کشف روستای هفت‌هزارساله در شمال غرب ایران

دومین فصل کاوش نجات‌بخشی محوطه پیش از تاریخ چپرآباد (تپه گَرگَرو) در استان آذربایجان غربی انجام شد. این محوطه که قدیمی‌ترین محوطه تاریخی شناسایی‌شده پشت سد چپرآباد است، به فاز انتقالی دو دوره مهم پیش از تاریخ (دالما و پیزدلی) در توالی فرهنگی شمال‌غرب ایران مربوط می‌شود.

حنان بحرانی‌پور ـ سرپرست دومین فصل کاوش نجات‌بخشیِ محوطه پیش از تاریخ چپرآباد (تپه گَرگَرو) در اُشنویه آذربایجان‌ غربی درباره نتیجه کاوش‌ها در این محوطه گفت: محوطه باستانی چپرآباد که در حدود ۸ کیلومتری جنوب‌شرقی شهر اشنویه استان آذربایجان‌غربی و در بخش نالوس واقع شده، نزدیک‌ترین محوطه باستانی به ساختگاه سد چپرآباد بوده و فاصله آن تا تاج سد حدود ۵۰۰ متر است و با اطمینان می‌توان گفت که در اولین مرحله آبگیریِ سد، این محوطه به زیر آب خواهد رفت.

او ادامه داد: تپه چپرآباد در برنامه بررسی و شناسایی به نام تپه گَرگَرو با کد اختصاری « CHD۰۳» نام‌گذاری شد، ولی براساس اسناد میراث ‌فرهنگی استان آذربایجان‌غربی و گفته اهالی منطقه به نام تپه «چپرآباد» معروف است.

سرپرست هیأت باستان‌شناسی محوطه پیش از تاریخ چپرآباد، این محوطه را قدیمی‌ترین محوطه شناسایی شده در حوضه آبگیر سد چپرآباد دانست و در تشریح دومین فصل کاوش نجات‌بخشیِ محوطه پیش از تاریخ چپرآباد، گفت: فصل نخست کاوش این محوطه در سال ۱۴۰۰ انجام شد و در آن فصل دو ترانشه (ترانشه‌های A و B) و دو گمانه کوچک (گمانه‌های I و II) در دو بخش جنوبی و غربیِ محوطه تا خاک بکر کاوش شد. در دومین فصل کاوش نجات‌بخشی محوطه چپرآباد نیز یک ترانشه به ابعاد ۴×۶ متر(ترانشه C ) در بخش جنوبیِ محوطه تا خاک بکر کاوش شد.

این باستان‌شناس با بیان این‌که کاوش تا عمق ۱۸۰ سانتی‌متری با آشکار شدن معماری برجا در این ترانشه و بستر صخره‌ای محوطه پایان یافت، اعلام کرد: نتیجه کاوش‌ها در این فصل نشان می‌دهد که محوطه چپرآباد روستایی کوچک به نیمه دوم هزاره پنجم قبل از میلاد مربوط بوده است.

او افزود: ویژگی برجسته این محوطه این است که بر اساس مجموعه سفالیِ به‌دست‌ آمده، چپرآباد به فاز انتقالی دو دوره مهم پیش از تاریخ در توالی فرهنگی شمال‌غرب ایران، یعنی دوره‌های «دالما» و «پیزدلی» مربوط است.

بحرانی‌پور با بیان این‌که تا پیش از کاوش چپرآباد، مرحله گذار بین این دو دوره در هیچ محوطه‌ای شناسایی نشده بود، گفت: اگر امکان کاوش‌های بیشتر در این محوطه مهیا شود می‌توان امید داشت که اطلاعات بیشتری از این دوره ناشناخته پیش‌ از تاریخ شمال‌غرب کشور به‌دست آید.

سد چپرآباد، بنابر آنچه مسؤولان شهرستان اشنویه و استان آذربایجان غربی اعلام کرده‌اند تا پایان تیرماه ۱۴۰۲ آبگیری خواهد شد و به گفته رییس اداره میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی اشنویه، احتمالا ۱۳ محوطه تاریخی با آبگیری این سد غرق می‌شود. این درحالی است که نتایج کاوش‌های تا کنون باستان‌شناسان نشان می‌دهد قدمت محوطه‌های تاریخی پشت سد چپرآباد به حدود هفت‌هزار سال می‌رسد. باستان‌شناسان معتقدند یافته‌های پشت این سد نقطه عطفی برای باستان‌شناسی جنوب آذربایجان غربی است و اگر زمان بیشتری به کاوش اختصاص داده شود حتما رازها و اطلاعات بیشتری به دست خواهد آمد.