جنرال موتورز: تاریخچه تأسیس و حضور آن قبل و پس از انقلاب در ایران

جنرال موتورز (GM) یکی از بزرگترین شرکت‌های خودروسازی جهان است که در سال ۱۹۰۸ تأسیس شد و خیلی زود به عنوان یکی از برترین تولیدکنندگان خودرو در جهان شناخته شد.

جنرال موتورز توسط ویلیام سی. دورانت (William C. Durant) در ۱۶ سپتامبر ۱۹۰۸ در دیترویت میشیگان، ایالات متحده آمریکا تأسیس شد. در ابتدا، شرکت زیر مجموعه‌هایی را در خود جای داد، از جمله بویک (Buick) که به زودی یکی از برندهای مشهور شرکت شد. سپس، با خرید شرکت‌های دیگر مانند اولدزموبیل، کادیلاک، اوکلند (که بعدها به پونتیاک تغییر نام داد) و شورولت، جنرال موتورز به تدریج به یکی از بزرگترین تولیدکنندگان خودروهای جهان تبدیل شد.

در دهه ۱۹۲۰، جنرال موتورز رقیبی برای فورد موتور کمپانی شد و دو شرکت بزرگی در صنعت خودروسازی ایالات متحده تشکیل دادند. در این دوره، جنرال موتورز برندهای معروفی مانند کادیلاک و شورولت را راه‌اندازی کرد. همچنین، تکنولوژی‌های نوآورانه‌ای مانند ترمز هیدرولیک، استارتر الکتریکی و تیم سواران اتومبیل نیز در این دوران توسعه یافت.

در طول سال‌های بعدی، جنرال موتورز توسعه روزافزونی کرد و شرکت‌های دیگر را همچون اپل (Opel) در آلمان و واکسهال (Vauxhall) در انگلستان به خود اختصاص داد. همچنین، شرکت در زمینه تحقیق و توسعه، خودروهای الکتریکی و توسعه فناوری‌های متنوعی نیز فعالیت می‌کند.

در سال‌های ۱۹۷۰ و ۱۹۸۰، این شرکت با مشکلات مالی مواجه شد که باعث شد در سال ۲۰۰۹ درخواست حمایت مالی از دولت آمریکا را ارائه دهد. پس از بازسازی و تغییرات در ساختار سازمانی، جنرال موتورز با موفقیت به فعالیت خود ادامه داد. جنرال موتورز در سال ۲۰۱۱ به عنوان بزرگترین فروشنده خودرو در دنیا شناخته شد. محصولات GM تاکنون در ۱۵۷ کشور مختلف جهان به فروش رسیده‌اند.

امروزه، جنرال موتورز به عنوان یکی از بزرگترین تولیدکنندگان خودرو در جهان شناخته می‌شود و در بیش از ۱۰۰ کشور دنیا فعالیت دارد. این شرکت همچنین به تولید قطعات خودرو، تحقیق و توسعه و فناوری نیز مشغول است و با رویکردی پویا و نوآورانه به ارائه خودروهای با کیفیت و مدرن در بازار جهانی ادامه می‌دهد.

تاریخچه حضور جنرال موتورز در ایران

حضور جنرال موتورز در ایران به دوران قبل از انقلاب اسلامی برمی‌گردد. در آن دوران، شرکت‌های خودروسازی بین‌المللی مانند GM، فورد، پژو و رنو به دلیل بازار بزرگ خودرو در ایران، با نمایندگی‌های بسیار در کشورمان حضور داشتند.

پای جنرال موتورز در سال ۱۳۲۹ (۱۹۵۰ میلادی) به ایران باز شد. در آن زمان، شرکت سایپا با هدف تولید خودروهای شورولت در ایران تأسیس شد. در سال ۱۳۳۷ (۱۹۵۸ میلادی)، سایپا توانست مجوز تولید خودروهای کادیلاک را نیز بگیرد و به عنوان نماینده رسمی جنرال موتورز در ایران فعالیت خود را آغاز کند. در دهه‌های بعد، سایپا توانست با همکاری جنرال موتورز، خودروهای بوئیک، پونتیاک، اپل و سایر برندهای تحت مالکیت جنرال موتورز را در ایران تولید کند.

در سال ۱۹۶۳، GM و سایپا یک قرارداد همکاری به منظور تولید خودروهای سبک و سنگین GM در ایران بستند. در طول دهه ۱۹۷۰، خودروهای سواری و مخصوصا سنگین GM برای مردم ایران بسیار محبوب و قابل اعتماد بودند.

• همچنین بخوانید: ظهور و افول پونتیاک

چه زمانی مونتاژ خودروهای آمریکایی در ایران متوقف شد؟

پس از انقلاب اسلامی و برقراری نظام جمهوری اسلامی، تحریم‌های بین‌المللی و تغییرات سیاسی در ایران، باعث شد که حضور جنرال موتورز در ایران کاهش یابد و به همین علت نمایندگی‌های آن به دلیل تحریم‌های اقتصادی تعطیل شدند. البته تا سال ۵۸ هنوز کورسوی امیدی برای تداوم تولید خودورهای آمریکایی در ایران بود اما پس از تسخیر سفارت آمریکا در ایران تمام امیدها از بین رفت.

ممکن است برای برخی سوال پیش بیاید که چطور برخی از محصولات جنرال موتور مانند بیوک ایران و شورلت نوا تقریبا تا سال ۱۳۶۷ در ایران مونتاژ می‌شدند؟ در پاسخ به این سوال باید بگوییم، آن زمان حدودا ۵۴ درصد سهام شرکت جنرال موتورز ایران در اختیار شرکت اصلی آمریکایی یعنی GM بود و پس از بهم خوردن توافق میان دو کشور، هر دو طرف اموال منقول و غیر منقول طرف مقابل را در کشور خودشان مصادره کردند. پس چند سال یعنی در سال ۱۳۶۰ پس از تنش‌های فراوان، بین دو کشور توافقی صورت گرفت. در این توفق به که به بیانیه الجزایر معروف است ایران متعهد شده بود مطالبات GM ناشی از سرمایه گذاری در ایران را پرداخت و در عوض طرف آمریکایی آخرین محموله قطعات خودورهای مونتاژی را که در کانادا معطل مانده بود را به ایران ارسال کند. پس از رسیدن قطعات به ایران شرکت پارس خودرو که قبل از انقلاب با نام جنرال موتورز ایران فعالیت می‌کرد، شروع به مونتاژ دو خودرو شورلت نوا و بیوک ایران کرد تا سرانجام در سال ۱۳۶۷ تمام این قطعات مصرف و پرونده جنرال موتورز در ایران برای همیشه بسته شد.

جالب است بدانید زمانی که در ایران پیکان و ژیان ساخته می‌شد همزمان خودروهایی مانند بیوک B3 (ایران)، شورلت نوا و محصولات کادیلاک هم روی خط تولید قرار داشتند.