نشانی آبادی را از مصلی تهران بگیرید

به گزارش مشرق، نمایشگاه روستاآباد از ۱۲مهر در مصلی تهران آغاز شده است. هر روز از ساعت ۱۰صبح تا هشت و نیم شب، فعالین روستایی و عشایری انواع تولیدات خود، محصولات دست‌ساز، لبنی، چرم و خلاصه هر چیزی که رنگ و بوی روستا داشته باشد را در این نمایشگاه به نمایش می‌گذارند.

اما عرضه و فروش محصولات محلی تنها مزیت نمایشگاه روستاآباد نیست. گشت و گذاری چندساعته در این نمایشگاه در کنار آشنایی بیشتر با روستا و امکاناتش، فرصت خوبی است تا پای درددل فعالین روستایی و عشایری هم بشینیم و همچنین ببینیم مخاطب چه انتظاری از یک نمایشگاه با محوریت تولیدات روستایی دارد.

روستا فقط کار نیست

اغلب تصور این است که مردم روستا همیشه در حال کار و فعالیت هستند که تصور بیراهی هم نیست. اما روستایی‌ها برای رفع خستگی بعد از کار و فعالیت هم سبک زندگی خاص خود را دارند. از بازی‌های دورهمی گرفته تا جشن‌های آیینی و موسیقی‌ محلی.

در نمایشگاه روستاآباد طبق برنامه‌های از قبل تعیین شده، قوم‌ها و عشایر مختلف آیین‌های محلی خود را در حیاط مصلی برگزار می‌کنند. این بخش از برنامه‌ها مخاطب زیادی دارد و صدای آواز و سازهای محلی مردم را حتی از قسمت سرپوشیده مصلی و جایی که غرفه‌ها برپا هستند، بیرون می‌کشد تا دقایقی مهمان نواهای محلی باشند.

دقایقی آسودن در سیاه چادر

در نمایشگاه امسال، غرفه‌های عرضه محصولات روستایی در قسمت مسقف مصلی تعبیه شده‌اند. اما قسمت حیاط نیز کاربری خاصی به خود گرفته است. به جز برخی غرفه‌ها که در این فضای باز هستند، قسمت زیادی از حیاط مصلی به برپایی سیاه‌چادرهای عشایر، آلاچیق‌های آذری و خانه‌های عربی که از نی ساخته اختصاص داده شده است. بازدیدکننده‌ها می‌توانند وارد این سیاه چادرها بشوند و از داخل و چیدمان آنها بازدید کنند. یک نفر از هر قوم و قبیله هم هست که درباره سیر تا پیاز سیاه‌چادرها برای بازدیدکننده توضیح می‌دهد.

فرصتی برای چشیدن طعم‌های جدید

مثل اکثر نمایشگاه‌های محلی، در روستاآباد هم با عبور از کنار اکثر غرفه‌ها بوی اشتهابرانگیزی مشام را می‌نوازد. آش یکی از غذاهای ثابتی است که در هر شهر و دیار با تغییراتی تهیه می‌شود. خوراکی‌هایی از جنس تنقلات مثل کشک و لواشک هم پای ثابت اکثر غرفه‌هاست. شیرینی‌جات هم جایگاه خاصی در تولیدات روستایی دارند و به جز انواع شیرینی‌های محلی، عسل باکیفیت هم در تعداد زیادی از غرفه‌ها عرضه می‌شود. خوبی غرفه‌های خوراکی روستایی این است که بسیاری از آنها اصل و بدون مواد افزودنی هستند و با خیال راحت هم می‌توانید از آنها بچشید و هم خریداری کنید.

الیافی که از طبیعت آمده‌اند

بخش لباس و پوشش و ملزومات آن از بخشهای پرطرفدار نمایشگاه روستاآباد است. لباسهای محلی اقوام مختلف آنقدر رنگ و لعاب دارند که چشم هر ببینده‌ای را جذب خود می‌کنند. اما یک نکته درباره لباسها این است که بسیاری از آنها کاربردی نیستند.

خانم شمسی‌پور از رشت در روستاآباد شرکت کرده است و غرفه‌اش پر از لباسهای محلی گیلکی رنگ و و وارنگ است. از او می‌پرسم چه کسانی مشتری لباسهای شما هستند: «می‌گوید اکثرا کسانی که کار عکاسی مدلینگ انجام می‌دهند یا آتلیه دارند لباس شمالی می‌خرند تا برای مشتری‌های خود استفاده کنند.»

خانم عنایت هم چند غرفه آنطرف تر لباس بلوچی یا همان سوزن‌دوزی‌های چشم‌نواز را برای عرضه آورده است. خانم عنایت می‌گوید برخی‌ها دوست دارند لباس محلی را هم در کمد لباسهای خود داشته باشند اما خب در شهری مثل تهران آن را در خیابان نمی‌پوشند.

او در پاسخ به این سوال که تا به حال فکر کرده‌اید روی لباسهای روزمره، سوزن‌دوزی بلوچی انجام بدهید تا کاربردی‌تر بشود می‌گوید: « این دست کارها بودجه خاصی می‌خواهد. شاید اگر کسی بودجه آن را تامین کند حاضر باشم این کار را انجام بدهم، اما واقعیت این است که تا به حال سراغش نرفته‌ام!»

این روزها بسیاری از تولیدکنندگان لباس بالاخص آنهایی که فروشگاه‌های آنلاین دارند و از این نظر با ذائقه مخاطب آشنا هستند، تولیدات سنتی مثل سوزن‌دوزی، زیورآلات لباسهای کردی، مندیل شمالی و... را به صورت تکه‌دوزی یا نشان و طرح خاص روی لباسهای روزمره پیاده می‌کنند. این دست تولیدات این روزها مشتری زیادی در بازار لباس دارد.

ملزومات روستایی، پرطرفدار هستند

برعکس لباس، فرش و گلیم و ملزومات پوشش مثل کیف و کفش و همچنین زیورآلات روستایی و عشایری از بخشهای پرطرفدار روستاآباد هست و جوانترها اکثرا جذب این غرفه‌ها می‌شوند. از محمد که گیوه‌ای کرمانشاهی را پا می‌زند می‌پرسم: « واقعا گیوه می‌پوشی؟» و او درحالی که می‌خندد جواب می‌دهد: « الان خیلی هم مد است. برعکس قدیم تنوع خوبی دارد و خیلی هم راحت است. از دلایل آمدنم به این نمایشگاه این بود که گیوه خوب و باکیفیت از دست تولیدکننده بخرم»

اما متین که در غرفه زیورآلات مشغول بالا و پایین کردن گوشواره‌ها و انگشترهاست نظر دیگری دارد و می‌گوید: « خیلی از محصولات این نمایشگاه در مغازه‌ها هم هستند. آدم توقع دارد محصولی را که یک نشانه از روستا و یا یک قوم دارد را به عنوان زینت بخرد اما بدلیجات و یا مثلا ماگ و لیوانی که در بعضی غرفه‌ها به فروش می‌رسد در جاهای دیگر هم هستند و نشانی از روستا و فرهنگ خاصی ندارند.»

متین ادامه می‌دهد: « این روزها کیف حصیری خیلی پرطرفدار شده و من فکر کردم می‌توانم یک کیف با جنس حصیر یا کنف که مدل امروزی باشد در این نمایشگاه پیدا کنم. اما تولیدکنندگان محصولات حصیری همان کیف زنبیل مانندی را تولید می‌کنند که چندین سال است تولید می‌شود و کسی آن را در کوچه و خیابان در دست نمی‌گیرد. به نظرم باید خلاقیت در نمایشگاه‌هایی از این دست بیشتر بشود.»

***

پنجمین دوره نمایشگاه روستاآباد به مناسبت 15مهر که در تقویم ملی روز روستا و عشایر نامگذاری شده است، با حضور 4هزار فعال روستایی برپا شده است. این نمایشگاه از طرف معاونت توسعه روستایی مناطق محروم و عشایر ریاست جمهوری برگزار شده و تا هجدهم مهرماه نیز ادامه دارد.

نمایشگاه‌هایی از این دست به تولید و عرضه، کسب درآمد روستاییان و همچنین آگاهی بازدیدکنندگان از سبک زندگی روستایی و عشایری کمک بزرگی می‌کند. اما حلقه مفقوده این ماجرا حضور نشانه‌های روستایی اعم از زیبایی‌ها و لوازم کاربردی در زندگی شهرنشینان است. اگر قرار است از کیفیت بافت و پارچه‌ روستایی و عشایری در لباسهای شهری استفاده کنیم و یا گلیم و جاجیم را به عنوان کفپوش به خانه‌هایمان بیاوریم، لازم است تا در محافلی از جنس روستاآباد به کاربردی کردن تولیدات روستایی و عشایری در زندگی شهرنشینی و خلاقیت در ارائه این محصولات توجه بیشتری شود.