آثار و تبعات حذف ارز ترجیحی قند و شکر + نمودار

گروه کشت و دام بازارنیوز-مهناز میرزاده (کارشناس اقتصادی)؛ هیئت وزیران در جلسه مورخ ۲ اردیبهشت ماه ۱۴۰۳ به پیشنهاد وزارتخانه جهاد کشاورزی و بهداشت، درمان و آموزش پزشکی فهرست کالا‌های اساسی کشاورزی مشمول دریافت ارز ترجیحی، موضوع بند الف تبصره ۴ ماده واحده قانون سال ۱۴۰۳ کل کشور (بخش اول) تعیین و در تاریخ ۸ اردیبهشت ماه ۱۴۰۳ ابلاغ نمود.

بررسی فهرست کالا‌های مشمول تخصیص ارز ترجیحی در سال ۱۴۰۳ نشان از حذف شکر از این لیست دارد. در واقع هیأت وزیران با توجه به محدودیت اعمال شده در قانون بودجه ۱۴۰۳ (تخصیص ۱۳.۶ میلیارد یورو به کالا‌های اساسی، دارو و تجهیزات پزشکی) برخی از کالا‌ها از جمله قند و شکر را از لیست حذف نمود.

با عنایت به تصمیمات متخذه در ستاد تنظیم بازار در تاریخ ۲۲ اردیبهشت ۱۴۰۲ و متعاقباً مصوبه ابلاغی کارگروه تنظیم بازار وزارت صنعت، معدن و تجارت ابلاغی تاریخ ۲۶ اردیبهشت ۱۴۰۳ و در راستای اجرای تصویب نامه ابلاغی شماره ۱۲۳۱۰۷ ت ۶۲۵۰۴ هـ تاریخ ۱۲ اردیبهشت ۱۴۰۳ هیأت وزیران مبنی بر اعلام منشاء تامین ارز کالای شکر از محل تالار دوم (نیمایی)، براساس مصوبات تنظیم بازار، قیمت شکر در حلقه‌های مختلف توزیعی ابلاغ شد که در جدول ۱ فهرست قیمت جدید ارائه شده است.



با توجه به قیمت قبلی شکر خام تصفیه شده در کارخانه (۲۵۵۰۰ تومان) و مصرف کننده (۲۸۰۰۰ تومان)، اقلام مذکور با تغییرات قیمت ۵۱ درصدی همراه بوده است. در واقع تمام افزایش نرخ ارز (از ۲۸۵۰۰ تومان به ۴۲۵۰۰ تومان) به قیمت نهایی شکر منتقل شده است.

الف) تحولات قیمت قند و شکر در بازار

بر اساس آخرین گزارش مرکز آمار در خصوص متوسط قیمت کالا‌های اساسی برای خانوار‌های شهری، هر کیلو شکر در اردیبهشت ماه ۴۰ هزار ۸۴۰ تومان توسط خانوار‌های شهری خریداری شده است که نسبت به فروردین ماه افزایش ۳.۷ درصدی داشته است. روند افزایش قیمت شکر از اسفندماه ۱۴۰۲ شروع شده است به گونه‌­ای که در این سه ماه بیش از ۱۰ درصد افزایش یافته است. در پایان اردیبهشت ماه ۱۴۰۳ تورم نقطه به نقطه شکر ۴۵.۱ درصد بوده است که از متوسط تورم خوراکی (۲۲.۳ درصد) در این ماه فاصله بسیار دارد.


بررسی وضعیت بازار قند نشان می‌­دهد که متوسط قیمت یک کیلو قند خریداری شده توسط خانوار‌های شهری در اردیبهشت ماه ۱۴۰۳، ۵۰ هزار و ۷۲۵ تومان ثبت شده است که نسبت به ماه گذشته یعنی فروردین ماه ۱۴۰۳ افزایش ۵ درصدی و نسبت به بهمن ماه سال ۱۴۰۲، افزایش ۹ درصدی داشته است.

تورم نقطه به نقطه قند برای خانوار‌های شهری ۳۷ درصد بوده که نسبت به تورم شکر (با ۴۵.۱ درصد) پایین­تر و نسبت تورم خوراکی (با ۲۲.۳ درصد) بالاتر بوده است؛ بنابراین همان­طور که گذشت، روند افزایش قیمت قند و شکر از اسفندماه ۱۴۰۲ شروع شده است و انتظار می­رود این روند در ماه­های آتی در نتیجه حذف ارز ترجیحی ۲۸۵۰۰ تومانی ادامه داشته باشد.

ب) نکته پایانی

در کنار اثر افزایش قیمت قند و شکر در نتیجه حذف ارز ترجیحی ۲۸۵۰۰ تومان که مورد بررسی قرار گرفت که منجر به کاهش قدرت خرید مصرف کنندگان خانوار‌ها می‌­شود. انتظار می­رود در ماه­های آتی سایر محصولات شکر محور مانند شیرینی، مربا، کمپوت و ... با افزایش قیمت مواجه شوند. علاوه بر این از آنجا که شکر محصول اولیه این کالا‌ها است، افزایش قیمت شکر در نتیجه حذف ارز ترجیحی ۲۸۵۰۰ منجر به کمبود نقدینگی بنگاه­های تولیدی و سایر بنگاه­‌های فعال در زنجیره قند و شکر خواهد شد.

در واقع چنانچه نقدینگی مورد نیاز بنگاه­های مذکور تامین نشود، زنجیره مذکور با رکود ناشی از افزایش هزینه تولید از یک طرف و کاهش قدرت خرید مصرف کننده از طرف دیگر مواجهه می­شود؛ بنابراین لازمه موفقیت سیاست مذکور (حفظ ذخایر ارزی، جلوگیری از شوک قیمت و ...) جبران نقدینگی مورد نیاز بنگاه و همچنین بهبود قدرت خرید مصرف کنندگان است.

پایان پیام//