چرا کیفیت شبکه نمایش خانگی نزول کرده است؟ / سریال‌هایی با متوسط قیمت 5 میلیارد برای هر قسمت

شبکه آنلاین نمایش خانگی که در دوران شیوع کرونا به عنوان پایان دهنده به عصر سینما توسط برخی ناظران خوانده می‌شد، اکنون به شدت از دوران اوجش فاصله گرفته و تولیدات این بستر به خصوص در ایران با افت کیفی محسوسی همراه شده که علتش، ریزش چشمگیر مشترکان این بستر‌های نوظهور عرضه محتوا‌های تصویری است.

سه سال پیش، زمانی که قرنطینه‌ها مصرف‌کنندگان را مجبور می‌کرد تا فعالیت‌هایشان را آنلاین انجام دهند، به نظر می‌رسید که عصر طلایی برای تجارت الکترونیک آغاز شده و به طور خاص سرمایه‌گذاران نسبت به گسترش سریع وی او دی‌ها و فرارسیدن غروب سینما سخن به میان آوردند؛ مساله‌ای که حتی موضوع نشست اتحادیه تهیه کنندگان در اولین دوره جشنواره کن در دوران ظهور کرونا بود و آن‌ها نیز چنین افقی را تصور می‌کردند؛ بنابراین، سرمایه‌های کلان با خوش‌بینی متقاعد شده‌اند که باید برای تصاحب سریع این عرصه به این سمت و سو سوق یابند.

امروز آن روز‌های پر هیاهو مانند یک خاطره دور به نظر می‌رسد و نه تنها در ایران بلکه در دنیا نیز شاهد کاهش چشمگیر رشد بستر‌های تجارت آنلاین به ویژه شبکه نمایش خانگی هستیم که به عنوان جایگزین بستر‌های فیزیکی رشدی جنون آمیز را در دوران قرنطینه تجربه می‌کرد. هرچند وضعیت سالن‌های سینما در ایران همچنان خوب نیست و تنها برخی کمدی‌ها ظرفیت بازگشت سرمایه و سوددهی را دارند، در دنیا اوضاع بهتر است و شاهد فروش چند صد میلیونی تا میلیارد دلاری فیلم‌های سینمایی هستیم و تماشاگر به شکل محسوسی به سالن‌های سینما در سراسر دنیا بازگشته است. بخشی از این تماشاگران ترجیح داده‌اند اشتراک‌هایشان را در یک یا چند وی او دی تمدید نکنند و سبد خریدشان را با بلیت سینما پرکنند.

به همین دلیل ریسک تولید افزایش یافته است، به خصوص در ایران که برآورد می‌شود مجموع مشترکان شبکه نمایش خانگی چیزی بیش از یک میلیون نفر است. هرچند هزینه اشتراک همین تعداد مشترک به همراه هزینه پهنای باندی که وی او دی‌ها بابت تماشای فیلم‌ها توسط کاربران از شرکت‌های مخابراتی می‌گیرد، رقمی چند هزار میلیارد تومانی را شامل می‌شود، اما هزینه تولیدات به شدت رو به فزونی است و سریال‌ها معمولاً با متوسط قیمت پنج میلیارد تومان برای هر قسمت تولید می‌شود که برای سازندگان ۴ تا ۴.۵ میلیارد تومان هزینه در بردارد. در واقع اگر یک وی اوی دی مداوم سه سریال اختصاصی در هفته پخش کند، هر هفته ۱۵ میلیارد تومان و هر ۶۰ میلیارد و هر سال ۷۸۰ میلیارد تومان فقط برای این سه سریال دستمزد پرداخت می‌کند؛ این جزو حجم بالای دوبله‌هایی است که وی او دی انجام داده و منتشر می‌کنند.

با توجه به شرایط اقتصادی، وی او دی‌ها امکان افزایش چشمگیر اشتراک را ندارند، چون در این صورت، تعداد مشترکین‌شان به شکل محسوسی ریزش خواهند داشت و بخشی از این مشترکین به دانلود این سریال‌ها از تلگرام و دیگر بستر‌ها بدون پرداخت حق اشتراک سوق خواهد یافت. به همین دلیل وی او دی‌ها به سراغ محتوا‌های ارزان‌تر رفته‌اند که مخاطب نسبت به آن اقبال نسبی نشان می‌دهد، نظیر ناتو، مافیا، پدرخوانده، ضد که عمدتاً با بازیگران ارزان و درجه دو تولید شده و برنامه‌هایی، چون آوای جادویی، صداتو، آن ساید، نیمه شب و وقت خواب که برای دفع الوقت نیز کارآمدی ندارند. افت کیفیت سریال‌ها و پخش سریال‌هایی، چون سیاه چاله، حیثیت گمشده، عقرب عاشق و پدر گواردیولا نیز تلاش برای تولیدات ارزان‌تر با تکیه بر عوامل مقابل دوربین ارزان‌تر و بازیگران گرانقیمت و مطرح کمتر است.

اگر فشار‌های اقتصادی، قدرت خرید مردم را کاهش دهد، قاعدتاً آمار مشترکین شبکه نمایش خانگی نیز افت بیشتری خواهد داشت که این افت بیشتر، بر قدرت وی او دی‌ها برای سفارش و خرید سریال‌های پربازیگر و باکیفیت نمایش خانگی تاثیر خواهد گذاشت و این افت کیفیت تشدید و منجر به ریزش بیشتر مخاطبان خواهد شد؛ بنابراین، به نظر می‌رسد دورنمای شبکه نمایش خانگی محسوس به شرایط اقتصادی کشور وابسته است و اگر اوضاع از این بدتر شود، دست کم برخی رقبای تازه نفس خیلی زود عرصه را ترک خواهند کرد و حاشیه نشین گود رقابت خواهند شد.