دخل تلویزیون از انتخابات
درآمد صداوسیما از تبلیغات، همیشه موضوع جذابی برای رسانهها و البته مخاطبان تلویزیون است. تا پیش از این تعرفه تبلیغات تجاری و درآمدهای نجومی حاصل از آن، باب طبع تحلیلگران بود، اما از امسال تعرفهها و درآمدهای رسانه ملی از تبلیغات سیاسی هم چاشنی کار شده است تا ماشینحسابها دوباره بهکار بیفتند و کارشناسان و رسانهها و حتی شهروندان عادی هم رقمهای میلیاردی را کنار هم بگذارند و جمع بزنند و دخلوخرج سازمان صداوسیما را تا ریال آخر حساب کنند. علیالاصول درآمد صداوسیما از محل ردیف بودجه دولتی، فروش تبلیغات تجاری و برنامههای مشارکتی و حالا هم تبلیغات سیاسی محاسبه میشود که البته در این میان تنها بودجه رسمی دولتی است که عدد و رقم مشخصی دارد. باقی درآمدها معمولا با تخمینهای رسانهها حساب میشود. مثلا بر اساس تخمینهای رسانهای مختلف و عجیبوغریب، تا پایان امسال، چیزی در میان ۱۶ تا ۷۰هزار میلیارد تومان درآمد صداوسیما خواهد بود.
اختلاف عجیبوغریب در این برآوردها، بهخوبی نشاندهنده نامشخص بودن درآمدها و رقمهای دقیق است. دریافتی رسمی این سازمان از محل بودجه سالانه، ۷۹۳۸میلیارد تومان است، اما بقیه درآمدها چطور؟
به گزارش دنیای اقتصاد، برخی رسانهها رقمهای نجومی ۵۰ تا ۷۰ هزار میلیارد تومانی را درباره درآمدهای صداوسیما منتشر کردهاند و برخی دیگر گفتهاند این رقم کمتر از ۱۰ هزار میلیارد است. اما هرچه باشد، امسال طبق برآوردها، ۴۲۳ میلیارد تومان از طریق تبلیغات انتخابات مجلس به دخل این سازمان اضافه میشود.
آغاز ماجرا
شاید نخستین بار مدیر سابق روابطعمومی سازمان صداوسیما بود که به درآمد ۴۲۳ میلیارد تومانی صداوسیما از محل تبلیغ نامزدهای انتخابات مجلس اشاره کرد. او روز جمعه با انتشار متنی کوتاه و طعنهآمیز در شبکه اجتماعی ایکس (توئیتر سابق) نوشت: با اعلام صداوسیما به نامزدها برای استفاده از ۲۰۰ شبکه محلی، رقم دریافتی از هر نامزد متغیر است که در تهران به بالای ۱۰۰میلیون تومان میرسد؛ به طور میانگین حداقل حدود ۴۲۳میلیارد تومان درآمد از انتخابات دوازدهم مجلس. آیا چنین کاری در مسیر عدالت رسانهای است؟ طعنه او به حرفهای چند روز پیش پیمان جبلی، رئیس سازمان صداوسیما، برمیگشت که گفته بود: در کنار شبکههای استانی و ملی ۲۰۰ کانال انتخاباتی راهاندازی میشود تا با استفاده از این ظرفیت، اقدامی برای گسترش عدالت برقرار شود تا نامزدهای بدون پشتیبانی احزاب هم بتوانند برنامههای خود را ارائه کنند. او گفته بود: در ۷ روز فرصت تبلیغات انتخاباتی این کانالهای انتخاباتی به صورت ۲۴ساعته در اختیار تبلیغات نامزدها قرار میگیرد و هر نامزدی ۲۰ دقیقه فرصت تبلیغات تصویری دارد که محورهای آن هم مشخص است.
برای مثال حوزه انتخابیه تهران ۲۴۰۰ نامزد انتخاباتی دارد که با توجه به اختصاص ۲۰ دقیقه برای هر نامزد، مجموعا ۴۸ هزار دقیقه برنامه صرف این حوزه خواهد شد. به بیان دیگر ۵ کانال تلویزیونی باید به مدت هفت روز به صورت شبانهروزی و بیوقفه تبلیغات پخش کنند. حالا این برنامه پیچیده و عجیب را به کل کشور تسری بدهید. این کاری است که سازمان صداوسیما بهگفته رئیس آن، درصدد است تا در طول هفت روز تبلیغات انتخابات در همه استانهای کشور انجام دهد.
هر نامزد باید ویدئوهای خود را در قالب مصوب سازمان صداوسیما تولید کند. این بسته تصویری که حدود بیست دقیقه خواهد بود، شامل ویدئوی حامیان، سوابق، برنامهها و دیدگاههای نامزد خواهد بود. تعداد پخش و بازپخش در هر حوزه انتخابیه متناسب با تعداد نامزدهایی است که برای تبلیغات تلویزیونی نامنویسی کردهاند. چنانچه نامزد نتواند تبلیغات خود را با قواعد مصوب تولید کند یا از تبلیغات تلویزیونی منصرف شود، مبلغ دریافتی برگردانده نخواهد شد.
برآوردهای درآمدی
طبق جدولی که روز گذشته در برخی رسانهها منتشر شد، تعرفه تبلیغات برای نامزدها در استانهای مختلف، متفاوت است. اگرچه شاخصهای دقیق مربوط به نرخگذاری این تعرفهها هنوز منتشر نشده، اما احتمالا هزینه تبلیغ با توجه به تراکم نامزدهای انتخاباتی و ظرفیتهای پخش در هر استان تعیین شده است. کمترین رقم ۵ میلیون تومان و بیشترین رقم ۱۵۰ میلیون تومان محاسبه شده و رقم ۱۵۰ میلیون تومانی فقط برای نامزدهای تهران است. در بیشتر استانها کف و سقف این رقم چیزی میان ۲۰ تا ۷۰ میلیون تومان است. با این حساب میتوان گفت به طور میانگین، صداوسیما حدود ۴۵ میلیون تومان از هر نماینده دریافت میکند تا تبلیغاتش را در تلویزیون پخش کند.
از سوی دیگر، طبق اعلام سخنگوی شورای نگهبان، حدود ۱۱ نفر در انتخابات امسال برای تصدی هر کرسی مجلس رقابت خواهند کرد. با یک دودوتا چهارتای ساده میتوان دریافت که صداوسیما در هفت روز فرصت تبلیغاتی نامزدها، با پخش تبلیغات تصویری آنان به طور میانگین حدود ۴۹۵ میلیارد تومان کسب میکند که رقم بسیار خوبی برای یک دوره زمانی هفتروزه است. یعنی به ازای هر روز ۷۰.۷ میلیارد تومان و به ازای هر دقیقه حدودا ۴۹ میلیون تومان. به قول رئیسجمهور سابق کشور: علی برکتالله...، اما آیا این درآمد محقق میشود؟ آیا نامزدها ظرفیت پخش شبکههای استانی را برای تبلیغات خود انتخاب میکنند؟ هنوز چیزی مشخص نیست و باید منتظر ماند و دید که این ردیف درآمدی جدید در سازمان صداوسیما چگونه رقمهای خود را محقق میکند.