بیماری‌های خودایمنی که باعث ریزش مو می‌شوند

به گزارش بهداشت نیوز، مو تاج زیبایی محسوب می‌شود و می‌تواند اعتمادبه‌نفس قابل‌توجهی به شما بدهد. اما برای خیلی از افراد، ریزش مو می‌تواند تجربه‌ای بسیار ناراحت‌کننده باشد. ریزش مو معمولاً ناشی از مشکلات دیگری در سلامتی است که در میان آنها بیماری‌های خودایمنی نقش پررنگی ایفا می‌کنند. این بیماری‌ها زمانی رخ می‌دهند که سیستم ایمنی اشتباها به بافت‌های سالم از جمله فولیکول‌های مو حمله می‌کند. بیماری‌های خودایمنی می‌توانند ناشی از ژنتیک و فاکتورهای محیطی باشد. آگاهی داشتن در مورد این بیماری‌ها به شما اجازه می‌دهد چالش‌های مرتبط با آنها را که منجر به ریزش مو می‌شوند بهتر مدیریت و برطرف کنید.

بیماری‌های خودایمنی چه هستند؟
بیماری‌های خودایمنی زمانی در بدن ایجاد می‌شوند که سیستم ایمنی بدن که قرار است با مهاجمان بیرون مبارزه کند، به طور اشتباه به بافت‌های سالم خود بدن حمله‌ور می‌شود. این حملات اشتباهی می‌توانند التهاب و آسیب و اختلال در عملکرد انواع ارگان‌ها و سیستم‌ها ایجاد کنند.
هر چند علت‌های دقیق بیماری‌های خودایمنی ناشناخته‌اند اما این باور وجود دارد که ترکیبی از ژنتیک و عوامل محیطی‌اند. این بیماری‌ها می‌توانند افراد در هر سن و سالی را درگیر کنند و علائم آنها تا حدود زیادی بستگی به خود بیماری و ارگان‌ها درگیر دارند. همچنین بیماری‌های خودایمنی که باعث ریزش مو می‌شوند شامل طیفی از اختلالات می‌باشند که التهاب ایجاد کرده و به مو آسیب می‌زنند.

چرا بیماری‌های خودایمنی باعث ریزش مو می‌شوند؟
حملات اشتباهی سیستم ایمنی
معمولاً سیستم ایمنی ما به‌عنوان یک مدافع همیشه حاضر عمل می‌کند و از ما در برابر مهاجمان بیماری‌زا مثل باکتری‌ها و ویروس‌ها محافظت می‌کند. اما در بیماری‌های خودایمنی، این سیستم دفاعی قدرتمند دچار اشتباه می‌شود.
در بیماری‌های خودایمنی، سیستم ایمنی به‌جای اینکه با بافت‌های بدن دوستانه رفتار کند و آنها را خودی تشخیص بدهد، اشتباها آنها را دشمن و مهاجم دریافت می‌کند. این اشتباه باعث می‌شود سیستم ایمنی حملات هدفمندی به سلول‌های بدن از حمله فولیکول‌های مو انجام دهد. در نتیجهٔ این حملات، واکنش‌های التهابی به وجود می‌آید و التهاب به فولیکول‌های مو آسیب می‌زند و سیکل نرمال رشدشان را دچار اختلال کرده و در نهایت باعث ریزش مو می‌شود.

التهاب
وقتی سیستم ایمنی فولیکول‌های مو را دشمن تلقی می‌کند، حمله‌ای تمام‌عیار را شروع می‌کند. این حملات شامل ترشح مواد التهابی مانند سیتوکین‌ها و دیگر سلول‌های ایمنی در ناحیه فولیکول‌ها می‌شود. این واکنش التهابی یک سیستم دفاعی طبیعی است؛ اما در چنین شرایطی التهاب مستقیماً در بافت‌های سالم بدن رخ می‌دهد. التهاب به فولیکول‌های مو آسیب می‌زند، سیکل نرمال رشدشان را مختل کرده و ساختارشان را سست و ضعیف می‌کند. نتیجهٔ این‌همه آسیب، نازک شدن مو و در نهایت ریزش آنهاست.

آسیب به فولیکول‌ها
واکنش التهابی ناشی از حملات سیستم ایمنی به فولیکول‌های مو باعث آسیب‌های جدی به این ساختارها می‌شود. در نتیجه فولیکول‌ها قدرت تولید موی جدید را از دست می‌دهند. سیکل نرمال رشد مو که شامل فاز رشد، فاز استراحت و فاز ریزش می‌شود مختل می‌شود. فولیکول‌های مو ممکن است وارد یک فاز استراحت طولانی شوند و در نتیجه ریزش مو رخ دهد. در برخی موارد، این آسیب ممکن است آن‌قدر شدید باشد که فولیکول‌ها آسیب دائمی ببینند و ریزش موی دائمی رخ دهد.

کدام بیماری‌های خودایمنی باعث ریزش مو می‌شوند؟
ریزش موی سکه‌ای یا آلوپسی آره آتا
آلوپسی آره آتا یک بیماری خودایمنی است که باعث ریزش موی شدید می‌شود. در نتیجهٔ حملات اشتباه سیستم ایمنی، واکنش‌های التهابی ایجاد می‌شود که فولیکول‌های مو را تخریب می‌کنند.
این فرایند التهابی، سیکل نرمال رشد مو را دچار اختلال کرده و باعث می‌شود موی سر به‌صورت تکه‌تکه بریزد. نواحی که ریزش مو دارند ممکن است کوچک یا بزرگ باشند. البته این ریزش مو فقط در پوست سر نیست و می‌تواند ابروها، ریش یا دیگر قسمت‌های بدن را نیز تحت‌تأثیر قرار دهد. هر چند ریزش موی سکه‌ای بسیار ناخوشایند و ناراحت‌کننده است؛ اما باید بدانید که اغلب خودبه‌خود یا با درمان مناسب برطرف می‌شود. در برخی موارد موها دوباره رشد می‌کنند اما شاید رنگ و بافت متفاوتی با قبل داشته باشند.

لوپوس اریتماتوز سیستمیک
لوپوس اریتماتوز سیستمیک یک بیماری خودایمنی پیچیده است که با تأثیرگذاشتن بر ارگان‌های گوناگون بدن از جمله پوست و فولیکول‌ها باعث ریزش مو می‌شود. این بیماری نیز از طریق التهابی که ایجاد می‌کند باعث آسیب می‌شود.
سیستم ایمنی، فولیکول‌های مو را هدف می‌گیرد و باعث واکنش‌های التهابی می‌شود که ساختارهای مو را تخریب کرده و سیکل طبیعی رشد مو را به هم می‌زند. در نتیجه موها سست و نازک شده و ریزش مو رخ می‌دهد. ضمناً ضایعات پوستی روی پوست سر ایجاد می‌شوند که آنها نیز می‌توانند به ساقه مو آسیب‌زده و رویش مجدد را سخت کنند. در موارد شدید این اتفاق باعث ریزش موی دائمی و اسکار آلوپسی می‌شود.

لوپوس اریتماتوز دیسکوئید
لوپوس اریتماتوز دیسکوئید یک بیماری خودایمنی مزمن است که باعث ریزش مو می‌شود. این بیماری هر چند اساساً پوست را درگیر می‌کند؛ اما به قسمت‌هایی که رویش مو دارند نیز آسیب می‌زند و منجر به ریزش مو می‌شود. وقتی لوپوس اریتماتوز دیسکوئید پوست سر را تحت‌تأثیر قرار می‌دهد می‌تواند موجب ضایعات پوستی به نام ضایعات دیسکوئیدی شود.
این ضایعات برآمده و پوسته‌دار هستند و ممکن است قرمز، صورتی یا بنفش‌رنگ باشند. آنها می‌توانند به‌مرورزمان تشکیل اسکار دهند و باعث آسیب به فولیکول شوند. اسکار به فولیکول‌های مو آسیب زده و آنها را تخریب می‌کند و منجر به ریزش موی دائمی می‌شود. شدت ریزش مو در این بیماری بسته به‌اندازه ضایعات پوستی و میزان آسیب به فولیکول‌ها متفاوت است. در برخی موارد، ریزش مو جزئی و گذراست درحالی‌که در مواردی دیگر ریزش مو شدید و دائمی است.

اختلالات تیروئید
هورمون‌های تیروئید به‌عنوان تنظیم‌کننده‌هایی برای انواع عملکردهای بدن عمل می‌کنند، از جمله رویش مو. وقتی غده تیروئید دچار اختلالی در عملکرد خود می‌شود (چه با پرکاری تیروئید و چه با کم‌کاری تیروئید) می‌تواند تعادل حساس سیکل رویش مو را به هم بزند. در کم‌کاری تیروئید، هورمون تیروئید کم تولید می‌شود.
این عدم تعادل هورمونی می‌تواند منجر به رشد کُندتر موها و افزایش ریزش مو شود. همچنین ممکن است مو خشک و شکننده و بی‌حال به نظر برسد. در پرکاری تیروئید، هورمون تیروئید بیش از اندازه تولید می‌شود و در سیکل رویش مو اختلال ایجاد می‌کند. هورمون زیاد تیروئید می‌تواند رویش مو را افزایش دهد اما می‌تواند باعث ریزش موی زودرس نیز بشود.

بیماری هاشیموتو
بیماری هاشیموتو یک بیماری خودایمنی است که با حمله‌کردن به غده تیروئید و ایجاد کم‌کاری تیروئید باعث ریزش مو می‌شود. این عدم تعادل هورمونی می‌تواند به میزان چشمگیری بر سلامت موها اثر بگذارد. وقتی غده تیروئید به‌اندازه کافی هورمون تیروئید تولید نمی‌کند، سیکل طبیعی رویش مو را مختل می‌کند. در نتیجه رویش موها کُند شده، موها سست شده و ریزش مو شدت می‌گیرد. موها ممکن است خشک و مات و ضعیف به نظر برسند.
همچنین التهاب مرتبط با هاشیموتو نیز می‌تواند باعث ریزش مو شود. سیستم ایمنی به غده تیروئید حمله‌ور شده و یک التهاب سیستمیک ایجاد می‌کند که بر بافت‌ها و ارگان‌های گوناگونی اثر می‌گذارد، از جمله فولیکول‌های مو. در نتیجهٔ این التهاب، توانایی تولید موهای سالم کاهش می‌یابد.

آرتریت روماتوئید
آرتریت روماتوئید یک بیماری خودایمنی است که می‌تواند باعث ریزش مو شود. مکانیسم خاصی که در این بیماری موجب ریزش مو می‌شود هنوز شناخته شده نیست اما گفته می‌شود فاکتورهای متعددی دخیل هستند. یکی از علت‌های احتمالی، التهاب مداوم مرتبط با آرتریت روماتوئید می‌باشد. این التهاب می‌تواند بر بافت‌ها و ارگان‌های گوناگونی از بدن اثر بگذارد که شامل فولیکول‌های مو نیز می‌شود. واکنش التهابی می‌تواند با آسیب‌زدن به فولیکول‌ها آنها را ضعیف کرده و باعث ریزش مو شود.

ریزش موی ناشی از بیماری خودایمنی چگونه درمان می‌شود؟
درمان بیماری خودایمنی که باعث ریزش مو شده اغلب شامل یک رویکرد چندجانبه می‌شود. مدیریت و کنترل بیماری خودایمنی بسیار مهم است و معمولاً ترکیبی از چند رویکرد درمانی و اصلاحاتی در سبک زندگی را در برمی‌گیرد. داروهایی مانند سرکوب‌کننده‌های سیستم ایمنی و کورتیکواستروئیدها می‌توانند به سرکوب سیستم ایمنی بیش‌فعال و کاهش التهاب کمک کنند.
همچنین داشتن یک سبک زندگی سالم که شامل رژیم غذایی متعادل و حاوی انواع مواد مغذی می‌شود، ورزش منظم برای بهبود گردش خون و استفاده از تکنیک‌های کاهش هورمون‌های استرس می‌توانند وضعیت عمومی سلامتی را بهتر کنند.
نکته: خیلی مهم است که تحت‌نظر پزشک باشید و با کمک او بهترین شیوه درمان برای بیماری خودایمنی که دارید را انتخاب کنید. در مسیر درمان وضعیت سلامت موهایتان نیز بهتر خواهد شد. یادتان باشد شاید همه افراد با این درمان‌ها به‌خوبی جواب نگیرند و رویش موهایشان برنگردد. لازم است صبور و پیگیر باشید؛ گاهی رویش مجدد موها واقعاً زمان می‌برد.

از کجا بدانید ریزش موهایتان ناشی از یک بیماری خودایمنی است؟
اگر متوجه شدید ریزش موی ناگهانی دارید، روی سرتان به‌صورت سکه‌ای و تکه‌ای ریزش مو دارید این می‌تواند علامت بیماری خودایمنی مثل آلوپسی آره آتا باشد. دیگر علائم مانند راش‌های پوستی، درد مفاصل یا اختلال در عملکرد تیروئید نیز ممکن است نشان‌دهنده یک بیماری خودایمنی باشند. شما باید برای تشخیص درست و درمان به پزشک روماتولوژیست مراجعه کنید.

آیا ریزش موی ناشی از بیماری خودایمنی برگشت‌پذیر است؟
بله، ریزش موی ناشی از بیماری خودایمنی اغلب رویش مجدد مو دارد، خصوصاً با درمان مناسب. اما میزان رویش مجدد موها و مدت زمانی که طول می‌کشد می‌تواند بسته به خود بیماری و شدت ریزش موی رخ داده، متفاوت باشد.