تفاوت رشد شاخص بورس در معاملات امسال بازار سهام با سال 99 چیست؟

«علی جبل‌عاملی» امروز (پنجشنبه) در گفت‌وگو با ایران اکونومیست روند فعلی معاملات بورس را مورد ارزیابی قرار داد و افزود: از هفته‌های پایانی سال ۱۴۰۱ شاهد شکل‌گیری روند صعودی شاخص بورس در بازار بودیم که این اتفاق تحت تاثیر بهبود وضعیت سودآوری شرکت‌ها، افزایش نرخ رسمی ارز در مرکز مبادله، ایجاد روند مثبت در بازار کامودیتی‌ها و همچنین وجود محدودیت در معاملات بازارهای رقیب مانند ارز و سکه رخ داد که نتیجه چنین اتفاقی ورود نقدینگی به‌خصوص پول حقیقی‌ها به بازار سهام بود.

وی به تداوم این روند تا اواسط اردیبهشت ماه تاکید کرد و گفت: در ادامه چنین روندی، شاخص بورس توانست به سقف‌های جدیدی دست پیدا کند و اکثر سرمایه‌گذاران هم خوش‌بین به ادامه رشد شاخص بورس به کانال‌های بالاتر شوند.

کسب بازدهی چشمگیر اکثر سهام حاضر در بازار

جبل‌عاملی به بازدهی قابل توجه بخش زیادی از سهام حاضر در بازار طی چند وقت گذشته اشاره کرد و اظهار داشت: حس احتیاط سهامداران تحت تاثیر بازدهی مثبت چند هفته‌ای و ترس از تکرار تجربه گذشته باعث شد تا کوچک‌ترین خبر، شایعه و حتی هشدارها باعث ترس سهامداران از سرمایه‌گذاری در بورس، افزایش چشمگیر عرضه‌ها در بازار و نزول شاخص بورس شود.

این کارشناس بازار سرمایه ادامه داد: به نظر می‌رسد آنچه امروز بازار سرمایه ما را بیشتر تحت تأثیر خود قرار داده احتیاط توأم با اندکی ترس است که این احتیاط نشات گرفته از تجربه نه چندان جذاب سال ۱۳۹۹ است.

وی اعلام کرد: این احتیاط را می‌توان در همه ذینفعان از جمله سیاست‌گذاران و سرمایه‌گذاران مشاهده کرد و طبیعی است که با وجود ریسک‌های سیستماتیک و همین‌طور رفتار محتاطانه، افق سرمایه‌گذاری در بورس کوتاه‌مدت شود و با کوچک‌ترین تکانه‌ای جهت بازار تغییر کند.

جبل‌عاملی گفت: در این میان در چند روز گذشته بارها این سوال پیش آمده که با توجه به مستعد بودن بازار برای رشد، به چه دلیل شاهد ریزش‌های سریع بازار برای چند روز متوالی بودیم.

عوامل تاثیرگذار در ریزش اخیر معاملات بورس

وی احتیاط و کوتاه‌تر شدن افق سرمایه‌گذاری در بازار سهام را جزوی از عوامل تاثیرگذار در ریزش اخیر معاملات بورس دانست و گفت: در سال ۹۹ هم شاهد وجود ریسک‌های سیستماتیک بودیم که اکنون شکل و گونه‌ای دیگر از این ریسک‌ها را در وضعیت فعلی بازار شاهد هستیم.

جبل‌عاملی ادامه داد: نکته دیگر اینکه در سال ۹۹ برخی سرمایه‌گذاران بدون تجربه و دانش کافی اقدام به سرمایه‌گذاری مستقیم در بورس کردند اما در ماه‌های اخیر رفتارهای سرمایه‌گذاران سنجیده‌تر شده و اقدام آنها توأم با احتیاطی است که مبنای آن تجربه تلخ سال ۹۹ بوده است.

این کارشناس بازار سرمایه خاطرنشان کرد: با توجه به چنین مساله‌ای به محض اینکه بازار برای مدتی وارد مدار صعودی می‌شود، به دلیل بدبینی‌های موجود و ترس از تکرار تجربه ۲ سال گذشته سیگنال خروج و هشدار به سهامداران داده می‌شود که این امر باعث می‌شود تا طیفی از سرمایه‌گذاران با این سیگنال و به محض انتشار کوچک‌ترین خبری شروع به عرضه در بازار کنند.

وی ادامه داد: با توجه به چنین مساله‌ای دومینوی عرضه در بازار آغاز می‌شود و ترس ناشی از تداوم عرضه و نیز وجود ترس در بازار منجر به افزایش حجم عرضه‌ها در بازار خواهد شد که در نتیجه با وجود خوش‌بینی‌ها در بازار اما شاهد افت شدید شاخص بورس می‌شویم که دلیل منطقی هم برای آن پیدا نخواهد شد.

رشد پرشتاب شاخص بورس، زمینه‌ساز ریزش شدید بازار سهام

جبل‌عاملی با بیان اینکه به هر میزان که صعود شاخص بورس در بازار بی‌وقفه‌ باشد امکان نزول شدید بازار بیشتر خواهد شد، گفت: شدت این اتفاق زمانی بیشتر می‌شود که نگاه سرمایه‌گذاری در بورس بین سهامداران تحت‌تأثیر احتیاط و ابهام در پیش‌بینی آینده، کوتاه شده باشد.

این کارشناس بازار سرمایه اظهار داشت: در این حالت سرمایه‌گذار حتی با همه اعتقادی که به ارزندگی بازار دارد، ترجیح می‌دهد دید بلندمدت برای سرمایه‌گذاری در این بازار نداشته باشد و هر خبر و هشداری را به منزله علامتی برای خروج از بورس در نظر بگیرد.

وی اعلام کرد: در این صورت به محض اینکه سود چشمگیر نصیب سهامداران می‌شود با فروش دارایی اقدام به شناسایی سود خواهد کرد.

جبل‌عاملی خاطرنشان کرد: به نظر می‌رسد با توجه به نگاه بنیادی و انتظاری که از گزارش ۱۲ ماهه شرکت‌ها وجود دارد، کفه صعود بازار سنگین‌تر باشد و منجر به کاهش شدت نوسانات مثبت و منفی بازار در سال ۱۴۰۲ شود.

این کارشناس بازار سرمایه تاکید کرد: در کنار این موارد مسایلی مانند انتظارات تورمی، رشد نقدینگی، عقب‌ماندگی بازار سرمایه از سایر بازارهای موازی، افزایش نرخ ارز، وجود دشواری برای سرمایه‌گذاری در سایر بازارها به‌واسطه وضع قوانین و محدودیت‌های مالیاتی، جذاب نبودن نرخ بهره و نزدیک شدن به فصل مجامع باعث شده تا محرک‌های بازار برای رشد مهیا باشند.

افزایش تجربه سهامداران برای سرمایه‌گذاری در بورس نسبت به سه سال گذشته

وی با بیان اینکه خوشبختانه تجربه سرمایه‌گذاران نسبت به سه سال گذشته افزایش یافته و رفتار سهامداران در مقایسه با آن زمان حرفه‌ای‌تر شده است، گفت: در این میان ابزارهای بیشتری در بازار از جمله انواع صندوق‌های قابل معامله با در آمد ثابت، سهامی، ضمانت و اهرمی در بازار ایجاد شده که می‌توانند پوشش دهنده ذائقه‌های مختلف سهامداران با ریسک پذیری مختلف باشد، در این زمینه سرمایه‌گذاران می‌توانند با در نظر گرفتن مفهوم ریسک و پاداش و تناسب آن اقدام به سرمایه‌گذاری در بورس کنند.

جبل‌عاملی اظهار داشت: به طور قطع اکنون بازار سرمایه می‌تواند به دلیل عدم وجود جذابیت در بازارهای رقیب، پاسخگوی نیاز طیف‌های مختلف و سلائق متفاوت ریسک از صندوق‌های با درآمد ثابت با ریسک تقریباً صفر تا صندوق‌های اهرمی یا ابزارهای اختیار معامله باشد.

این کارشناس بازار سرمایه تاکید کرد: در مقابل نیز افزایش عرضه‌های اولیه و همچنین ثبات در سیاست‌های کلی و حمایت از بازار سرمایه می‌تواند علاوه بر افزایش عمق بازار باعث افزایش اعتماد سرمایه‌گذاران در بازار شود.

وی در پایان گفت: برخی از اقدامات مانند افزایش دامنه نوسان به منظور جلوگیری از تشکیل صف‌های خرید و فروش، ممانعت از فرسایشی شدن روند و تخلیه سریع‌تر هیجان از سوی متولیان راهگشا خواهند بود.