انتخابات؛ آزمون اخلاق نامزد‌ها

تبلیغات انتخابات ریاست جمهوری و بعضی گلوگاه‌های آن مانند مناظرات ، نباید باعث شود که خط اصلی درگیری با دشمن گم و تسویه حساب‌های سیاسی، موجب کوچه باز کردن برای بدخواهان جمهوری اسلامی ایران شود.

حضرت آیت‌ا... خامنه‌ای رهبرانقلاب اسلامی درمراسم سی‌وپنجمین سالگرد ارتحال حضرت امام خمینی (ره) دربخشی از سخنان‌شان با اشاره به انتخابات ریاست جمهوری پیش رو ذیل سه عنوان: مشارکت در انتخابات، ویژگی‌های رئیس‌جمهور و رعایت اخلاق انتخاباتی به این موضوع پرداختند: «در این حرکت عظیمی که انجام می‌گیرد، در رقابت‌های پیش روی انتخاباتی بین نامزدها، اخلاق حاکم باشد؛ بدگویی کردن، تهمت زدن، لجن‌پراکنی کردن، به پیشرفت کار‌ها کمکی نمی‌کند، به آبروی ملی هم لطمه می‌زند. صحنه انتخابات صحنه عزت و حماسه است، صحنه رقابت برای خدمت است، صحنه کش و واکش برای به دست آوردن قدرت نیست.

برادرانی که وارد میدان مبارزه انتخاباتی و رقابت انتخاباتی می‌شوند، این را به عنوان یک وظیفه بدانند؛ آنها به وظیفه‌شان عمل کنند.» اینها سطور پایانی بیانات رهبر معظم انقلاب اسلامی در مراسم سالگرد ارتحال امام خمینی رحمت ا... است که در جوار مرقد مطهر ایشان برگزار شد. تبلیغات یکی از اضلاع جذاب انتخابات‌ها بوده که بعد از پیروزی انقلاب اسلامی در ایران برگزار شده است.

کشوری که تجربه انتخابات فرمایشی زمان پهلوی را در سابقه خود داشت، بعد از پیروزی انقلاب اسلامی با یک رویداد سیاسی روبه‌رو شد که جریان‌ها و چهره‌های مختلف سیاسی و اجتماعی برای کسب نظر مردم تمام توان خود را به میدان می‌آورند. هرچند نفس موضوع رقابت، انتخابات رابه یک موضوع جذاب ومهیج تبدیل می‌کنداما این پدیده وقتی باورود بدنه اجتماعی جریان‌های مختلف سیاسی همراه می‌شود، هیجان و التهابی را که طبیعت فضای انتخابات است، به بطن اجتماع منتقل می‌کند.

مناظرات تلویزیونی

نفس این امر برای استفاده برابر نامزد‌ها جهت معرفی خود به مردم و ایجاد عدالت رسانه‌ای و تبلیغاتی است. این کار در دوره‌های گذشته شکل و فرم‌های متعددی داشته است؛ از حضور نمایندگان نامزد‌های انتخاباتی به‌صورت تکی یا مناظره‌های رو‌در‌رو گرفته تا پخش مستند‌های تبلیغاتی. با توجه به تجربه انباشته‌ای از دوره‌های قبل وجود داشت مسئولان از سال ۱۳۸۸ به این نتیجه رسیدند که نامزد‌های انتخاباتی هم به‌صورت مستقیم و چهره به چهره در قالب مناظره در رسانه‌ملی رو‌در‌روی یکدیگر قرار گیرند تا مواضع، رویکرد‌ها و برنامه‌های طرفین با دقت نظر بیشتری مورد تحلیل و نقد و بررسی قرار گیرد و مردم را در انتخاب بهتر یاری کنند.

از این رو از انتخابات ریاست جمهوری سال ۸۴ باب جدیدی در تبلیغات نامزد‌ها باز شد؛ مناظرات تلویزیونی. بابی که در عین داشتن مزیت‌های متعدد، اما ملاحظات جانبی خاص خود را هم دارد. ترکیب نامزد‌های انتخابات ریاست جمهوری فارغ از جهت‌گیری سیاسی آنها، عصاره سپهر سیاسی کشور است. مخاطب میلیونی، این مناظرات را به چشم گردهمایی تعدادی از چهره‌های صلاحیت‌دار کشور می‌بیند که حالا روبه‌روی هم نشسته‌اند و درباره تصمیم‌ها و اقدامات‌شان حرف می‌زنند.

آقایان! مسئولیت اجتماعی‌تان را از یاد نبرید!

همه موارد ذکر شده سطور بالا یک ملاحظه را به‌شدت مهم و ضروری می‌کند: مسئولیت اخلاقی و اجتماعی! نامزد‌ها در قبال رفتاری که در این رقابت دارند و حرف‌هایی که بر زبان جاری می‌کنند مسئولیت دارند. تذکر‌های متعدد رهبر معظم انقلاب اسلامی به‌طور اعم و در یک دهه اخیر به‌طور اخص درباره رعایت اخلاق انتخاباتی هم از همین جهت قابل تحلیل است. وجه مهم دیگر که به اندازه مورد قبل مهم است، «تبعات» آن است. تبعات و تأثیر‌های این رقابت‌ها محدود به ایام برگزاری انتخابات نیست و آثاری میان‌مدت و بلندمدت دارد. تبعاتی که می‌توانند برای عقبه اجتماعی کشور امواج التهاب یا آرامش را به ارمغان آورند؛ مایه ترویج ثبات واطمینان به ساختار سیاسی کشورباشندیاموریانه‌های تردیدوبدبینی نسبت به ساختارکشوررابه جان افکارعمومی بیندازند. حرف نامزد‌های ریاست جمهوری هم می‌تواند مرهم گسل‌ها و شکاف‌ها باشد یا حکم استخوانی لای زخم‌های کهنه.

بر سر شاخ، بن نبرید!

در نگاه رهبر معظم انقلاب اسلامی، تبلیغات انتخابات ریاست جمهوری و بعضی گلوگاه‌های آن مانند مناظرات، نباید باعث شود که خط اصلی درگیری با دشمن گم و تسویه حساب‌های سیاسی، موجب کوچه باز کردن برای بدخواهان جمهوری اسلامی ایران شود. مناظرات زنده تلویزیونی نامزد‌های انتخاباتی هرچند جو انتخاباتی کشور را پرشور می‌کند، اما نباید ملاحظات آن را از نظر دور داشت. ملاحظاتی که در صورت رعایت نکردن، این محمل با ظرفیت رسانه‌ای را تبدیل به تریبونی برای ترویج بداخلاقی، بدبینی به کشور، ساختار سیاسی و هتاکی و زیر پا گذاشتن حدود الهی می‌کند و اگر این اتفاق توسط نامزد‌ها یا حامیان‌شان رقم بخورد نه‌تن‌ها رقیب انتخاباتی بلکه خودشان را نیز گرفتار آثار و تبعات آن خواهد کرد.