خرمشهر در کدام سریال‌ها آزاد شد؟

امسال ۴۱ سال است که خرمشهر پس از جنگ هشت‌ساله آزاد شد. در این سال‌ها مجموعه‌های تلویزیونی توسط کارگردان‌های شناخته‌شده سینما ساخته شدند و توانستند هرکدام به نوبه خود رشادت‌ها و شجاعت مردم خوزستان و رزمندگان دفاع مقدس را برای عموم مردم به تصویر بکشند.

خاک سرخ

«خاک سرخ» اولین سریال ابراهیم حاتمی‌کیا کارگردان شناخته‌شده سینما و از اولین مجموعه‌های تلویزیونی است که به روایت فتح خرمشهر پرداخت و توانست به مدد فیلمنامه و کارگردانی خوب در زمان خود سریال موفقی باشد. حاتمی‌کیا «خاک سرخ» را پس از فیلم جنجالی «ارتفاع پست» و قبل از «به رنگ ارغوان» ساخت.

این سریال محصول دهه ۸۰ و در ۱۷ قسمت از شبکه یک سیما به روی آنتن رفت.

از نکات قابل توجه در این سریال، معرفی لاله اسکندری به عنوان یک چهره جدید بازیگری بود که در کنار پرویز پرستویی، مهتاب کرامتی و البته امیر آقایی که او هم نخستین سریالش محسوب می‌شد، توانستند ترکیب جذابی از بازیگران را تشکیل دهند.

«خاک سرخ» را مهدی سجاده‌چی با همراهی زنده‌یاد مسعود بهبهانی‌نیا نوشت. جالب اینکه سجاده‌چی بعد‌ها «روز سوم» را با موضوع خرمشهر نوشت و بهبهانی‌نیا هم نگارش سریال «کیمیا» را که بخشی از آن به موضوع آزادسازی خرمشهر اختصاص داشت، برعهده گرفت.

داستان خاک سرخ، قصه دختری به نام لیلا را روایت می‌کند که در اوج سرخوشی است و می‌خواهد با کسی که دوستش دارد ازدواج کند، اما در شب عروسی‌اش می‌فهمد که پدر و مادرش افراد دیگری هستند. او سراغ آن‌ها را می‌گیرد و تا خرمشهر که جنگ شده می‌رود. در میانه راه همسرش با بمباران جنگنده‌های عراقی کشته می‌شود و او تنها به شهری غریب می‌رود. در آنجا مادرش را می‌یابد، اما پدرش اسیر عراقی‌ها می‌شود و فقط می‌توانند از بین دیواری همدیگر را ببینند.

در چشم باد

سریال «در چشم باد» در ۴۴ قسمت توسط یکی دیگر از کارگردان‌های باسابقه کشورمان، مسعود جعفری‌جوزانی ساخته شد که بخشی از آن به فتح خرمشهر و وقایع مربوط به آن پرداخت.

سریال «در چشم باد» مدت شش سال فیلمبرداری شد و کارگردان و تهیه‌کننده آن در نشستی با ایسنا، هزینه ساخت آن را ۱۲ میلیارد تومان اعلام کردند. این سریال اولین بار تیر ماه ۱۳۸۸ از شبکه اول پخش شد.

نکته قابل توجه در این سریال این بود که تهیه‌کننده در زمان ساخت سه بار تغییر کرد. کل این اثر حدود ۲۵۰۰ دقیقه زمان دارد که حدود نیمی از آن در زمان تهیه‌کنندگی رضا انصاریان و حبیب‌الله کاسه‌ساز فقید فیلمبرداری شده و ۵۰ درصد بقیه در زمان تهیه‌کنندگی جوزانی و اکبری به تصویر کشیده شده است.

فیلمبردار‌های این سریال عظیم هم سه بار تغییر کردند؛ فیلمبرداری سریال را «علیرضا زرین‌دست» آغاز کرد، اما او اواخر سال ۸۲ از گروه رفت و «حسن پویا» به مدت یک ماه، جای او را به عنوان مدیر فیلمبرداری گرفت و بعد از آن فیلمبرداری به «امیر کریمی» سپرده شد که او کار را به پایان رساند.

در این مجموعه، بازسازی مسجد خرمشهر حدود هشت ماه به طول انجامید که این بازسازی در خود مسجد اصلی انجام شد. فاز سوم این سریال که مربوط به جنگ تحمیلی بود در شهرک سینمایی دفاع مقدس و همچنین خرمشهر در سال ۸۶ تا ۸۷ فیلمبرداری شد.

این سریال قصه زندگی خانواده‌ای است که رویداد‌ها و لحظات تلخ و شیرین زندگی‌شان از دوره قیام میرزا کوچک جنگلی تا آزادسازی خرمشهر در آن به تصویر کشیده می‌شود. قصه از زمانی آغاز می‌شود که میرزا کوچک خان جنگلی در گیلان اعلام جمهوری می‌کند و با این اقدام دوران پرحادثه تاریخ معاصر ایران آغاز می‌شود که سه دوره تاریخ ایران را بازگو می‌کند.

پارسا پیروزفر نقش اصلی سریال را بازی می‌کرد و چهره‌هایی، چون سعید نیکپور، زنده‌یاد ماه‌چهره و کامبیز دیرباز او را همراهی می‌کردند.

مسعود جعفری جوزانی سال ۸۸ در نشستی که توسط ایسنا برای «در چشم باد» برگزار شد، از مصطفی زمانی به دلیل حضورش در این سریال تشکر کرد و گفت: «او بدون هیچ چشم‌داشتی به خرمشهر آمد، یک سکانس را بازی کرد و یک ریال هم دریافت نکرد؛ و باید گفت چقدر هم بازیگر خوبی است.» مصطفی زمانی در آن دوره در سریال «یوسف پیامبر (ع)» بازی کرده بود و دیگر چهره‌ای شناخته شده محسوب می‌شد؛ با این حال او تا مدت‌ها اجازه نداشت هر نقشی را در هر پروژه‌ای قبول کند.

گل‌های گرمسیری.

اما «گل‌های گرمسیری» یکی دیگر از مجموعه‌های تلویزیونی است که به موضوع خرمشهر پرداخته است. این سریال توسط محمدمهدی عسگرپور کارگردانی شد و پاییز ۱۳۸۷ از شبکه یک به روی آنتن رفت.

«گل‌های گرمسیری» در مقطعی توسط عسگرپور ساخته شد که رابطه این کارگردان با تلویزیون بهتر این روز‌ها بود و پس از این مجموعه، چند سریال تاثیرگذار دیگر مانند «جراحت» و «شیدایی» و «نفس گرم» را هم در فاصله‌های یک سال از هم ساخت.

آخرین سریال عسگرپور به سال ۹۷ برمی‌گردد؛ «رهایم کن» با بازی امین تارخ، فریبا متخصص، محمدرضا هدایتی، مارال فرجاد که داستانی ماورایی را به تصویر می‌کشید.

داستان گل‌های گرمسیری، اما در فضایی دانشگاهی می‌گذشت و سپس به حوادث جنگ تحمیلی متصل می‌شد. دانشگاه‌ها قبل از جنگ تحمیلی تعطیل می‌شوند که همین باعث رفتن دانشجویان می‌شود. ناهید و رسول دو شخصیت داستان از هم جدا می‌شوند و رسول برای شرکت در جنگ عازم خرمشهر می‌شود.

آتیلا پسیانی، اشکان خطیبی، بهنوش طباطبایی، پرویز فلاحی‌پور، مریم بوبانی، محمد صادقی و ... در «گل‌های گرمسیری» بازی کرده‌اند.

کیمیا

و «کیمیا» چهارمین مجموعه تلویزیونی بود که در روایتی داستانی، هشت سال دفاع مقدس و در نهایت آزادسازی خرمشهر را به تصویر کشید.

«کیمیا» به کارگردانی جواد افشار در ۱۱۰ قسمت ۵۰ دقیقه‌ای ساخته شد. این مجموعه به عنوان یکی از طولانی‌ترین سریال‌های ایرانی، نخستین بار مهر ۱۳۹۴ از شبکه دو سیما به روی آنتن رفت.

آزیتا حاجیان، مهرآوه شریفی‌نیا، مهدی پاکدل، پوریا پورسرخ، حسن پورشیرازی، مهدی سلطانی، رضا کیانیان، نیکی کریمی، امیرحسین آرمان، حامد بهداد، محمدرضا شریفی نیا و ... از بازیگران «کیمیا» هستند.

داستان این سریال با موضوع فتح خرمشهر و آزادسازی این شهر نشانگر تأثیر تحولات جامعه بر روابط خانوادگی است که پدر و دختری را مقابل همدیگر قرار می‌دهد. دختر خانواده که نامش کیمیا است بسیار پرسشگر و معترض و در مقابل کیمیا پدرش قرار دارد که فردی نظامی، منضبط و پایبند به قانون است.

نجلا

و، اما «نجلا» پنجمین و از آخرین سریال‌های تلویزیونی است که به موضوع خرمشهر پرداخته است. این مجموعه تلویزیونی در دو فصل ساخته و پخش شد.

«نجلا» به کارگردانی خیرالله تقیانی‌پور و تهیه‌کنندگی سعید سعدی ساخته شد. فصل اول این سریال مهر ۱۳۹۹ به روی آنتن شبکه سه سیما رفت. در فصل اول زوج اصلی سریال «نجلا» را حسام منظور و سارا رسول‌زاده تشکیل می‌دادند که به گفته کارگردان سارا رسول زاده به دلیل همزمانی تصویربرداری این پروژه و فیلمی دیگر، نتوانست گروه نجلا را در فصل دوم همراهی کند.

قصه فصل اول «نجلا» در سال ۱۳۵۸ می‌گذشت و دختری به یک پسر عاشق در آن اوضاع آشفته و ناامنی‌ها وعده‌ای می‌دهد که طی آن اگر پسر بتواند او را از مرز ایران و عراق رد کند و به زیارت اربعین برسد، در قبال عشقش به او پاسخ مثبت می‌دهد، اما همهٔ این‌ها در طول مسیر دست‌خوش اتفاق‌هایی می‌شود.

خیرالله تقیانی‌پور (کارگردان این سریال) درباره دلیل ساخت فصل دوم گفته بود: حقیقتش این است که ما در زمان ساخت نجلا فیلمنامه را طوری نگارش کرده بودیم که قصه در قسمت آخر تمام شود و هیچ برنامه‌ای برای ساخت فصل دوم یا ادامه داستان نجلا نداشتیم. اما درباره اینکه یک سریال فصل‌های بعدی داشته باشد یا خیر کارگردان و تهیه‌کننده خیلی تصمیم گیر نیست و این مدیر است که تصمیم می‌گیرد سریال ادامه پیدا کند یا خیر.

حسام منظور، هدایت هاشمی، آزیتا حاجیان، ملیکا شریفی نیا، سارا رسول زاده (بازیگر نقش نجلا در فصل اول)، مهیا دهقانی (بازیگر نقش نجلا در فصل دوم)، سوگل طهماسبی، سید مهرداد ضیایی و ... در «نجلا» ایفای نقش داشتند.