الجزیره در گزارشی به ارسال مهمات حاوی اورانیوم ضعیف شده توسط آمریکا به اوکراین پرداخت و نوشت: اعلام ارسال بخش جدید کمک های نظامی آمریکا به اوکراین توسط پنتاگون که برای نخستین بار شامل بمب های حاوی اورانیوم ضعیف شده است،علامت سئوال هایی درباره این مهمات و خطرات استفاده از آنها و تأثیرشان بر آینده نزاع روسیه و اوکراین برانگیخت.

به گزارش جماران، پنتاگون روز چهارشنبه در بیانیه ای اعلام کرد که واشنگتن کمک های نظامی جدیدی به اوکراین به ارزش 175 میلیون دلار شامل مهمات حاوی اورانیوم ضعیف شده از عیار 120 میلیمتر برای تانک های آمریکایی «آبرامز» تحویل می دهد.

در حالی که روسیه این اقدام را محکوم کرد و واشنگتن را متهم کرد که دارد به نزاع اوکراین با ارسال کمک های نظامی از این نوع مهمات دامن می زند و به خطرات رادیواکتیو بمب های اورانیوم ضعیف شده اشاره کرده است.

بمب های مرگبار
اورانیوم ضعیف شده یکی از مشتقات اورانیوم طبیعی است که در نتیجه فرایند غنی سازی اورانیوم تولید می شود و در نیروگاه های هسته ای و مهمات از آن استفاده می شود و در نوعی از بمب هایی تعبیه می شود که از توپ ها شلیک می شوند یا جنگنده ها آنها را پرتاب می کنند. این نوع بمب ها دارای قدرت بالا در ذوب کردن مواد سخت سیمانی و زره پوش ها دارند.

اورانیوم ضعیف شده یک نوع ماده دارای تشعشع است ولی کارایی آن پایین تر از سطح تشعشع موجود در اورانیوم خام طبیعی است.

آژانس بین المللی اتمی می گوید که از این نوع اورانیوم به این دلیل استفاده می شود که دارای فشردگی زیاد است و در درجه حرارت بالا و فشار بالا شعله ور می شود و وقتی به زره پوش ها نفوذ می کند شدیدتر می شود.

وقتی گلوله اورانیوم ضعیف شده به یک خوردو اصابت می کند ترکش های آن هر چه داخل خودرو است را می بلعد و این احتمال را بالامی برد که سوخت خودروی هدف قرار گرفته شده یا مهمات موجود داخل آن به دلیل حرارت بالایی بوجود آمده در اثر اورانیوم مشتعل منفجر شوند.

این یعنی وقتی این نوع بمب ها به زره تانک اصابت کند در یک چشم به هم زدن در آن نفوذ می کند و بعد در میان ابری مشتعل از غبار و فلز منفجر می شود و حرارت بالا نیز منجر به انفجار سوخت و مهمات داخل تانک می شود.

چه کشورهای این بمب ها را دارند؟
ایالات متحده آمریکا، انگلیس، روسیه،چین، فرانسه، و پاکستان بمب های اورانیوم ضعیف شده را تولید می کنند؛ بمب هایی که ائتلاف بین المللی ممنوعیت سلاح های اورانیومی می گوید در فهرست سلاح های اتمی قرار ندارند.

همچنین 14 کشور دیگر نیز این نوع سلاح را در اختیار دارند.

در کجا استفاده شد و خطرات آن چیست؟
پژوهش های چندی درباره خطرات قرار گرفتن در معرض بمب های اورانیوم ضعیف شده انجام شده است و نیز جنجال های زیادی درباره استفاده از آنها به ویژه در میدان های نبرد به راه افتاده است.

آمریکا از بمب های حاوی اورانیوم ضعیف شده در جنگ خلیج فارس در سال 1990 و 1991 استفاده کرد و ائتلاف ناتو در بمباران یوگسلاوی در سال 1999 از آنها استفاده کرد.

به گفته جمعیت سلطنتی در لندن آمریکا و نیروهای ائتلاف نزدیک به 340 تن اورانیوم ضعیف شده در بمب هایی که به وسیله آنها نیروهای عراقی را در جنگ خلیج فارس در سال 1991 بمباران کردند استفاده کردند.همچنین ناتو نزدیک به 11 تن در جریان د خالتش در بالکان در اواخر دهه نود قرن گذشته استفاده کرد.

در معرض بمب های حاوی اورانیوم ضعیف شده قرار گرفتن یا استنشاق مقدار زیادی از اورانیوم حتی اگر ضعیف شده باشد امر خطرناکی است و باعث تضعیف کارکرد کلیه ها می شود و خطر ابتلا به چند نوع از بیماری های سرطانی را افزایش می دهد.

نهادهای مخالف با استفاده از این نوع سلاح های خطرناک از جمله ائتلاف بین المللی ممنوعیت سلاح های حاوی اورانیوم می گویند که غبار ناشی از استفاده این بمب ها در زمان استنشاقش خطرناک است و بمب هایی که به اهداف خود نمی خورند می توانند آب های زیرزمینی و نیز خاکی که در آن سقوط کنند را مسموم کنند.

استفاه از این نوع بمب ها زمانی که تعداد نظامیان آمریکایی، انگلیسی و اروپایی مبتلا به عوارض تشعشعات ناشی از تصاعد اورانیوم ضعیف شده بیشتر شد، خشم گسترده ای را برانگیخت.

بسیاری از فیزیکدانان و پزشکان بر این باورند که غبار اکسید اورانیوم که نظامیان در زمان جنگ دوم خلیج فارس استنشاق کرده یا بلعیدند دلیل یا عامل مهمی در آن چه بوده است که معروف به عوارض جنگ خلیج فارس شده است و بیش از 130 هزار نظامی آمریکایی و اروپایی از مجموع 697 هزار نظامی ای که در جنگ مشارکت کردند از آن شکایت می کنند.

این نظامیان از مشکلات مانند مشکلاتی در دستگاه تنفسی،کبد، کلیه ها، از دست دادن حافظه، سرگیجه، خستگی مستمر، تب و کاهش فشار خون شکایت کرده اند.

جزئیات ارسال بمب های حاوی اورانیوم و واکنش روسیه
سفارت روسیه در ایالات متحده بامداد پنجشنبه با انتشار بیانیه‌ای تصمیم واشنگتن برای ارسال مهمات حاوی اورانیوم ضعیف شده به اوکراین را غیرانسانی خواند.

در بیانیه سفارت روسیه که آن را در کانال رسمی خود در تلگرام منتشر کرد، آمده است: تصمیم دولت ایالات متحده برای ارسال مهمات حاوی اورانیوم ضعیف شده به کی‌یف نشانه آشکاری از رویکرد غیرانسانی واشنگتن است.

این بیانیه می‌افزاید: بدیهی است که ایده تحمیل یک شکست استراتژیک به روسیه، آنچنان بر ذهنیت مقامات ایالات متحده مستولی شده است که در این راه، نه تنها آماده هستند تا آخرین سرباز اوکراینی این جنگ را ادامه دهند بلکه حتی حاضرند نسل‌های آینده را نیز قربانی کنند.

در ادامه این بیانیه با اشاره به اینکه ایالات متحده به عمد سلاح‌هایی با اثرات غیرقابل تشخیص را به اوکراین ارسال می‌کند که کاملا از عواقب مخرب آنها آگاه است، آمده است: انفجار چنین مهماتی منجر به تشکیل یک ابر رادیواکتیو متحرک می‌شود. تجمع ذرات کوچک اورانیوم معلق در این ابر رادیواکتیو در مجاری تنفسی، ریه‌ها، مری، کلیه‌ها و کبد انسان باعث ایجاد سرطان و اختلال در عملکرد کل ارگانیسم بدن فرد می‌شود و کافی است نگاهی به ردپای اورانیوم (مهمات) آمریکایی‌ها در عراق و بالکان بیندازیم، جایی که هزاران غیرنظامی از تومورهای سرطانی رنج می‌برند.

این بیانیه می‌افزاید: ایالات متحده با ارسال این مهمات برای مقامات اوکراینی، دست به خودفریبی می‌زند و از پذیرش شکست به اصطلاح ضد حمله نیروهای مسلح اوکراین امتناع می‌ورزد.

این بیانیه با تاکید بر اینکه روند عملیات ویژه نظامی حتی با ارسال این مهمات تغییر نخواهد کرد و ارتش روسیه به انهدام تسلیحات ارسال شده از سوی غرب به رژیم زلنسکی ادامه خواهد داد، می‌افزاید: دولت ایالات متحده نیز در این میان چهره واقعی خود را آشکار می‌کند، چهره‌ای که نه‌تنها نسبت به وضعیت کنونی اوکراین بلکه نسبت به آینده این کشور و همسایگان اروپایی آن عمیقاً بی‌تفاوت است.

پنتاگون روز چهارشنبه اعلام کرد: ایالات متحده آمریکا به عنوان بخشی از بسته کمکی جدید ۱۷۵ میلیون دلاری، به اوکراین گلوله های تانک حاوی اورانیوم ضعیف شده می دهد.

پیش از این خبرگزاری رویترز گزارش داده بود که دولت جو بایدن برای اولین بار مهمات حاوی اورانیوم ضعیف‌شده به اوکراین خواهد داد.

پنتاگون افزود:ما در پاییز امسال ۳۱ تانک آبرامز را به اوکراین تحویل خواهیم داد و زمان آن هنوز تعیین نشده است. ما مقداری مهمات اورانیوم ضعیف شده را که نیاز ۳۱ تانک آبرامز را برآورده می کند، به اوکراین عرضه خواهیم کرد.

وزارت دفاع آمریکا اضافه کرد: ما تصمیم گرفتیم گلوله های اورانیوم ضعیف شده را هم اکنون ارسال کنیم تا به محض تحویل تانک های آبرامز، اوکراین از آنها استفاده کند.

انگلیس چند ماه پیش تسلیحات حاوی اورانیوم ضعیف‌شده به اوکراین فرستاد اما این اولین باری است که آمریکا مبادرت به چنین اقدامی می‌کند و احتمالا جنجال‌برانگیز خواهد شد.

آمریکا پیش از این در یک اقدام جنجالی دیگر بمب‌های خوشه‌ای به اوکراین داده بود.

استفاده از مهمات حاوی اورانیوم ضعیف‌شده یکی از مسائل جنجال‌برانگیز است و مخالفان آن از جمله «ائتلاف بین‌المللی منع تسلیحات اورانیومی» می‌گوید که این سلاح‌ها، خطرناک بوده و باعث ابتلا به سرطان یا تولد کودکان معلول می‌شود.

اورانیوم ضعیف‌شده یکی از محصولات فرعی اورانیوم غنی‌شده است که استفاده آن در مهمات باعث نفوذ آسان در خودروهای زرهی و ایجاد ابرای از غبار و فلز می‌شود.

آمریکا در جنگ‌های خلیج فارس در سال های ۱۹۹۰ و ۲۰۰۳ بطور گسترده از مهمات حاوی اورانیوم ضعیف‌شده استفاده کرد. ناتو نیز در سال ۱۹۹۹ در بمباران یوگسلاوی سابق از این سلاح‌های استفاده کرد.

تجارب جنگی نشان داده‌است که همانند بمب‌های خوشه‌ای، مهمات حاوی اورانیوم با غنای کم نیز بیش از نظامیان از بین مردم عادی قربانی می‌گیرد.

به گفته دولت عراق، در سال ۲۰۰۵، میانگین ابتلاء به سرطان در این کشور به دلیل استفاده از گلوله‌های [حاوی] اورانیوم ضعیف شده از ۴۰ به یک هزار و ۶۰۰ مورد در هر ۱۰۰ هزار نفر افزایش یافته‌است. بغداد به همین دلیل از آمریکا در سال ۲۰۲۲ شکایت کرد و غرامت خواست.

نیمه فروردین ماه امسال، روزنامه «گاردین» در گزارشی به مطالعه‌ای بر اساس اطلاعات و داده‌های ارائه شده توسط پزشکان در عراق در مورد افزایش قابل توجه نرخ سرطان و نقایص مادرزادی پس از شروع بمباران آمریکا پرداخت و نوشت که حمله آمریکا به عراق در ۲۰ سال پیش، میراثی بدتر از بمباران هیروشیما با بمب هسته‌ای توسط آمریکا، برجای گذاشته‌است.