ارتباط مستقیم بیماری‌های قلبی با سبک زندگی

دکتر سارا امینی، با ذکر این مقدمه که نارسایی قلب به معنای اختلال و ضعیف شدن قلب هم در پمپاژ خون و هم پر شدن خون است، افزود: بیماری نارسایی‌های قلب از جمله بیماری‌های شایع و در حال گسترش است که البته پیشرفت‌های علمی خوبی هم در رابطه با تشخیص و درمان آن اتفاق افتاده، از دلایل گسترش این بیماری می‌توان به تغییرات سبک زندگی افراد و نیز بیماری‌های زمینه‌ای مثل دیابت و فشار خون، چاقی و همچنین کم تحرکی و مصرف سیگار و الکل اشاره کرد که سبب شده تا بیماری‌های انسداد عروقی و سکته‌های قلبی در بین افراد جامعه افزایش یابد، عامل وراثت نیز می‌تواند یکی از زمینه‌های ایجاد نارسایی قلبی در افراد باشد.

وی ادامه داد: در بحث بیماری نارسایی‌های قلبی ناشی از پمپاژ خون، قدرت پرتاب خون در قلب کاهش پیدا می‌کند که به آن نارسایی قلب با کاهش ef گفته می‌شود. اما نوع دوم بیماری نارسایی‌های قلبی که شیوع زیادی هم در جامعه داشته وارتباط مستقیمی با سبک زندگی افراد دارد، نارسایی قلب اختلال در پرشدن خون است که در آن ef قلب کاهش پیدا نمی‌کند. این نوع نارسایی قلبی معلول بیماری‌هایی مثل چاقی، فشار خون یا دیابت است و روندی فزاینده در جامعه دارد، ضمن اینکه تشخیص آن هم تا حدی مشکل است.

وی افزود: به بیمارانی که نارسایی قلب اختلال در پر شدن خون دارند توصیه می‌شود، تغییراتی در الگوی زندگی خود ایجاد کنند تا از ابتلا به دیابت و فشار خون جلوگیری شود و در صورتی که مبتلا به این بیماری هستند حتماً پیگیری‌های لازم را جهت درمان داشته باشند. همچنین ورزش را در برنامه روزانه خود داشته باشند و حداقل سه روز در هفته به میزان حداقل ۳۰ دقیقه ورزش‌های هوازی و قدرتی داشته باشند.

دکتر امینی خاطرنشان کرد: به طور کلی پیشگیری و درمان عوامل زمینه‌ای در این نوع نارسایی قلبی مهم و مؤثر است و استفاده از واکسن آنفولانزا و در صورت داشتن نقص ایمنی استفاده از واکسن پونوموکوک کمک کننده خواهدبود. همچنین ترک سیگار، الکل و موادی از این دست می‌توانند در بهبود بیمار مؤثر باشند.

وی اضافه کرد: عامل دیگر این نوع نارسایی می‌تواند مربوط به بیماری‌های ژنتیکی و وراثتی باشد، مثلاً فردی که در افراد درجه یک خانواده‌اش بیمار مبتلا به نارسایی قلبی دارد باید حتماً مورد بررسی قرار بگیرد این اختلال قلبی علائمی دارد که تنگی نفس و ضعف و خستگی از جمله آن‌ها است. در موارد پیشرفته‌تر ورم پا‌ها و یا شکم هم دیده می‌شود.

وی درخصوص محدودیت‌های تغذیه‌ای این بیماران هم گفت: بیماران قلبی باید نمک را به حداقل برسانند و کمتر از دو گرم نمک در هر وعده غذایی مصرف داشته باشند. در صورت ورم شدید، محدودیت مایعات نیز اعمال می‌شود. همچنین تحرک داشتن و فعالیت بدنی به این بیماران سفارش می‌شود و نیز ویزیت‌های دقیق طبق نظر پزشک از دیگر توصیه هاست.

دکتر امینی تصریح کرد: چنانجه این تمهیدات دارویی برای بیمار مفید واقع شود روند تجویز دارو ادامه پیدا می‌کند. اما چنانچه به درمان دارویی پاسخ ندهد عمل پیوند قلب جایگزین خواهد شد و به وسیله یک سری وسایل مکانیکال مثل پمپ‌هایی که عمل پمپاژ قلب را تسهیل می‌کنند، فرایند عملکرد قلب بیماران تقویت می‌شود. اما در مواردی که فرد نیاز به پیوند قلب دارد، این کار توسط یک تیم پزشکی متخصص انجام می‌شود، ما در روز‌های اخیر ۱۱۰مین عمل پیوند قلب را در بیمارستان امام رضا (ع) انجام دادیم و همینطور نخستین پیوند قلب بیماری‌های مادرزادی هم در مشهد انجام شد.

وی تأکید کرد: بیماران پیوند قلب معمولاً در ۶ ماه تا یک سال پس از پیوند قلب مراقبت‌های خاصی را نیاز دارند و پس از آن می‌توانند فعالیت‌های کاری و معمول خود را داشته باشند. در عین حال پیگیری‌های مکرر پزشکی و مصرف دارو و پیشگیری از عفونت‌های احتمالی و نیز پرهیز از سوء مصرف مواد و الکل باید مد نظر افراد پیوند قلب باشد.

وی اهدای عضو بیماران مرگ مغزی را یکی از مهمترین دلایل افزایش پیوند قلب در کشور دانست و گفت: یکی از علل بالا رفتن پیوند قلب در کشور افزایش آگاهی عمومی در مورد اهمیت این موضوع و خوشبختانه رضایت خانواده‌هایی است که با اهدای عضو بیمار مرگ مغزی خود موافقت می‌کنند و در واقع با این کار خیر زمینه نجات افراد دیگری را فراهم می‌کنند.

فلوشیپ نارسایی و پیوند قلب و عضو هیأت علمی دانشگاه علوم پزشکی مشهد افزود: با توجه به اینکه سبک زندگی افراد با میزان احتمال ابتلا آن‌ها به بیماری‌های نارسایی قلبی ارتباط مستقیمی دارد توصیه می‌شود که تا حد ممکن از الگو‌های زیستی و تغذیه‌ای که زمینه بیماری‌هایی مثل دیابت، فشار خون، چاقی و ... را فراهم می‌کند. در عین حال از رژیم‌های سالم مثل رژیم غذایی مدیترانه‌ای که حاوی چربی‌های غیراشباع و فیبر و سبزیجات و پروتئین می‌باشد استفاده کنند همچنین ورزش روزانه نباید فراموش شود و افرادی که سابقه این بیماری را در خانواده خود به صورت وراثتی دارند هم بایستی پیگیری‌های پزشکی را در مورد سلامت خود داشته باشند.

وی گفت: در کودکان بیشتر بیماری‌های قلبی عامل وراثتی دارد هرچند که در حال حاضر با غربالگری دوران بارداری سعی می‌شود تا از بیماری‌های مادرزادی قلبی پیشگیری شود و در سنین ۱۸ سال به بالا هم ممکن است که زمینه وراثتی در ابتلای فرد دخالت داشته باشد که نیازمند بررسی‌های بیشتر است.

دکتر امینی اظهار کرد:، اما در سنین میانسالی استفاده از دارو‌های شیمی‌درمانی و رادیوتراپی ممکن است موجب نارسایی قلبی شود. در مورد افرادی که ورزش حرفه‌ای انجام می‌دهند هم به این ورزشکاران توصیه می‌شود که از مواد هورمونی و پروتئینی که به عنوان مکمل برای زیبا شدن اندام یا افزایش توان بدنی استفاده می‌شود به شدت پرهیز کنند، زیرا به طور جدی ریسک ابتلا به بیماری‌های قلبی را در آن‌ها افزایش می‌دهد و یا با افزایش فشار خون انسداد عروق قلب و نارسایی‌های قلبی را در آن‌ها باعث می‌شود توصیه ما این است که فرد حتماً ورزش‌های هوازی و غیر هوازی داشته باشد و در صورت داشتن علائمی مثل درد قفسه سینه و تنگی نفس، فرد باید حتماً به پزشک معالج مراجعه کند.