اثر سفرهای بلندمدت فضایی بر مغز فضانوردان

به گزارش ایران اکونومیست و به نقل از اسپیس، پژوهش‌های پیشین نشان داده بودند که پرواز فضایی می‌تواند تغییرات گسترده‌ای را در مغز انسان ایجاد کند. توضیح دادن این تغییرات و اثرات بالقوه آنها ممکن است کلید موفقیت در ماموریت‌های آینده، مانند سفرهای چندساله برنامه‌ریزی‌شده به مریخ باشد.

پایدارترین تغییرات مرتبط با پروازهای فضایی در مغز که تاکنون شناسایی شده‌اند، نشان می‌دهند که حفره‌های مغز به نام «بطن‌ها» می‌توانند تا ۲۵ درصد بزرگ شوند. بطن‌ها با مایع مغزی-نخاعی پر شده‌اند که به محافظت، تغذیه و حذف مواد زائد از مغز کمک می‌کند. عدم وجود کشش گرانشی باعث می‌شود که مغز در جمجمه به سمت بالا حرکت کند و باعث انبساط بطن‌ها شود.

هنوز مشخص نیست که عواقب بلندمدت این انبساط بطن چه می‌تواند باشد. «ریچل سیدلر»(Rachael Seidler)، محقق سلامت فضایی در «دانشگاه فلوریدا»(UF) و پژوهشگر ارشد این پروژه گفت: این که چگونه این روند بر عملکرد و سلامت بلندمدت تأثیر می‌گذارد، یک پرسش بدون پاسخ است.

یکی از معماها در مورد انبساط بطن این است که آیا با توجه به عواملی مانند طول متفاوت ماموریت‌ها، تعداد ماموریت‌های انجام‌شده پیشین یا زمان بین ماموریت‌ها، تفاوت دارد یا خیر. سیدلر و همکارانش برای کشف پاسخ این پرسش، مغز ۳۰ فضانورد را با استفاده از ام‌آرآی پیش و پس از پرواز فضایی اسکن کردند. آنها مغز هشت فضانورد را پس از ماموریت‌های دو هفته‌ای، ۱۸ فضانورد را پس از مأموریت‌های شش ماهه و چهار فضانورد را پس از مأموریت‌های طولانی‌تر تا یک سال، مورد بررسی قرار دادند.

این گروه پژوهشی دریافتند که ماموریت‌های فضایی طولانی‌تر، به تورم بیشتر بطن منجر شده که بیشتر آن در شش ماه اول حضور در فضا اتفاق افتاده است. سیدلر گفت: بزرگترین جهش زمانی اتفاق می‌افتد که بین دو هفته تا شش ماه به فضا بروید. پس از دو هفته، تغییر قابل اندازه‌گیری در حجم بطن‌ها وجود ندارد.

وی افزود: با توجه به افزایش گردشگری فضایی در سال‌های اخیر، این یافته‌ها ممکن است مورد استقبال قرار بگیرند زیرا به نظر می‌رسد سفرهای فضایی کوتاه‌تر، تغییرات فیزیکی کمی را در مغز ایجاد می‌کنند. علاوه بر این، میزان بزرگ شدن بطن در فضا پس از شش ماه کاهش یافت که ممکن است خبر خوبی باشد زیرا نشان می‌دهد که این تغییرات به مرور زمان به افزایش خود ادامه نمی‌دهند. دانستن این موضوع برای ماموریت‌های طولانی‌تر آینده مانند سفر به مریخ مهم است.

علاوه بر این، دانشمندان دریافتند که کمتر از سه سال فاصله بین پروازهای فضایی ممکن است زمان کافی را به بطن‌ها ندهد تا پیش از پرواز فضایی، به بازیابی کامل وضعیت خود بپردازند. سیدلر گفت: این زمان به طور شگفت‌آوری طولانی است.

این یافته‌ها ممکن است بر برنامه‌ریزی ماموریت‌های فضایی آینده تأثیر بگذارند. با وجود این، از آنجا که پیامدهای پزشکی این انبساط بطن نامشخص هستند، معلوم نیست که آیا این موضوع بر برنامه‌ریزی پروازها تأثیر می‌گذارد یا خیر. سیدلر ادامه داد: انتظار کشیدن در این مدت ممکن است یک ضرورت نباشد.

وی افزود: پژوهشگران در آینده، سلامتی بلندمدت فضانوردان را بررسی خواهند کرد؛ از جمله این که به آزمایش خدمه تا پنج سال پس از پرواز خواهند پرداخت. این کار، کمک بزرگی را به درک پیامدهای بالقوه نتایج کنونی خواهد کرد اما انتظار می‌رود که تا ۱۰ سال طول بکشد.

این پژوهش، در مجله «Scientific Reports» به چاپ رسید.