بقایای سیاره‌ای باستانی در دل زمین

ایتنا - از مدت‌ها پیش دانشمندان بر این باورند که ماه حدود ۴.۵ میلیارد سال پیش احتمالا درپی برخورد پیش‌سیاره‌ای به نام «تیا» (Theia) به زمین شکل گرفته است. به گفته آن‌ها، درپی این برخورد، حجم عظیمی از مواد زمین به مدار پرتاب شد و سپس به قمری بدل شد که امروزه آن را ماه می‌نامیم و در آسمان می‌بینیمش.

دیلی‌میل در گزارشی در این زمینه به سیر تحول پذیرش این نظریه در میان دانشمندان پرداخته است. این گزارش اشاره می‌کند که محققان از مدت‌ها پیش در پی یافتن شواهدی از وجود پیش‌سیاره تیا بوده‌اند.

به گفته دانشمندان، درواقع بقایای تیا ممکن است نه جایی در آسمان، بلکه همین جا در زمین و دقیقا زیر پای ما باشد.

در دهه هشتاد میلادی، پژوهشگران با بررسی امواج لرزه‌ای موفق شدند دو توده حبابی‌شکل عظیم را در اعماق ۲۹۰۰ کیلومتری زمین پیدا کنند. به گفته دانشمندان، وسعت این توده‌ها به اندازه یک قاره است. آن‌ها حتی می‌دانند که این دو توده در کف گوشته سنگی زمین نزدیک به هسته مذاب آن واقع‌اند. پژوهشگران همچنین می‌گویند یکی از آن‌ها در زیر آفریقا و دیگری در زیر اقیانوس آرام قرار دارد.

سال‌ها بررسی دانشمندان نشان داد که پیش‌سیاره تیا هنگام برخورد به زمین از خود آثاری به جا گذاشته است و در نزدیکی قلب سیاره ما مدفون است.

به باور دانشمندان، برخورد تیا به زمین، افزون بر اینکه سبب شکل‌گیری ماه شده است، ممکن است شرایط زیست‌پذیری زمین را نیز فراهم کرده باشد تا برای شکل‌گیری حیات مساعد شود.

محققان با استفاده از روش‌های دینامیک سیالات محاسباتی و بر مبنای تعدادی شبیه‌سازی دریافتند، که بعد از برخورد عظیمی که منجر به شکل‌گیری ماه شده است، مقدار قابل توجهی از مواد سیاره تیا – تقریبا ۲ درصد از جرم زمین - وارد لایه میانی زمین شده است.

در عین حال، بررسی‌های جدید دانشمندان از ناهنجاری‌های گرانش خطی، به کمک ماموریت بازیابی جاذبه و آزمایشگاه داخلی ناسا یا گریل (GRAIL)، شواهد محکمی به سود این نظریه ارائه می‌دهد که دیگر بقایای تیا همان موادی‌اند که درواقع قمر زمین را شکل داده‌‌اند. پژوهشگران می‌گویند که ماه در ابتدا داغ بود و با یک اقیانوس وسیعی از ماگما [یا تفتال] پوشانده شده بود. هنگامی که سنگ مذاب به‌تدریج سرد شد، گوشته ماه و پوسته آن را تشکیل شد و اقیانوس ماگما به‌شکل مواد معدنی متراکم ازجمله ایلمنیت‌ــ ماده‌ای معدنی حاوی تیتانیوم و آهن‌ــ متبلور شد.

پژوهشگران امیدوارند که ماموریت‌های آتی ناسا به ماه، ازجمله آرتمیس، بتواند آزمایش‌های دقیق‌تری انجام دهد تا براساس آن‌ها بتوان نظریه وجود پیش‌سیاره تیا و برخورد آن به زمین در ۴.۵ میلیارد سال پیش را بهتر درک کرد.