دور جدید گفتگوها؛ حسن نیت اروپا زیر ذره‌بین دیپلمات‌های ایرانی

خبرگزاری مهر، گروه سیاست - نفیسه عبدالهی: روز جمعه نهم آذرماه گفتگوها یا مذاکرات و یا هر تعبیری که دیپلمات‌ها در وزارت خارجه بر آن تأکید می‌کنند، میان ایران و تروئیکای اروپایی پس از دو سال وقفه پ یرامون مسائلی چون رفع تحریم‌ها، مسائل منطقه و ادعای اروپا مبنی بر حمایت ایران از روسیه در جنگ اوکراین، در ژنو برگزار شد.

گفتگوهایی که پس از اعلام تحریم‌های اخیر از هواپیمایی تا کشتیرانی به بهانه حمایت ایران از روسیه در جنگ اوکراین و همچنین تلاش برای تصویب قطعنامه در شورای حکام از سوی اروپا، انجام شد؛ البته اروپا با مجموعه‌ای از بهانه‌ها و اتهام‌هایی که هیچگاه به اثبات نرسید به ژنو آمد و خود می‌داند که با چه پرونده‌های سنگینی روبروست.

دور جدید تحریم‌های اتحادیه اروپا در حالی علیه ایران اعمال شد که تقابل اروپا و ایران رو به افزایش و وارد فازی کم‌سابقه شده و در بدترین دوران خود طی چند دهه گذشته قرار دارد.

به نظر می‌رسد سیاست ایران در حوزه رفع تحریم‌ها و برنامه هسته‌ای تغییر چندانی نکرده و بر همین اساس، تهران مذاکرات با طرف‌های برجامی را متوقف نمی‌کند، اما طبق گفته سخنگوی وزارت خارجه در نشست خبری، روند جاری یک مذاکره در معنای دقیق دیپلماتیک نیست، بلکه به گفته او، یک گفتگو محسوب می‌شود.

پایان مأموریت سیاستمداران سابق اروپایی

تغییرات مدیریت سیاست خارجی در سه کشور اروپایی (انگلیس، آلمان و فرانسه) نیز قابل توجه بوده و کادرهای پر سابقه دیپلماتیک که از ایران شناخت بیشتری داشتند، از صحنه تصمیم گیری‌ها خارج شده‌اند و جای آنها را کادرهای جوان سیاسی گرفته‌اند و در آمریکا هم ترامپ که به طراح سیاست فشار حداکثری علیه ایران مشهور است، مجدداً وارد کاخ سفید شده است.

گفتگوهای ژنو تازه شروعی برای انجام و ادامه گفتگوهای دیگر است و مسیر زیادی برای دستیابی به توافق باقی مانده است؛ زیرا طرف اروپایی تا زمانیکه نتیجه تغییرات در واشنگتن و مدیریت سیاست خارجی اروپا اجرایی نشود تصمیم مشخصی نخواهد گرفت و البته بارها در روند مذاکرات طی دوره‌های قبلی، ثابت کرده که بدون آمریکا از خود هیچ اختیاری ندارد.

توافق برای ادامه گفتگوها

پس از گفتگوهای ژنو که پشت درهای بسته برگزار شد، نمایندگان هر یک از طرفین با انتشار پیامی در صفحات مجازی خود اعلام کردند که رایزنی‌ها روی برنامه هسته‌ای و تحریم‌های ایران و دیگر مسائل منطقه‌ای متمرکز بوده است.

کاظم غریب آبادی معاون وزیر خارجه و از اعضای هیأت مذاکره کننده ایران در مطلبی در شبکه اجتماعی ایکس در مورد این دیدار که با حضور وی و مجید تخت روانچی و نمایندگان سه کشور اروپایی فرانسه، انگلیس و آلمان برگزار شد، اظهار کرد: دور دیگری از گفتگوها با مدیران سیاسی فرانسه، آلمان و انگلیس برگزار شد.

وی افزود: آخرین تحولات دوجانبه، منطقه‌ای و بین‌المللی، به‌ویژه مباحث هسته‌ای و رفع تحریم، مورد بحث و ارزیابی قرار گرفت. این دیپلمات ارشد جمهوری اسلامی ایران تاکید کرد: ما قاطعانه به پیگیری منافع مردم خود متعهد هستیم و ترجیح ما مسیر گفتگو و تعامل است.

وی گفت: توافق شد که در آینده نزدیک گفتگوهای دیپلماتیک ادامه یابد.

همچنین بعد از این نشست، وزارت امورخارجه آلمان و دیپلمات‌های بلندپایه فرانسه و انگلیس نیز به‌طور هماهنگ در بیانیه‌ای که در شبکه اجتماعی ایکس منتشر شد، گفتند که طرف‌ها توافق کرده‌اند این گفتگوهای دیپلماتیک را در آینده نزدیک ادامه دهند.

در این بیانیه آمده است: مدیران سیاسی انگلیس، فرانسه و آلمان در ژنو با غریب آبادی، همتای ایرانی خود دیدار و درباره برنامه هسته‌ای و تحریم‌های ایران، موضوعات دوجانبه و وضعیت منطقه گفتگو کردند. ما توافق کردیم که گفتگوهای دیپلماتیک را در آینده نزدیک ادامه دهیم.

گفتگوهای ژنو یک طوفان فکری بود

عباس عراقچی، وزیر خارجه کشورمان گفتگوهای ژنو را به «طوفان فکری» تعبیر کرده و در این زمینه گفت: دیدار مذاکره‌کنندگان ایرانی و اروپایی در ژنو در روز جمعه در حقیقت یک جلسه طوفان فکری است تا ببینیم آیا واقعاً راهی برای خروج از وضعیت فعلی وجود دارد یا خیر.

وی اظهار داشته بود: اگر غرب تهدید به اعمال مجدد همه تحریم‌های سازمان ملل متحد را ادامه دهد، احتمالاً بحث هسته‌ای در داخل ایران به سمت در اختیار داشتن تسلیحات (هسته‌ای) گرایش پیدا خواهد کرد. ایران پیش‌تر نیز توانایی و دانش ساخت سلاح هسته‌ای را داشته، اما این موضوع بخشی از راهبرد امنیتی این کشور را تشکیل نمی‌دهند.

وزیر خارجه ایران افزوده بود: تعامل ایران با غرب در مورد برنامه هسته‌ای تضمین شده نیست. در حال حاضر در ایران این بحث وجود دارد که شاید سیاست اشتباهی بوده است. چرا؟ زیرا ثابت کرد که ما هر کاری که آنها می‌خواستند انجام دادیم و وقتی نوبت آنها بود که تحریم‌ها را لغو کنند، در عمل اتفاقی نیفتاد. اگر کشورهای اروپایی در شورای امنیت سازمان ملل تحریم‌ها را مجدداً علیه ایران اعمال کنند، آن‌وقت همه در ایران متقاعد خواهند شد که بله، این دکترین اشتباه بوده است.

وی همچنین تاکید کرده بود که «اگر «اسنپ بک» اتفاق بیفتد، با بحران مواجه می‌شویم»: اگر این اتفاق بیفتد، فکر می‌کنم همه متقاعد می‌شوند که ما در مسیر اشتباهی رفته‌ایم، بنابراین باید مسیر را تغییر دهیم. معتقدم اگر اسنپ بک اتفاق بیفتد، با بحران مواجه می‌شویم.

عراقچی گفته بود: نسبت به این دیدار خوش‌بین نیستم چرا که مطمئن نیستم ایران با طرف درستی صحبت می‌کند یا نه. به نظر می‌رسد کشورهای اروپایی به ویژه بریتانیا، آلمان و فرانسه سیاست تقابل را انتخاب کرده‌اند.

بهتر است تهران در شکل‌گیری سیاست ترامپ نقش مؤثری داشته باشد

به گزارش مهر، یک دیپلمات در گفتگو با مهر درباره اینکه موضوع ایران در گفتگوها چگونه است، می‌گوید که ایران با در نظر گرفتن مصالح ملی خود با همه طرف‌ها کار می‌کند، چرا که هر کدام از آنها را دارای ظرفیتی می‌داند.

با این حال، به گفته این دیپلمات ایرانی «بهتر است تهران در شکل‌گیری سیاست ترامپ نقش مؤثری داشته باشد.»

قرار است ایران و اروپایی‌ها تا ۲۰ ژانویه (اول بهمن‌ماه) یعنی قبل از مراسم تحلیف دونالد ترامپ، گفتگوهایی را برگزار کنند؛ چیزی که قبل از تعطیلات سال ۲۰۲۵ یا بلافاصله پس از تعطیلات ترتیب داده خواهد شد.