کدام دایره نارنجی بزرگتر است؟ | خطای دید خود را ارزیابی کنید

احتمالا شما نیز بارها تصاویر مربوط به خطای دید را مشاهده کرده اید. این تصاویر بسیار جالب بوده و به نوعی حس بینایی ما را به چالش می کشند. در واقع با این تصاویر همه ما به این نتیجه می رسیم که حتی نمی توان به چشم های خود نیز اعتماد کرد! یکی از جالب ترین خطاهای دید که در هنگام دیدن تصاویر پیش می آید خطای دید ابینگهاوس است.

خطای دید ابینگهاوس به شما می فهماند که همه چیز آن طور که شما می بینید نیست. بنابراین لازم است کمتر به دید چشم های خود اطمینان کنید. در این مطلب ابتدا تصویر مربوط به خطای دید ابینگهاوس را به شما معرفی می کنیم. سپس دلیل ایجاد این خطای دید را بررسی خواهیم کرد.

دایره نارنجی رنگ سمت راست بزرگ تر است یا سمت چپ؟

در تصویر زیر دو عدد دایره نارنجی رنگ را مشاهده می کنید. دایره نارنجی رنگ سمت راست توسط دایره های خاکستری رنگ کوچک احاطه شده است. در اطراف دایره نارنجی سمت چپ نیز دایره های بزرگتر خاکستری قرار دارند. حال اندازه کدام دایره نارنجی رنگ بزرگتر است؟ کدام یک از این دایره ها بزرگ تر به نظر می رسند؟

جواب معمای دو دایره نارنجی رنگ

احتمالا شما نیز با دیدن تصویر بالا در نگاه اول می گویید که قطعا اندازه دایره نارنجی رنگ سمت راست بزرگتر از سمت چپی است. اما در کمال ناباوری باید بگوییم که اندازه این دو دایره نارنجی رنگ کاملا با هم یکسان می باشد. در واقع اگر سماجت نیز به خرج بدهید و بخواهید با خط کش دایره ها را اندازه گیری کنید به اندازه یکسانی خواهید رسید.

با برداشتن دایره های خاکستری رنگ اطراف دایره های نارنجی رنگ، این تصویر پدید می آید. همان طور که مشاهده می کنید اندازه هر دو دایره نارنجی رنگ با هم برابر است.

دلایل ایجاد خطای دید دایره نارنجی رنگ

شاید برای شما هم جالب باشد بدانید که دلیل اصلی ایجاد این خطای دید چیست؟ دو دلیل اصلی برای ایجاد این خطای دید وجود دارند. اولی اندازه دایره های خاکستری رنگ است و دومی فاصله قرارگیری دایره های خاکستری رنگ از دایره های نارنجی رنگ می باشد.

اندازه دایره های خاکستری رنگ سمت راست بسیار کوچک تر از اندازه دایره های خاکستری رنگ سمت چپ هستند. همین موضوع باعث شده تا دایره سمت راست بزرگتر و دایره سمت چپ کوچک تر نشان داده شود. در واقع کوچک بودن دایره خاکستری باعث می شود تا دایره نارنجی بزرگتر به نظر بیاید. در حالی که دایره های خاکستری بزرگ باعث کوچک نشان دادن دایره نارنجی می شوند. در نتیجه این اندازه دایره های خاکستری رنگ است که اندازه دایره نارنجی را تعیین می کند.

مورد دیگر فاصله قرارگیری دایره های خاکستری رنگ از دایره های نارنجی رنگ است. در سمت راست دایره های خاکستری در فاصله بسیار نزدیکی از دایره نارنجی قرار دارند. این مورد باعث شده تا فضای خالی میان دایره ها کمتر و دایره نارنجی بزرگتر به نظر برسد. اما در سمت چپ دایره های خاکستری فاصله زیادی تا دایره نارنجی دارند. در نتیجه فضای خالی میان آن ها زیاد بوده و دایره نارنجی کوچک تر به نظر می رسد.

با وجود دلایل بالا، متفاوت به نظر رسیدن اندازه دو دایره نارنجی کاملا قابل پیش بینی است.

خطای دید ابینگهاوس

برای آشنایی بیشتر با این خطای دید، می خواهیم خطای دید ابینگهاوس را به شما معرفی کنیم. خطای دید ابینگهاوس نوعی خطای حسی بصری است که ادراک اندازه نسبی یک شکل در تناسب با زمینه آن می باشد. یعنی در واقع مغز ما اندازه اشیاء را بر اساس زمینه آن ها ارزیابی می کند.

این پدیده برای اولین بار توسط روانشناس آلمانی به نام هرمان ابینگ هاوس ارائه شد. به همین دلیل نام این خطای دید را با نام این روانشناس ثبت کردند. اما با این حال این خطای دید برای اولین بار در کشورهای انگلیسی زبان توسط ادوارد بردفورد تیچنر ارائه شد. به همین دلیل امروزه با نام خطای دید تیچنر نیز شناخته می شود.

بیشتر افراد این خطای دید را با خطای دید دلبوف یکی می دانند. چرا که در خطای دید دلبوف نیز اندازه دو دایره کنار هم مقایسه می شود که شباهت زیادی به خطای ابینگهاوس دارد. تصویر خطای دید دلبوف به صورت زیر است.

در این تصویر نیز در نگاه اول دایره مشکی رنگ سمت راست بزرگتر از دایره مشکی رنگ سمت چپ به نظر می رسد. در حالی که اندازه هر دو دایره با هم برابر است. در این خطای دید محور دایره رنگ با فاصله متفاوتی از دایره های مشکی رنگ قرار گرفته است. در سمت راست محور دایره ای به دایره مشکی نزدیک تر می باشد. اما در سمت چپ محور دایره ای با اندازه بیشتری از دایره مشکی رنگ قرار دارد. به همین دلیل دایره سمت راست بزرگتر و دایره سمت چپ کوچک تر به نظر می رسد.

ایجاد چنین خطاهای دیدی بسیار جالب هستند و ممکن است افراد را به چالش های مختلفی وا دارند. اما چیزی که از آن اطمینان داریم این است که خطای حسی بصری وجود دارد. چرا که مغز ما اندازه اشیاء را بر اساس پیش زمینه آن ها تعیین می کند. به عبارتی دیگر، پیش زمینه تاثیر مهمی در نشان دادن اندازه اشیاء دارد.