آماتور‌ها در عالم سیاست

در نبود احزاب و تشکل‌های سیاسی و همچنین فراخ شدن حوزه عمومی به‌وسیله شبکه‌های اجتماعی راه برای ورود آماتور‌ها به دنیای سیاست هموار می‌شود؛ ایران نیز از چنین قاعده‌ای مستثنی نیست. موسم انتخابات فرصت مناسبی است برای ورود چهره‌های بحث‌برانگیز در شبکه‌های اجتماعی و همچنین سلبریتی‌ها.

به گزارش دنیای اقتصاد؛ شاید به همین دلیل هم باشد که این روز‌ها نام ایرج ملکی زیاد به گوش می‌رسد. کارگردان کلیپ‌های آماتوری در فضای مجازی، این روز‌ها قصد کرده است که نامزد انتخابات مجلس شود.

آن روز‌ها که مردم به کارگردان «چطور به تو گیر ندادن» می‌خندیدند یا آخرین لطیفه‌های ایرج ملکی را در گوگل جست‌وجو می‌کردند، نمی‌دانستند او یکی از نامزد‌های انتخاباتی مجلس دوازدهم خواهد شد و احتمال حضورش در خانه ملت سروصدای زیادی در شبکه‌های مجازی به پا می‌کند. او اینک یکی از چهره‌های پر سر و صدای انتخابات است. با این حال برخی از جامعه‌شناسان و صاحب‌نظران او را یک «پدیده» اجتماعی می‌دانند که زاده فقدان حضور قوی احزاب در جامعه است.

زاده فضای پوپولیستی که راه را برای آماتور‌ها و سلبریتی‌ها به سیاست باز می‌کند. عده‌ای هم او را ماحصل فضای مجازی می‌دانند. فضایی که در آن سلبریتی‌هایی به وجود می‌آیند که می‌توانند به فضای واقعی مردم و حتی سیاسی و اجتماعی راه پیدا کنند.

از همین‌رو گفت‌وگویی داشتیم با سعید معیدفر، جامعه‌شناس و نظر او را درباره حضور سلبریتی‌های فضای مجازی در مجلس پرسیدیم. ایرج ملکی با نیت پیام‌های هشداردهنده، فیلم‌های جدی ساخت که به صورت ناخواسته «کمدی» شدند. بعد از این اتفاق او از این موقعیت یک فرصت ساخت و با اتکا بر شناخته شدنش در شبکه‌های اجتماعی شروع به طنزپردازی کرد.

لایو‌های اینستاگرام می‌گذاشت و در آن برای مخاطبانش جوک تعریف می‌کرد که اتفاقا بسیاری از آن‌ها هم در دسته جوک‌های بی‌مزه قرار می‌گرفتند، اما شکل تعریف کردن و حالت او باعث می‌شد مخاطبانش بخندند. کاندیداشدن او، اما اعتراض و واکنش عده‌ای از فعالان اجتماعی و سیاسی را برانگیخته و تایید صلاحیت او یکی از سوالات جدی است که مطرح می‌شود.

سعید معیدفر، جامعه‌شناس در این زمینه می‌گوید: «سلبریتی‌ها زمانی معمولا به یک موضوع واکنش نشان می‌دهند که فضای اجتماعی پیش‌تر به آن موضوع حساس شده باشد. فقط در این صورت است که سلبریتی‌ها می‌توانند تاثیرگذار باشند. به‌نظر من اساسا وقتی جامعه در مورد موضوعی ذهنیت نداشته باشد، نظر یک سلبریتی تعیین‌کننده نخواهد بود.»

او اعتقاد دارد: «با توجه به فضای امروز ورود این نوع افراد یا به قولی سلبریتی‌ها خیلی نقش مهمی را نمی‌تواند ایفا کند. چراکه بسیاری از مردم در تصمیم‌گیری نهایی خود آن‌ها را مورد توجه قرار نمی‌دهند.» معیدفر همچنین حضور سلبریتی‌ها به عالم سیاست را یک نوع خودکشی می‌داند: «ورود این افراد به سیاست به نظر من نوعی خودکشی است و در نهایت به دلیل نبود دانش در این زمینه کار‌هایی را انجام می‌دهند که باعث شرمساری‌شان شده و در نهایت مجبور می‌شوند از مردم عذرخواهی کنند.

اگر یادتان باشد یکی از خوانندگان ما که آدم خوبی هم بود و در میان مردم محبوبیتی داشت در انتخاباتی ورود کرد. بعد‌ها به خاطر این کارش بار‌ها و بار‌ها از مردم عذرخواهی کرد و بعد از این ماجرا دیگر حتی به عنوان یک خواننده مورد توجه قرار نگرفت.»

او بر این باور است وقتی فردی بدون ارزیابی از شرایط موجود وارد حوزه‌ای که نمی‌شناسد می‌شود یا با توصیه دیگران و به دست آوردن منافع کوتاه مدتی دست به اقداماتی می‌زند، خیلی زود جایگاه خود را از دست می‌دهد. این جامعه‌شناس معتقد است که حضور این افراد در نهایت هیچ تاثیری در سرنوشت انتخابات نمی‌گذارد و نمی‌تواند روی تصمیمات نهایی مردم اثرگذار باشد.