عملکرد دارو می‌تواند تحت تاثیر رنگ پوست قرار بگیرد

مطالعه‌ جدیدی نشان می‌دهد که رنگ پوست شما ممکن است بر اثربخشی و ایمنی (میزان بی‌خطر بودن برای بدن) یک دارو تاثیر بگذارد.

دانشمندان در مقاله جدیدی که در مجله «ژنومیک انسان» (Human Genomics) منتشر شد،‌ مجموعه‌ای از مطالعات را بررسی کردند و نشان دادند که ملانین، (رنگدانه‌ای که رنگ پوست، مو و چشم‌ها را تعیین می‌کند)، می‌تواند برخی داروهای موضعی یا خوراکی را جذب کند و این موضوع بر مقدار دوز داروهایی که به بافت‌های نیازمند درمان می‌رسند، اثر می‌گذارد.

این یعنی پاسخ بدن افراد به یک دوز استاندارد از دارو ممکن است بسته به رنگ پوست آن‌ها، متفاوت باشد. برای مثال، تحقیقات نشان داده‌اند که نیکوتین با ملانین ترکیب می‌شود، در نتیجه تفاوت در رنگ‌دانه‌های پوست ممکن است بر میزان سیگار کشیدن افراد تاثیر بگذارد. دلیل آن ممکن است این باشد که پس از استنشاق نیکوتین، وقتی این ماده از طریق جریان خون حرکت می‌کند، سلول‌های حاوی ملانین در پوست آن را جذب می‌کنند و در نتیجه مقدار کمتری از آن به مغز می‌رسد. البته دلیل دقیق این پدیده هنوز به طور کامل شناخته نشده است.

محققان همچنین دریافتند مواد شیمیایی سمی، مانند آن‌هایی که در کودها و آفت‌کش‌ها یافت می‌شوند، ممکن است در پوست‌های تیره‌تر بیشتر از پوست‌های روشن‌تر تجمع کنند. آنچه لزوم تغییر سطح ایمنی استاندارد برای مواجهه با این مواد شیمیایی را در گروه‌های جمعیتی مختلف، ضروری می‌کند.

سوفی زایجر، مشاور و محقق وابسته به دانشگاه کالیفرنیا در ریورساید و سایمون گرون، استادیار زیست‌شناسی سیستم‌های تکاملی این دانشگاه، در این مقاله تحلیلی اشاره کردند که توانایی ملانین در تعامل با داروهای خاص از دهه ۱۹۶۰ شناسایی شده بود، با این حال این موضوع در تحقیقات پیش‌بالینی یا آزمایش‌های بالینی داروهای جدید آنقدر که باید، موردتوجه قرار نگرفته است.

برای مقابله با این مشکل چه کارهایی باید انجام شود؟

۱ــ استفاده از نمونه‌‌های سلولی متنوع

داروها معمولا طی مراحل مختلفی آزمایش و بررسی می‌شوند. ابتدا در آزمایشگاه با استفاده از سلول‌های انسانی و حیوانی و سپس در آزمایش‌های بالینی روی انسان‌ها. در گذشته، بیشتر آزمایش‌ها روی خطوط سلولی افراد با اصالت اروپایی انجام شده است.

خطوط سلولی به مجموعه‌ای از سلول‌ها گفته می‌شود که در آزمایشگاه از یک سلول مادر (سلول اولیه) به‌دست می‌آیند و می‌توانند برای مدت طولانی در محیط آزمایشگاهی رشد و تکثیر یابند. این سلول‌ها معمولا از بافت‌های انسانی یا حیوانی گرفته و برای مطالعات علمی مختلف، از جمله آزمایش‌های دارویی، مطالعه بیماری‌ها و بررسی آثار ژنتیکی، استفاده می‌شوند.

اخیرا با پیشرفت‌های فناوری، مدل‌های سلولی پیچیده‌تری ایجاد شده‌اند که درجات مختلفی از رنگ پوست را شبیه‌سازی می‌کنند. این مدل‌های سه‌بعدی می‌توانند در آزمایش‌های پیش‌بالینی برای بررسی تعامل داروها با ملانین استفاده شوند.

دانشمندان همچنین دستگاه‌هایی ساخته‌اند که به اندازه کارت بانکی‌اند و سلول‌ها و ارگان‌های مختلف را شبیه‌سازی می‌کنند و می‌توان آن‌ها را به‌صورت یک سیستم پیچیده به هم متصل کرد و «ارگان روی تراشه» (organ-on-a-chip) نامیده می‌شوند. با کمک این دستگاه، پژوهشگران می‌توانند سلول‌های پوستی را در یک محفظه از دستگاهی خاص و سلول‌های کبدی در محفظه دیگری نگهداری کنند که به آنان امکان می‌دهد دراین‌باره که داروها با ملانین در پوست و با آنزیم‌های سم‌زدای کبد چگونه تعامل دارند، هم‌زمان مطالعه کنند.

۲ــ اعمال دستورالعمل‌های نظارتی

محققان توصیه می‌کنند که برای استفاده گسترده از این فناوری‌ها نهادهای نظارتی باید وارد عمل شوند، زیرا ممکن است شرکت‌های دارویی به انجام دادن این آزمایش‌ها تمایلی نداشته باشند.

موضوع دیگر رعایت تنوع در آزمایش‌های بالینی است. همانطور که می‌دانیم برخی بیماران در گروه‌های اقلیت قرار دارند و به دلایل جغرافیایی نمی‌توانند تحت این آزمایش‌ها قرار گیرند.

۳ــ ترمیم اعتماد از دست رفته بیماران

بیماران باید با دریافت پاسخ سوالاتشان درباره آزمایش‌های بالینی قانع شوند؛ اینکه آیا داروها روی مدل‌های نژادی مختلف آزمایش شده‌اند یا خیر. این کار می‌تواند اعتماد گروه‌های مختلف را جلب کند، به‌ویژه که تحقیقات نشان داده‌اند گروه‌های اقلیتی کمتر از سفیدپوستان در آزمایش‌ها شرکت می‌کنند.