ساحل چشم‌نواز چابهار زیر چرخ آفرودسواران!

جمعه‌ها در ساحل چشم‌نواز «دریا بزرگ» چابهار صحنه‌ای متفاوت از جنب‌وجوش جوانان و علاقه‌مندان به آفرود در استان سیستان و بلوچستان رقم می‌خورد.

به گزارش تسنیم، گروهی از خودروهای دودیفرانسیل و رانندگان حرفه‌ای – یا گاه فقط مشتاقانی با تجربه محدود گرد هم می‌آیند تا هیجان رانندگی در ماسه‌های ساحلی و زمین‌های ناهموار را تجربه کنند. این گردهمایی غیررسمی، هرچند به‌ظاهر یک مراسم سرگرم‌کننده و تفریحی است، اما بعد پنهانی از موقعیت‌های خطرناک را در بر دارد که در نهایت ممکن است به تصادفات جدی منجر شود.

بر اساس مشاهدات میدانی و گفت‌وگو با حاضران در این رویداد هفتگی، جوانان استان به‌شدت مشتاق شرکت در مسابقات و برنامه‌های رسمی اتومبیل‌رانی هستند، بااین‌حال، فقر امکانات و زیرساخت‌های ایمن در سیستان و بلوچستان و در سطح کشور باعث شده است بخشی قابل توجه از این شور و هیجان در محیط‌های غیرقابل کنترل بروز پیدا کند. آمار بالای تصادفات جاده‌ای در استان نیز حاوی این پیام نگران‌کننده است که استمرار بی‌توجهی به موضوع ایمنی و ساختارهای رسمی ممکن است تلفات جانی را بیش از پیش افزایش دهد.

از سوی دیگر، این پتانسیل کم‌نظیر میان جوانان استان موضوعی نیست که صرفاً در چابهار محدود بماند، به‌گفته کارشناسان حوزه ورزشی، طیفی گسترده از استعدادهای رشته‌های اتومبیل‌رانی در سیستان و بلوچستان وجود دارد که اگر در مسیر درست هدایت و سامان‌دهی شوند، می‌توانند در عرصه‌های ملی و حتی بین‌المللی افتخارآفرینی کنند؛ اما نبود پیست‌های تخصصی، ساختار مدیریتی منسجم و دوره‌های آموزشی استاندارد سبب شده است بخشی عمده از این ظرفیت‌های جوان دچار سرخوردگی شوند یا در مسیرهای خطرآفرین رانندگی کنند.

مقایسه با تجارب بین‌المللی

برای درک بهتر وضعیت این رویدادهای آفرودی و اتومبیل‌رانی در چابهار، بد نیست نگاهی به الگوهای موفق در سایر کشورها داشته باشیم. در بسیاری از نقاط جهان، به‌ویژه در کشورهایی که مناطق بیابانی و ساحلی گسترده دارند، همچون امارات متحده عربی، عربستان سعودی و همچنین استرالیا یا حتی برخی ایالت‌های جنوبی آمریکا، پیست‌های استاندارد و سازمان‌های مدیریت مسابقات اتومبیل‌رانی تشکیل شده‌اند. سازمان‌دهی رقابت‌ها تحت نظارت فدراسیون‌ها، حضور مربیان و کارشناسان ایمنی، زیرساخت‌های مجهز و استاندارد، آموزش و فرهنگ‌سازی و حمایت اقتصادی و برگزاری رویدادهای منطقه‌ای، ملی و جهانی فصل مشترک حوزه اتومبیل‌رانی در این کشورها است.

در این کشورها به‌عنوان الگو، مسابقات آفرود و رالی زیر نظر فدراسیون‌های رسمی اتومبیل‌رانی یا نهادهای خصوصی معتبر برگزار می‌شوند، چنین سازوکاری موجب می‌شود ضوابط ایمنی، مقررات فنی و حفظ جان شرکت‌کنندگان در اولویت قرار گیرد. در مسابقات بزرگ بیابانی چون «رالی داکار» یا رویدادهای بیابانی امارات، گروه‌هایی از امدادگران و کارشناسان فنی همراه رانندگان هستند تا در هر لحظه، آماده واکنش سریع و حرفه‌ای به حوادث احتمالی باشند، این سطح از پشتیبانی می‌تواند خطرات ناشی از حوادث رانندگی را به‌طور چشم‌گیری کاهش دهد.

ایجاد پیست‌های تخصصی و مسیرهای آزمایشی در مناطق بیابانی و حاشیه ساحل باعث می‌شود علاقه‌مندان به آفرود در فضاهای کنترل‌شده با امکانات لازم، مهارت‌های خود را محک بزنند. به‌صورت دوره‌ای نیز مسابقات و دورهمی‌های رسمی برگزار می‌شود که انگیزه‌ای مضاعف برای جوانان علاقه‌مند است.

در بسیاری از کشورها، دوره‌های آموزش تخصصی آفرود و اتومبیل‌رانی برگزار می‌شود. این دوره‌ها علاوه بر بهبود توانایی فنی رانندگان، بر قواعد ایمنی و فرهنگ رانندگی اصولی نیز تأکید دارند. سازمان‌های مردم‌نهاد نیز در ترویج فرهنگ ایمنی نقش پررنگی ایفا می‌کنند و عملاً بخشی از مسئولیت آموزش را به‌عهده می‌گیرند.

مسابقات آفرود، رالی و دیگر رشته‌های موتوراسپرت، در صورت مدیریت صحیح، می‌توانند منبع درآمد و جذب گردشگر باشند. در برخی کشورهای حاشیه خلیج فارس، سالانه رویدادهای بین‌المللی با دعوت از رانندگان حرفه‌ای و پوشش رسانه‌ای گسترده برگزار می‌گردد که خود به توسعه صنعت گردشگری و تقویت اقتصاد محلی کمک شایانی می‌کند.

لزوم توجه جدی به استعدادهای جوانان سیستان و بلوچستان

با توجه به آنچه گفته شد، توجه به زیرساخت‌های ورزشی در استان سیستان و بلوچستان به‌خصوص در حوزه اتومبیل‌رانی و آفرود، ضرورتی انکارناپذیر است. نادیده گرفتن این ظرفیت گسترده می‌تواند پیامدهایی جبران‌ناپذیر به‌جای بگذارد. برخی از راهکارهایی که می‌تواند در دستور کار قرار گیرد شامل «ایجاد پیست‌های استاندارد و امن با هزینه‌های دولتی و مشارکت بخش خصوصی، برگزاری مسابقات استانی و ملی زیر نظر فدراسیون اتومبیل‌رانی، به‌منظور کشف استعدادها، راه‌اندازی دوره‌های آموزشی برای رانندگان جوان و علاقه‌مندان، با حضور مربیان حرفه‌ای، مدیریت صحیح رسانه‌ای و فرهنگی برای ترغیب جوانان به‌سمت فعالیت‌های کنترل‌شده و ایمن و جلب مشارکت نهادهای سرمایه‌گذار و جذب اسپانسر برای توسعه زیرساخت‌های مرتبط با ورزش‌های موتوری» است.

آن‌گونه که شواهد نشان می‌دهد، این گردهمایی‌های خودجوش جمعه‌ها در ساحل دریای بزرگ چابهار، صرفاً یکی از چندین مواردی است که قابلیت تبدیل به یک فرصت مهم ورزشی و تفریحی را دارد؛ اما اگر تصمیمی کلان و مدیریتی برای آن گرفته نشود، نه‌تنها از ظرفیت بزرگ جوانان در استان استفاده نخواهد شد، بلکه حوادث ناگوار جاده‌ای و گاه مرگبار نیز تداوم خواهد یافت.

آنچه روشن است، استان سیستان و بلوچستان با وجود همه محرومیت‌ها و محدودیت‌ها، از جوانانی بااستعداد برخوردار است که تنها نیازمند مسیری ایمن، برنامه‌ریزی‌شده و هدفمند برای بروز و شکوفایی توانایی‌هایشان هستند.