بلایی که دیابت سر قلب، مغز، کلیه و چشم‌ها می‌آورد

هادی شهراد بجستانی، فوق تخصص غدد و متابولیسم و عضو هیأت علمی دانشگاه علوم پزشکی ایران در پاسخ به این سوال که دلیل ایجاد دیابت چیست، گفت: انسان وقتی به سن بلوغ می‌رسد حدود ۳ میلیون سلول مولد انسولین در بدن دارد. به مرور زمان مانند تمام قسمت‌های دیگر بدن که به سمت پیری می‌روند این تعداد نیز کاهش می‌یابد. در دیابت نوع یک، بدن انسان به دلایل ناشناخته‌ای تمام سلول‌های انسولین ساز را از بین می‌برد (به دلیل ابتلا به بعضی از ویروس‌ها، زمینه‌های ارثی و...)

وی ادامه داد:‌در دیابت نوع ۲ که زمینه ارثی و ژنتیک دارد، سلول‌های انسولین ساز بعد از سن ۳۵ الی۴۰ سالگی تخریب می‌شوند. در این افراد زمانی که سلول‌های مولد انسولین یعنی سلول‌های انسولین ساز پانکراس (سلول‌های بتا) ۴۰ درصد کاهش یابند؛ یعنی به حدود ۲ میلیون سلول برسد، شخص مبتلا به دیابت نوع ۲ شده است؛ به طوری که قند ناشتا این افراد بالای ۱۰۰ و قند دو ساعت بعد بالای ۱۴۰ الی ۲۰۰ می‌شود.

بجستانی گفت: علت اصلی این نوع دیابت را نمی‌دانیم، اما ۳ برابر شدن این بیماری طی ۱۵ سال اخیر نگران کننده است. در این بین که به مقاومت به انسولین اشاره شد به این معنی است که انسولین کافی در بدن وجود دارد، ولی کار خودش را انجام نمی‌دهد.

عضو هیأت علمی دانشگاه علوم پزشکی ایران گفت: عامل اصلی که باعث می‌شود قند بتواند وارد سلول شده و سوخت و ساز انجام شود، انسولین است؛ بنابراین چیزی که باعث تغذیه و رشد سلول می‌شود ورود قند به سلول است. گلوکوز (قند خون) بدون حضور انسولین توانایی ورود به سلول را نخواهد داشت.

کارشناس برنامه در پاسخ به این سوال که آیا فرد از روی علائم می‌تواند متوجه بیماری دیابت شود؟، گفت: در این صورت قند خون باید به اندازه‌ای برسد که باعث پرنوشی و پرادراری شود؛ اگر این دوره بیماری بگذرد و بیمار متوجه نشود، عضلات شروع به تحلیل رفتن می‌کند و خستگی و بیحالی هم رخ می‌دهد؛ بنابراین تشخیص به موقع دیابت از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است.

وی متذکر شد: زمانی بیمار خیلی تشنه می‌شود و زیاد آب می‌نوشد که قند خون شخص بالای ۲۰۰ باشد؛ بنابراین در افرادی که قند خونشان به آهستگی بالا می‌رود ممکن است عوارضی نداشته باشند و تشخیص بالا رفتن قند خون، توسط خود شخص به راحتی صورت نگیرد.

بجستانی در پاسخ به این سوال که تشخیص بالا بودن قند خون به چه دلیل تا این حد مهم است؟، گفت: قند اضافی خون بر ضخامت داخل رگ‌ها تاثیر می‌گذارد و ضخامت آن را بالا می‌برد و با رسوب مواد التهابی بر این ضخامت‌ها باعث سکته قلبی، سکته مغزی، درگیری کلیه‌ها و چشم‌ها و... می‌شود.

این استاد غدد ابراز کرد: هدف ما از کنترل قند این است که از آثار دراز مدت افزایش قند خون بر اعضای بدن جلوگیری کنیم. با توجه به اینکه دیابت آثار مخربی بر شریان‌های بدن دارد، اگر افزایش قند خون در فردی برای اولین بار تشخیص داده شود، احتمالاً از چند سال پیش درگیری اتفاق افتاده و کنترل عروق قلب، کلیه‌ها و چشم‌ها در این بیمار ضروری است.

بنابر گزارش مفدا، متخصص غدد و متابولیسم از A ۱ C به عنوان معیاری از متوسط قند سه ماهه گذشته افراد نام برد و گفت:قند ناشتا و قند دو ساعت بعد از غذا از اهمیت زیادی برخوردار است، ممکن است فردی قند ناشتای خوبی داشته باشد، اما به دلیل پرخوری، قند خون بعد از غذای آن بالا برود. هدف ما در کنترل قند این است که در طول ۲۴ ساعت قند خون فرد از عدد‌های تعیین شده بالاتر نرود.

وی افزود: اگر بیمار قند‌های ناشتا و بعد از غذای نرمالی داشته باشد نیاز به اندازه گیری متوسط قند سه ماهه نخواهیم داشت.