زبان هاواییایی؛ گوش‌نواز و دارای فقط 13 حرف الفبا!

عصر ایران - زبان هاواییایی یا Ōlelo Hawai'i، زبان زیبایی است که الفبای آن از تنها ۱۳ حرف تشکیل شده است. از این رو، زبان هاواییایی یکی از کمترین تعداد حروف الفبا بین زبان‌های جهان را به خود اختصاص داده است. در ادامه با این زبان بیشتر آشنا می‌شویم.

زبان هاواییایی گونه‌ای از زبان پلینزیایی است و از این رو به خانواده زبان‌های پلینزیایی تعلق دارد. به گفته برخی، زبان هاواییایی لهجه‌ای از زبان پلینزیایی است.

پیش از آمدن مهاجران اروپایی به هاوایی، فرض بر این است که زبان ساکنان هاوایی فقط یک زبان شفاهی بوده است. دکتر ویلیام اندرسون نخستین فردی بود که زبان هاواییایی را نوشت. وی در ۲۱ ژانویه ۱۷۷۸ وارد جزیره کوآئی شد. دکتر اندرسون فهرستی از حدود ۲۵۰ واژه و عبارت از زبان هاواییایی تهیه کرد.

هاوایی تنها ایالت آمریکا با دو زبان رسمی محسوب می‌شود که شامل انگلیسی و هاواییایی است.

پیجین هاواییایی

به طور غیر رسمی، یک زبان سوم نیز در هاوایی وجود دارد که به نام پیجین هاواییایی (Pidgin Hawaiian) یا انگلیسی کریول هاواییایی (Hawaiian Creole English) شناخته می‌شود.

زبان‌های پیجین زمانی شکل می‌گیرند که دو فرهنگ در هم آمیخته می‌شوند و باید با هم ارتباط برقرار کنند، درست مانند ساکنان هاوایی و کارگران مهاجر که از سراسر جهان آمدند. واژه ها، عبارات و دستور زبان از یک زبان در واژه ها، عبارات و دستور زبان دیگر ترکیب می‌شوند. یک پیجین در واقع از ترکیب دو زبان تشکیل می‌شود.

پیجین هاواییایی از واژه‌های هاواییایی استفاده می‌کند، اما از نحو، صداها، ملودی یا تلفظ خیر. با گذشت زمان، واژه‌های انگلیسی بیشتری در آن گنجانده شد.

پیجین هاواییایی پیچیده‌تر شد، قوانین دستور زبانی خاص خود را پیدا کرد و حتی توسط نسل‌های بعدی پذیرفته شد. طبق تعریف، این بدان معنی است که پیجین هاواییایی دیگر یک "زبان در بین" باقی نمانده، بلکه به یک زبان جدید تکامل یافته است.

دستور زبان پایه و صدا

زبان هاواییایی بسیار نرم، آهنگین و آرام بخش به گوش می‌رسد. اما چرا این گونه است؟

الفبای زبان هاواییایی تنها از ۱۳ حرف تشکیل شده است که همگی آن‌ها صدایی گرم و لطیف دارند. الفبای زبان هاواییایی شامل موارد زیر می‌شود:

پنج حرف صدادار: a, e, i, o, u

هفت حرف بی صدا: h, k, l, m, n, p, w

و یک حرف بسیار خاص: okina (’)

اُکینا یک وقفه کوتاه بین دو حرف را نشان می‌دهد، درست مانند Hawai’i.

در برخی واژه ها، مانند Waikīkī، می‌توان در بالای برخی از حروف صدادار یک خط فاصله را مشاهده کرد. این خط فاصله macron یا در هاواییایی kahokō نام دارد. این یک حرف در نظر گرفته نمی‌شود و نشانی برای اندکی طولانی‌تر تلفظ آن حرف صدادار است.

یکی دیگر از دلایلی گوش‌نواز بودن زبان هاواییایی این است که هر هجا با یک حرف صدادار به پایان می‌رسد. نمونه‌های بیشماری برای این موضوع وجود دارند، زیرا به تک تک واژه‌های زبان هاواییایی مربوط می‌شود.

دو حقیقت جالب توجه دیگر درباره زبان هاواییایی وجود دارد که آن را به زبانی آهنگین و گوش‌نواز تبدیل می‌کنند:

هیچ خوشه بی صدایی در این زبان وجود ندارد. این بدان معناست که در یک هجا دو حرف بی صدا وجود ندارد که به دنبال یکدیگر باشند، مانند pr در pr (ide)، gr در gr (eat)، pl در pl (ace)، یا cr در cr (own).

هیچ صفیری در زبان هاواییایی وجود ندارد.

منبع: عصر ایران