای.وی.اف یکی از روش های کمک باروری است که در آن از جنین فریز شده استفاده می شود.

این متخصص زنان، با اشاره به انتقال جنین فریز شده به رحم پس از ایجاد شرایط خاص برای پذیرش، عنوان کرد: بدن مادر به صورت طبیعی این شرایط را فراهم خواهد کرد؛ البته تنظیم هورمون های حاملگی در زمان انتقال جنین مهم است تا منجر به باروری موفقیت آمیز شود.

فرجی، با تاکید بر لزوم اندازه گیری پروژسترون به واسطه نقش آن در موفقیت بارداری، خاطرنشان کرد: در زمان آی.وی.اف باید سطح پروژسترون سرم بدن مادر اندازه گیری و تعدیل شود، زیرا کاهش یا افزایش آن می تواند زمینه سقط جنین را فراهم کند.

وی استفاده از آی.وی.اف و جنین فریز شده را یکی از راه های افزایش فرزندآوری دانست و بیان کرد: نطفه در محیط آزمایشگاهی تشکیل می شود و والدین فرزندآوری را به زمان های بعد موکول می کنند و لذا جنین در دمای خاص نگهداری می شود و تا سال ها باقی می ماند.

این متخصص زنان، با اشاره به کیفیت مناسب تخمک در سنین زیر ۴۰ سال، اضافه کرد: در سنین بالاتر ممکن است که تخمک کیفیت مناسب را برای باروری نداشته باشد لذا استفاده از جنین فریز شده یک روش درمانی پیشرفته برای درمان نازایی است.

وی با بیان اینکه آی.وی.اف برای باروری ۱۵ تا ۴۰ درصد موثر است، گفت: درمانگاه نازایی بیمارستان دولتی الزهرا(س) در رشت پذیرای بیماران نازا بوده و مجهز به آزمایشگاه آی.وی.اف است.

دکتر رویا کبودمهری، فلوشیب ناباروری نیز، به تبیین اثر کمبود ویتامین دی در بانوان نازا با تخمدان ضعیف پرداخت و گفت: مطالعات ما در زمینه نازایی نشان می دهد از جمله فاکتورهایی که فرزندآوری را دچار اختلال می کند کمبود ویتامین دی است.

وی با بیان اینکه براساس اعلام سازمان بهداشت جهانی ۱۸۶ میلیون زوج نابارور در دنیا وجود دارد، خاطرنشان کرد: اغلب زنان از عملکرد تولید مثلی خودشان آگاهی ندارند؛ این در حالی است که اگر مسائل پیشگیرانه از نازایی را رعایت کنند، به درمان نیاز نخواهند داشت و می توانند فرزندی سالم به دنیا بیاورند.

این متخصص ناباروری، کمبود ویتامین دی را یکی از دغدغه های حوزه پزشکی دانست و اضافه کرد: در بسیاری از سرطان ها و بیماری های نورولوژی مانند ام.اس کمبود ویتامین دی دیده می شود؛ کمبود ویتامین دی ارتباط مستقیمی با بیماری های زنان از جمله تنبلی تخمدان دارد و متاسفانه سن شیوع تنبلی تخمدان در دختران نیز کاهش یافته است.

کبودمهری، چاقی و کم تحرکی و تغییر سبک زندگی و ورزش نکردن و خوردن غذاهای آماده و فست فودی را موجب بروز و ظهور ژن های PCO دانست و متذکر شد: عامل بیماری آندومتریوز نیز که تا ۵۰ درصد موجب نازایی می شود، همین کمبود ویتامین دی است.

وی افزایش سن را موجب کاهش ذخیره تخمدانی دانست و بیان کرد: متاسفانه کمبود ویتامین دی موجب شده ذخیره تخمدانی برخی از جوانان نیز کم باشد؛ البته ذخیره تخمدانی عامل ژنتیکی دارد، اما فاکتورهای محیطی هم می تواند بر میزان آن اثرگذار باشد که یکی از این فاکتورها کمبود ویتامین دی است؛ همچنین افزایش مصرف پلاستیک ها و رنگ ها و آفات کش ها و... بر ذخیره تخمدانی اثرات منفی دارد.

این فلوشیب ناباروری با تاکید بر لزوم جبران کمبود ویتامین دی با هدف جلوگیری از کاهش ذخیره تخمدانی، عنوان کرد: بیماران نازا به دو دسته با ذخیره تخمدانی کم و با ذخیره تخمدانی نرمال تقسیم می شوند و سطح ویتامین دی آنان را بررسی می کنیم. در بسیاری از موارد کمبود ویتامین دی موجب شکست آی.وی.اف نیز می شود.

وی بافت های تولید مثلی را دارای گیرنده های ویتامین دی دانست و گفت: پاسخدهی به روش آی.وی.اف با دریافت ویتامین دی تسهیل خواهد شد.

دکتر ماندانا منصورقناعی، متخصص زنان و زایمان نیز در ادامه با اشاره به اثر میزان هورمون حاملگی در درمان بیماران با حاملگی لوله ای(خارج از رحمی)، اظهار کرد: شاهد افزایش بارداری های نابجا(لوله ای) در سال های اخیر هستیم که می تواند برای مادر خطرات جانی داشته باشد.

وی سن پایین، روابط جنسی خارج از چارچوب خانواده، عفونت های مکرر و... را از جمله ریزفاکتورهای حاملگی نابجا دانست و بیان کرد: روش های پیشگیری از بارداری به ویژه وازکتومی و مصرف قرص ضد بارداری از حاملگی نابجا پیشگیری می کند.

این متخصص زنان و زایمان، با بیان اینکه حاملگی نابجا یکی از علل مرگ و میر مادران باردار است، گفت: اغلب حاملگی های نابجا خود به خود دفع می شود، زیرا لوله جای خوبی برای جایگزینی جفت نیست.

منصورقناعی، از انجام تحقیق بر روی ۶۹۰ مادر باردار در استان خبر داد و عنوان کرد: احتمال ای.پی مجدد بیشتر بوده و اگر مادری یک بار حاملگی جابجا را تجربه کرده باشد، امکان دارد دوباره برای او رخ دهد؛ البته با درمان های دارویی از عود آن جلوگیری می کنیم.

وی از مادران باردار خواست به محض مشاهده علائم بارداری مانند تاخیر در سیکل قاعدگی حتما وضعیت حاملگی نابجا را بررسی کنند و یادآور شد: اگر مدت زمان حاملگی لوله ای طولانی شود، احتمال عدم موفقیت در درمان بیشتر است.

این متخصص زنان تجویز متوترکسات را یکی از روش های درمانی دانست که با سنجش سطح هورمون حاملگی انجام می شود و اظهار کرد: حاملگی نابجا در سنین ۱۵ تا ۴۵ سال رخ می دهد و افزایش سن و توده شکمی با آن ارتباط مستقیم دارد.