15 مهمترین مزایای زایمان طبیعی برای سلامتی مادر و نوزاد

وقتی می خواهیم درباره مزایای زایمان طبیعی صحبت کنیم این موضوع برای بعضی از آدم‌ها فوق‌العاده ترسناک جلوه می کند. در واقع، در درجه‌ی اول، این اتفاق بسیاری از آدم‌ها را از حمل بار نوزاد در شکم راحت می‌کند. اما اگر بدانید چگونه درد را کنترل کنید و چگونه برای یک فعالیت طولانی و خسته کننده آماده شوید، ممکن است قادر باشید از پس آن بر بیایید. احتمالا گزینه‌های پیش روی‌تان را سبک و سنگین می‌کنید: عمل سزارین دقیق و برنامه‌ریزی شده انجام می‌شود، اما به یک دوره‌ی ریکاوری بسیار طولانی مدت نیاز دارد و هزار جور اتفاق بد ممکن است در این زمان رخ بدهد. عمل‌های اپیدورال [در هنگام انجام زایمان اپیدورال، داروهای مسکن و ضد درد از طریق یک کانال کوچک در کمر، به بدن تزریق می‌شود. این عمل، نوعی بی‌حسی موضعی است که طی آن دارو به اطراف عصب‌هایی تزریق می‌شود که سیگنال‌ها را از بخش دردناک بدن در هنگام زایمان به مغز انتقال می‌دهند. اپیدورال شکم شما را بی حس می‌کند و درد را آرام می‌کند ] می‌توانند خوب باشند، اما آن‌ها نیز ممکن است بی‌حسی به دنبال داشته باشند و باعث گیجی و منگی مادر و نوزاد بشوند و موجب شوند آن‌ها دل‌انگیزترین لحظه‌ی دنیای مادر شدن را از دست بدهند.

این مقاله به بیان چند دلیل می‌پردازد که چرا برای فرد باردار در شکم نگه داشتن جنین تا آخرین لحظات و بعد انجام زایمان طبیعی به جای سزارین یا اپیدورال فایده‌ها و مزایای بسیاری به همراه دارد. هرچند، این را هم خاطرنشان کنیم، که این‌ زایمان‌ها ممکن است برای همه‌ی افراد خوب و مناسب نباشند. اگر دچار مشکل یا بیماری خاصی باشید ممکن است زایمان طبیعی گزینه‌ی مناسبی برای شما به حساب نیاید (چون قبلا عمل سزارین داشته‌اید)، شاید دوست داشته باشید قبل از امتحان زایمان طبیعی با پزشک معالج‌تان مشورت کنید. این نوع زایمان فرایندی خسته کننده‌ و دردناک است، اما در نهایت رضایتمندی و شادمانی بسیار زیادی از انجام آن نصیب‌تان خواهد شد و مطالعات نشان می‌دهند از این که زایمان طبیعی به موقع را انتخاب کرده‌اید بسیار خوشحال خواهید بود.

مزایای زایمان طبیعی

۱۵. امکان دخالت‌های پزشکی در آن کمتر است یا اصلا وجود ندارد

وقتی زایمان طبیعی سر موعدش انجام شود، شخص باردار تحت تاثیر هیچ داروی مسکنی مانند اپیدورال یا هر بی‌حس‌کننده‌ی (داروی بیهوشی) دیگری قرار نخواهد گرفت؛ این به فرد باردار بستگی خواهد داشت که وضعیت‌های مختلف را انتخاب و خودش برای رهایی از درد راهکارهایی پیدا کند. این به معنی آن است که شخص باردار بر آنچه بدنش انجام می‌دهد و زمان انجام آن نفوذ بیشتری خواهد داشت، در نیجه نیاز کمتری به مداخلات دارویی به هر شکل یا گونه‌ای برای کمک به وضع حمل خواهد داشت.

دخالت‌های پزشکی می‌تواند شامل هر چیزی بشود از انبرهای جراحی گرفته تا عمل اپیزیوتومی (برش جراحی در منطقه‌ی عضلانی بین واژن و مقعد یا پرینه را اپیزیوتومی می‌نامند). اجتناب از اپیدورال یا عمل سزارین به معنی آن است که شخص باردار تقریبا به طور قطع از انجام این اقدامات در امان خواهد بود و یک زایمان طبیعی تضمین می‌کند که دخالت از سوی پزشک یا ماما در کمترین حد خواهد بود یا اصلا وجود نخواهد داشت و نوزاد می‌تواند از مجرای واژن بدون هیچ پیچیدگی یا مشکلات دیگری به راحتی خارج شود.

درمان افسردگی پس از زایمان: ۹ خاصیت ماساژ نوزاد برای مادران افسرده

۱۴. هیچ عمل سزارینی و برش و بخیه‌ای در کار نیست

انتخاب حمل کردن نوزاد در شکم تا زمان مقرر و مناسب از برنامه‌ریزی کردن و تعیین یک زمان مشخص برای برداشتن نوزاد از شکم و بعد دوختن بدن‌تان به نظر از جذابیت کمتری برخوردار است. عمل سزارین ساده و راحت به نظر می‌رسد و ظاهرا تصمیمی منطقی است، اما مشکلات و مضرات زیادی به همراه دارد. در حالی که در طول بعضی زایمان‌ها، بر حسب ضرورت به انجام سزارین نیاز پیدا می‌شود، بهتر است تصمیم به انجام این کار نگیرید مگر آنکه از قبل سابقه‌ی سزارین داشته باشید و بدانید که انجام این کار برای شما راه بهتری خواهد بود.

زایمان طبیعی خطر سزارین اورژانسی را نیز کاهش می‌دهد. احتمال آنکه بدن جواب ندهد و شما در بیرون راندن نوزاد از شکم دچار مشکل شوید کم است، در نتیجه نوزاد در حالتی سازگارتر و بهتر با بدن شما قرار خواهد گرفت، و این یعنی زایمانی راحت‌تر و احتمال کمتر اجبار به انجام عمل سزارین تحت فشار و عجله.

۱۳. مادر از هوشیاری بیشتری برخوردار است

به خاطر اثراتی که بیهوشی بر بدن می‌گذارد، شخص بارداری که استفاده از اپیدورال را انتخاب می‌کند ممکن است اثرات و عوارض جانبی منفی را تجربه کند که بیشتر این عوارض به عدم هوشیاری مربوط می‌شوند. این کمبود و پایین بودن سطح هوشیاری می‌تواند باعث شود شخص باردار اکثر مدت زمان فرایند زایمان را از دست بدهد و به خاطر «گیج» بودن در آن زمان قادر به فشار آوردن یا انجام تمرینات تنفسی نباشد.

به علاوه، شخص باردار بعد از زایمان به هوش خواهد آمد و هنگامی که نوزاد را برای اولین بار می‌بیند واکنش چندان خاصی نخواهد داشت. اگر دلتان می‌خواهد بعد از به دنیا آوردن فرزندتان یک لحظه‌ی واقعا صمیمانه و گرم را تجریه کنید، سزارین و اپیدورال چاره‌ی کار نیستند چون این روش‌ها شما را تحت تاثیر داروهای بیهوشی قرار می‌دهند که تمرکز کردن و هوشیار بودن را در لحظه‌ای که این اتفاق در زندگی‌تان می‌افتد دشوارتر می‌کنند.

۱۲. نوزاد هوشیاری بیشتری خواهد داشت

اپیدورال یا سایر بیهوش کننده‌های استفاده شده در انواع زایمان «غیرطبیعی» نه تنها سطح هوشیاری مادر را تغییر می‌دهند بلکه بر سطح هوشیاری نوزاد نیز تاثیر می‌گذارند. مطالعات نشان داده‌اند کودکانی که از دل افراد باردار با استفاده از مواد بیهوش کننده یا یک اپیدورال بیرون کشیده می‌شوند نیز در مقایسه با نوزادان به دنیا آمده از طریق زایمان طبیعی از سطح هوشیاری متفاوتی برخوردارند. این تفاوت‌ها کم هستند و معمولا به مشکل حادی منجر نمی‌شوند، اما شایان ذکر هستند چون حتی مشکلات کوچک می‌توانند به سرعت در نوزاد روی هم جمع و به مشکلی جدی منجر شوند.

بخش اعظم تفاوت‌های‌ مربوط به سطح هوشیاری در چند ساعت اول بعد از تولد به چشم می‌آید. فرد باردار متوجه خواهد شد که نوازدش برای شیر خوردن در پیدا کردن نوک پستان و به دهان گرفتن آن در مقایسه با کودک به دنیا آمده از طریق زایمان طبیعی با دشواری بیشتری روبرو خواهد بود؛ نوزاد حاصل از زایمان طبیعی سطح هوشیاری و پاسخ‌دهی بسیار بیشتری دارد و در خوردن شیر مادر برای اولین بار مشکل کمتری خواهد داشت.

آمادگی برای زایمان: ۱۶ توصیه کاربردی و علمی برای زایمان راحت

۱۱. به شخص زایمان کننده احساس غرور دست می‌دهد

زاییدن، همان طور که می‌توانید خوب تصورش کنید، اصلا کار راحتی نیست. ساعت‌ها، و گاهی حتی روزها، طول می‌کشد و توان، درد، تعریق، و گاهی پارگی (و قطعا خونریزی) زیادی به همراه خواهد داشت چون فرد زائو قرار است موجود زنده‌ی جدیدی را به دنیا وارد کند. با استفاده از اپیدورال، درد فروکش می‌کند، اما شخص باردار چیزهای زیادی را از دست می‌دهد، و شریک زندگی‌اش همراه او این فرایند را تجربه نخواهد کرد که به مانند زایمان طبیعی به شیوه‌ی تنفسش کمک کند و به او بگوید چه موقع فشار بیاورد.

داشتن زایمان طبیعی می‌تواند به شخص باردار قدرت بسیار زیادی ببخشد. این حس فوق‌العاده‌ای است که بتوانی به عقب برگردی و بگویی «من خودم به تنهایی انجامش دادم، بدون دخالت داروی بیهوشی و جراحی»، هرچند اپیدورال شدن قطعا چیزی نیست که آدم بخواهد از آن خجالت بکشد. اگر قادر به انجام آن باشید، زایمان طبیعی می‌تواند احساس غرور بی مانندی به شما ببخشد.

۱۰. از تمرین‌ّها/شیوه‌های تنفسی استفاده کنید

پیش از زایمان، شکی وجود ندارد که باید به همراه شریک زندگی‌تان ساعت‌های زیادی را در باشگاه‌های یوگا و کلاس‌های آموزشی زایمان مختلف سپرس کنید و با مشاوران پزشکی درباره‌ی موقعی که وقت زایمان می‌رسد صحبت کنید. احتمالا در میان جمع تمرین‌های تنفسی را انجام داده‌اید و همسرتان از این که جلوی غریبه‌ها چندین روز منتهی به روز موعود را مثل گوریل‌ها نفس کشیده‌اید چهره در هم کشیده است. احتمالا زحمت زیادی کشیده‌اید و کارهای زیادی انجام داده‌اید و می‌خواهید نتایج آن را وقتی که روز موعود از راه می‌رسد به چشم ببینید.

اگر زایمان طبیعی انجام دهید، احتمال آن وجود دارد، که به قدر کافی از هوشیاری برخوردار باشید که بتوانید این تمرین‌های تنفسی را انجام بدهید. نه تنها تمام این کارهایی که انجام می‌دهید بیهوده نخواهند بود، بلکه از تمام فایده‌ّهایی که تمرین‌های تنفسی به همراه دارد نیز بهره‌مند خواهید شد. احساس بهتری نسبت به خودتان پیدا خواهید کرد و نسبت به آنچه در اطراف‌تان می‌گذرد دید مثبتی خواهید داشت که این به لطف انجام تمرین‌های تنفسی و زایمان طبیعی است.

۹. زمان ریکاوری بسیار سریع‌تر است

اپیدورال‌ها و سزارین‌ها اغلب سرعت ریکاوری بسیار کند و ناجوری دارند. به ویژه، در سزارین، سال‌ها طول می‌کشد تا بهبودی حاصل شود چون بدن‌تان نه تنها از تاثیر بیهوشی بهبودی می‌یابد، بلکه از به دنیا آوردن بچه نیز باید بهبودی پیدا کند، از زخم جراحی به جای مانده، و از جای بخیه‌ی زخم بعد از تولد نوزاد. برای اجتناب از این‌ها، می‌توانید زایمان طبیعی را امتحان کنید که دوره‌ی ریکاوری یا بهبود بسیار سریع‌تری دارد.

عقیده بر این است که در زایمان طبیعی سریعتر روی پای خود خواهید ایستاد. در حالی که ریکاوری همچنان چند روز بعد از زایمان طبیعی نیز طول خواهد کشید، اما درد و زمان بهبودی کمتری نسبت به سزراین وجود خواهد داشت، که در آن دوره‌ی ریکاوری می‌تواند از چند هفته تا یک ماه طول بکشد. اگر به جای یک رضایتمندی لحظه‌ای و گذرا، چیزی می‌خواهید که بعدها و در درازمدت درد کمتری داشته باشد، زایمان طبیعی ارزش امتحان کردن را دارد.

۸. زایمان سریعتر اتفاق می‌افتد

در ادامه‌ی دیدگاهمان نسبت به زمان ریکاوری سریع‌تر که در فرایند زایمان تجربه‌ای بهتر را برای شخص باردار خلق می‌کند، باید بگوییم که زایمان طبیعی داشتن بر عکس سزارین فرایند زایمان یا به دنیا آوردن سریع‌تری خواهد داشت. اپیدورال‌ها بدن را نسبت به درد بی حس می‌کنند اما آن‌ها واکنش و جواب‌دهی شخص باردار را هنگام اتفاق افتادن پروسه‌ی زایمان سخت‌تر نیز می‌کنند. در نتیجه، ممکن است به دنیا آمدن نوزاد به درازا بکشد.

ممکن است این مسئله‌ای بزرگ به نظر نرسد، اما نسبت به آن دید بلند مدت داشته باشید. اگر فرایند زایمان سریع‌تر اتفاق بیفتد، در آن صورت همه چیز سریع‌تر جمع و جور خواهد شد و از مزایای طی نکردن زمان طولانی ریکاوری که صحبتش را کردیم سود خواهید برد. یک زایمان سریع‌تر یعنی خستگی کمتر برای والدین جدید و زمان بیشتر برای ریکاوری و حتی در آن صورت دوره‌ی ریکاوری نسبت به زمان انجام سزارین یا اپیدورال بسیار کمتر خواهد بود.

۷. برای نوزاد کم خطرتر است

برای کسی که نمی‌خواهد تمام آن دردها و کار سختی را که هنگام زایمان با آن مواجه می‌شود تحمل کند باید گفت که اپیدورال درد کمتری در بر خواهد داشت. اما، داشتن زایمان طبیعی می‌تواند برای نوزاد و همین‌طور برای زائو کم‌خطرتر باشد. در واقع، بیشتر برای نوزاد کم‌خطر است چون برای شخص زائو کم خطر است و به خاطر دلایلی که در این مقاله در موردشان صحبت کردیم روی هم رفته پیام کلی این است: بی‌خطر بودن.

احتمال مداخله‌ی پزشکی کمتر، همان طور که پیش‌تر بحث کردیم، برای زایمان طبیعی یک ویژگی مثبت است. اما، نه تنها راحت‌تر است بلکه احتمال کمتری وجود دارد که در صورت در دسترس نبودن تجهیزات یا مواد شیمیایی نوزاد آسیب ببیند. در حای که اپیدورال‌ها و سزارین‌ها هر روز امن‌تر و بی‌خطرتر می‌شوند، اما اگر این (زایمان طبیعی) چیزی است که فکر می‌کنید قادر به انجام آن هستید چرا کلا بی‌خیال عمل جراحی نمی‌شوید و انجامش نمی‌دهید؟

۶. خطر بیماری بزرگسالان کاهش می‌یابد

مطالعات جدید نشان داده‌اند که اپیدورال و سزارین می‌توانند سیستم ایمنی را ضعیف کنند. وقتی خوب به آن دقت کنیم متوجه معنای آن می‌شویم. یک شخص باردار، در حین زایمان، تحت استرس و خستگی شدیدی قرار می‌گیرد که مدت‌ها طول می‌کشد و سیستم ایمنی‌ را تضعیف می‌کند چون بدن تمام انرژی‌اش را برای مراقبت از واژن، استخوان‌های باسن، و سایر چیزهایی که کش آمده‌اند، حرکت کرده‌اند، یا جابجا شده‌اند صرف می‌کند. ساده‌تر بگوییم؛ در این زمان توجه چندان زیادی به سیستم ایمنی‌تان نمی‌شود.

یکی از پیامدهای اپیدورال یا سزارین این است که سیستم ایمنی برای مدتی طولانی‌تر ضعیف خواهد ماند، یعنی شما بیشتر مستعد ابتلا به بیماری‌ها خواهید بود. به علاوه، این روش‌ها باید در بیمارستان انجام شوند جایی که در معرض میکروب‌های بیشتری قرار خواهید داشت تا در خانه یا محیطی دیگر. این نکته‌ای است که موقع تصمیم گرفتن درباره‌ی نحوه‌ی زایمان باید به آن فکر کنیم.

۵. نوزاد رشد مغزی بهتری خواهد داشت

هر چیزی به بدن خودتان وارد کنید، در واقع به بدن نوزادتان وارد کرده‌اید. این چیزی است که افراد باردار در مراحل اولیه هنگام بحث درباره‌ی نحوه‌ی تغذیه، خوردن دارو، و سیگار نکشیدن و مشروب نخوردن یاد می‌گیرند. اما این نکته به فرایند زایمان نیز راه پیدا می‌کند. داروی بیهوشی که شما دریافت می‌کنید به بدن نوزادتان نیز سرایت پیدا می‌کند. هرچند لزوما همه‌ی این مواد مضر نیستند، اما لزوما همه‌ی آن‌ها خوب هم نیستند و می‌توانند اثرات کاهنده‌ای بر رشد مغز بگذارند.

نوزادانی که طی فرایندی طبیعی به دنیا می‌آیند در مقابل نوزادانی که تحت تاثیر داروی بیهوشی چه در سزارین چه اپیدورال به دنیا می‌آیند در مراحل اولیه‌ی زندگی از رشد مغزی بهتری برخوردار خواهند بود. این چیزی است که بعدا با جزئیات بیشتری به آن خواهیم پرداخت، اما شایان ذکر است که در کل، طبیعی زایمان کردن شما می‌تواند به نفع کودک‌تان باشد.

۴. مهارت‌های حرکتی بهتری خواهند داشت

ما صحبت کردیم که نوزادان به دنیا آمده از طریق فرایند زایمان طبیعی در مقایسه با نوزادان به دنیا آمده توسط سزارین یا اپیدورال – یا واقعا هر عملی که عامل بیهوشی در آن دخیل باشد – در مراحل اولیه‌ی زندگی می‌توانند از الگوی رشد مغذی بهتری برخوردار باشند. آنطور که مشخص است، این به طور ویژه خودش را در رشد مهارت‌های حرکتی بهتر نشان می‌دهد – یعنی مهارت‌هایی مثل چنگ زدن، گاز گرفتن، حرکات دقیق دست‌ها و پاها. رشد مغز که به خاطر تولد طبیعی بهبود پیدا می‌کند حتی با انجام مهارت‌های حرکتی ظریف بیشتر تقویت می‌شود.

علاوه بر مهارت‌های حرکتی ظریف و بهتر، نوزادانی که به صورت طبیعی به دنیا می‌آیند مهارت‌های اجتماعی خوب و رشد بهتری در مهارت‌های اجتماعی از همان اوایل زندگی خواهند داشت که این باعث برتری آن‌ها نسبت به سایر نوزادان می‌شود و یک مزیت به حساب می‌آید. مهارت‌ّهای اجتماعی و پرورش آن‌ها برای نوزادان بسیار مهم هستند، و هر نکته‌ای که در این زمینه به آن‌ها بیاموزید نکته‌ای ارزنده خواهد بود.

۳. هزینه‌ی کمتری دارد

هزینه‌های بیمارستان در ایران نسبتا گران و بالا هستند. این هزینه‌ها قلم به قلم اعمال می‌شوند و نه یکباره و در غالب یک بسته‌ی درمانی، در نتیجه افراد باردار برای هر کاری که برای‌شان انجام می‌دهند جداگانه به بیمارستان پول پرداخت می‌کنند. همین امر باعث می‌شود برای‌شان هزینه‌ی درمان گران تمام شود. استخدام کردن ماما که هنگام زایمان در خانه به زائو کمک کند میلیون‌ها تومان ارزان‌تر از مبلغی خواهد بود که در بیمارستان باید بپردازید. این پولی است که باید بعد از به دنیا آمدن نوزاد خرج خوشحال کردن او بشود!

اما، شایان ذکر است که لزوما همه هم نمی‌توانند در خانه زایمان کنند. گاهی مشکلات و پیچیدگی‌هایی وجود دارند که به مراقبت پزشکی نیاز دارند، و در چنین مواردی رفتن به بیمارستان امری جایز است. اما حتی در بیمارستان هم این امکان وجود دارد که اپیدورال یا سزارین را برای فرد باردار انتخاب کنند، روش‌هایی که از زایمان طبیعی پر هزینه‌تر خواهند بود. بررسی کردن تمام گزینه‌ها و امکان‌ها و بهره بردن از فوائد مالی به کار گیری ماما – در صورتی که برای احساس امنیت و راحتی بیشتر به آن نیاز داشته باشید – ارزشش را دارد.

۲. شریک زندگی‌تان می‌تواند در روند پیشرفت کار دخیل باشد

اگر این مورد درباره‌ی شما هم صدق می‌کند، پس درک خواهید کرد که چرا این مرحله در این مقاله گنجانده شده است. شریک زندگی شما، یعنی کسی که در طول این فرایند همراه و کمک حال شما بوده است و تمام آن جلسات آموزشی که قبلا ذکر کردیم را پابه‌پای شما گذرانده است و نهایتا هنگامی که قرار است بچه به دنیا بیاید کنار شما نشسته است، اگر قرار باشد زایمان طبیعی داشته باشید بهتر از هر کس دیگری می‌تواند به شما کمک کند.

این به خاطر سطح آگاهی و هوشیاری است که پیشتر در مورد آن صحبت کردیم. در یک زایمان پزشکی، ممکن است گوش دادن به آنچه همسرش سعی دارد به شخص باردار بگوید برایش دشوار شود. در زایمان طبیعی، می‌توان از همسر کمک گرفت، تا در هنگام از درد و فشار به خود پیچیدن‌ها در کنار مادر بچه‌اش باشد، با او در طول این فرایند صحبت کند، و بعد از آن نیز بلافاصله خودش را به او نزدیک کند و با او در احساسی که دارد شریک شود.

۱. احتمال آنکه دوباره انجامش دهید بیشتر خواهد بود

زایمان طبیعی داشتن ممکن است دردناک به نظر برسد، و راستش را بخواهید، همین طور هم هست. درد بسیار بیشتر، و پیچ و تاب خوردن‌های بسیار بیشتری دارد. بدون انجام سزارین، فرایند زایمان ممکن است ساعت‌ها یا حتی روزها طول بکشد، و فرد باردار بی شک به طرز باورنکردنی بعد از فارغ شدن احساس خستگی مفرط خواهد کرد به نحوی که حتی ممکن است تمایل نداشته باشد نوزادش را ببیند و فقط دلش بخواهد چرتی بزند.

باوجود این، و به رغم همه‌ی این صحبت‌ها، اکثر مادرانی که زایمان طبیعی داشته‌اند می‌گویند که دوباره، بی شک، همین کار را خواهند کرد. البته، این کار فرایندی فوق‌العاده دردناک است، اما فرایندی فوق‌العاده خاص و منحصر به فرد نیز هست، و چیزی است که فقط چندبار به هنگام به دنیا آوردن بچه‌ّها‌یتان تجربه‌اش خواهید کرد. وقتی به گزینه‌های پیش روی‌تان فکر می‌کنید، به این قضیه هم خوب فکر کنید که آیا ترجیح می‌دهید زایمان طبیعی داشته باشید یا نه. انتخاب با شما است!