عمل برداشتن رحم و لاپاراسکوپی رحم: بررسی کامل پزشکی

عمل‌های مرتبط با رحم برای درمان بیماری‌ها و مشکلات مختلف زنان، از جمله فیبروم‌ها، آندومتریوز، یا سرطان رحم، انجام می‌شوند. عمل برداشتن رحم (هیسترکتومی) و لاپاراسکوپی رحم دو روش جراحی رایج هستند که بسته به شرایط بیمار و هدف درمان انتخاب می‌شوند. در این مقاله، هر دو روش به‌طور دقیق و علمی بررسی شده‌اند.

۱. عمل برداشتن رحم (هیسترکتومی)

الف) تعریف

هیسترکتومی یک جراحی برای برداشتن رحم است که ممکن است به‌طور کامل یا جزئی انجام شود. در این عمل، بسته به شرایط بیمار، ممکن است تخمدان‌ها و لوله‌های فالوپ نیز برداشته شوند.

ب) دلایل انجام هیسترکتومی

1. فیبروم‌های رحمی: رشد غیرطبیعی و خوش‌خیم عضلات رحم که باعث درد یا خونریزی شدید می‌شود.
2. سرطان رحم، دهانه رحم، یا تخمدان.
3. اندومتریوز: رشد بافت داخلی رحم در خارج از آن.
4. افتادگی رحم: زمانی که رحم به داخل واژن افتاده باشد.
5. خونریزی شدید یا مزمن که به درمان‌های دیگر پاسخ نداده است.
6. بیماری‌های التهابی لگن (PID) شدید یا عودکننده.

ج) انواع هیسترکتومی

1. هیسترکتومی کامل (Total Hysterectomy):
   • برداشتن رحم و دهانه رحم.
2. هیسترکتومی جزئی (Partial/Subtotal Hysterectomy):
   • تنها بدن رحم برداشته می‌شود و دهانه رحم باقی می‌ماند.
3. هیسترکتومی رادیکال:
   • برداشتن کامل رحم، دهانه رحم، بخشی از واژن و بافت‌های اطراف (معمولاً برای سرطان).
4. هیسترکتومی با برداشتن تخمدان‌ها و لوله‌های فالوپ (Salpingo-Oophorectomy):
   • همراه با برداشتن رحم، تخمدان‌ها و لوله‌های فالوپ نیز برداشته می‌شوند.

د) روش‌های انجام هیسترکتومی

1. هیسترکتومی شکمی (Abdominal Hysterectomy):
   • از طریق برش در قسمت پایین شکم.
2. هیسترکتومی واژینال (Vaginal Hysterectomy):
   • از طریق برش در واژن.
3. هیسترکتومی لاپاراسکوپی:
   • از طریق برش‌های کوچک در شکم و با استفاده از دوربین لاپاراسکوپی.
4. هیسترکتومی رباتیک:
   • با استفاده از فناوری رباتیک برای دقت بیشتر.

هـ) مزایا و معایب

• مزایا:
  • کاهش درد یا مشکلات ناشی از بیماری‌های رحم.
  • درمان قطعی در بسیاری از موارد.
• معایب و عوارض احتمالی:
  • عفونت یا خونریزی.
  • آسیب به اندام‌های اطراف (مثانه، روده).
  • یائسگی زودرس در صورت برداشتن تخمدان‌ها.
  • تغییرات هورمونی یا روانی.

و) مراقبت‌های پس از هیسترکتومی

• استراحت: حداقل ۶ هفته پس از هیسترکتومی شکمی.
• اجتناب از فعالیت‌های سنگین.
• مراجعات منظم به پزشک.
• رعایت رژیم غذایی متعادل و مصرف داروهای تجویزشده.

این قسمت برگرفته شده از : عمل برداشتن رحم

۲. لاپاراسکوپی رحم

الف) تعریف

لاپاراسکوپی رحم یک روش جراحی کم‌تهاجمی است که از دوربین لاپاراسکوپی و ابزارهای خاص برای تشخیص یا درمان بیماری‌های رحم و لگن استفاده می‌کند.

ب) کاربردهای لاپاراسکوپی رحم

1. تشخیص و درمان آندومتریوز.
2. برداشتن فیبروم‌ها.
3. درمان چسبندگی‌های لگنی.
4. تشخیص و درمان مشکلات ناباروری.
5. برداشتن کیست‌های تخمدانی.
6. هیسترکتومی لاپاراسکوپیک.

ج) فرآیند انجام لاپاراسکوپی

1. بیهوشی عمومی.
2. ایجاد برش‌های کوچک: معمولاً ۳ تا ۴ برش کوچک در شکم.
3. وارد کردن دوربین لاپاراسکوپ.
4. انجام جراحی یا برداشت بافت.
5. بستن برش‌ها.

د) مزایا و عوارض

• مزایا:
  • کم‌تهاجمی و با حداقل آسیب.
  • بهبودی سریع‌تر نسبت به جراحی باز.
  • کاهش خطر عفونت و خونریزی.
• عوارض احتمالی:
  • عفونت یا خونریزی.
  • آسیب به اندام‌های داخلی.
  • تجمع گاز در شکم که ممکن است درد ایجاد کند.

هـ) مراقبت‌های پس از لاپاراسکوپی

• استراحت و اجتناب از فعالیت‌های شدید.
• مصرف داروهای تجویزشده.
• رعایت بهداشت محل برش‌ها.
• پیگیری منظم با پزشک.

این بخش برگرفته شده از: لاپاراسکوپی رحم

مقایسه هیسترکتومی و لاپاراسکوپی رحم

ویژگی	هیسترکتومی	لاپاراسکوپی رحم
نوع جراحی	تهاجمی یا نیمه‌تهاجمی	کم‌تهاجمی
کاربرد اصلی	برداشتن کامل یا جزئی رحم	تشخیص و درمان بیماری‌های رحم
دوره نقاهت	طولانی‌تر (۴ تا ۶ هفته)	کوتاه‌تر (۱ تا ۲ هفته)
عوارض احتمالی	عفونت، خونریزی، آسیب به اندام‌های اطراف	عفونت، خونریزی، درد ناشی از گاز
مزایا	درمان قطعی برخی بیماری‌ها	کم‌تهاجمی و دوره نقاهت سریع‌تر

۳. تفاوت در انتخاب روش

چه زمانی هیسترکتومی انجام می‌شود؟

• بیماری‌های شدید مانند سرطان، فیبروم‌های بزرگ یا افتادگی رحم.
• بیماری‌هایی که با روش‌های کم‌تهاجمی قابل درمان نیستند.

چه زمانی لاپاراسکوپی رحم مناسب است؟

• تشخیص و درمان بیماری‌های کمتر پیچیده مانند کیست‌ها، آندومتریوز یا فیبروم‌های کوچک.
• زمانی که بیمار خواهان دوره نقاهت کوتاه‌تر است.

نتیجه‌گیری

هیسترکتومی و لاپاراسکوپی رحم دو روش جراحی با کاربردهای متفاوت هستند که بسته به شرایط بیمار انتخاب می‌شوند. هیسترکتومی برای درمان قطعی بیماری‌های رحم به کار می‌رود، در حالی که لاپاراسکوپی رحم روش کم‌تهاجمی و مناسب برای تشخیص و درمان بیماری‌های خفیف‌تر است. انتخاب روش درمانی باید با مشاوره پزشک متخصص و بر اساس نیازها و شرایط بیمار انجام شود. رعایت مراقبت‌های پس از جراحی و پیگیری‌های منظم، کلید موفقیت درمان و پیشگیری از عوارض است.

منبع: دکتر فاطمه چراغی