کشف خانه‌ای 2700 ساله با 127 اتاق در شمال عراق

تیمی بین‌المللی از پژوهشگران با استفاده از دستگاه مغناطیس‌سنج، موفق به شناسایی دروازه آب شهر باستانی ۲۷۰۰ ساله خورساباد، باغ‌های احتمالی کاخ و پنج ساختمان بزرگ دیگر شدند. یکی از این ساختمان‌ها یک ویلای ۱۲۷ اتاقه است که دو برابر کاخ سفید وسعت دارد. این سازه‌های تازه کشف‌شده، نظریه قدیمی مبنی بر این که خورساباد در قرن هشتم پیش از میلاد تنها به مجموعه‌ای از کاخ‌ها محدود می‌شده را به چالش می‌کشند.

به گزارش فرادید؛ یورگ فاسبینگر، زمین‌فیزیک‌دان دانشگاه لودویگ ماکسیمیلیان مونیخ و نویسنده اصلی این پژوهش، در بیانیه‌ای در نشست سالانه اتحادیه ژئوفیزیک آمریکا (AGU) در دسامبر ۲۰۲۴ اعلام کرد: «تمام این کشفیات بدون هیچ‌گونه حفاری‌ای انجام شده است».

سارا ملویل، تاریخ‌دانی که در زمینه امپراتوری نوآشوری تخصص دارد و در این پژوهش نقشی نداشته، می‌گوید: «کار نقشه‌برداری از راه دور که فاسبینگر و تیمش انجام داده‌اند، بسیار مهم است. مغناطیس‌سنج یک بازسازی جامع‌تر از روش‌های سنتی حفاری ارائه می‌دهد و هیچ آسیبی به سایت وارد نمی‌کند».

امپراتور نوآشوری، سارگون دوم، در سال ۷۱۳ پیش از میلاد شروع به ساخت پایتخت جدید خود کرد که در ابتدا «دور-شروکین» به معنای «قلعه سارگون» نام داشت. اما سارگون در سال ۷۰۵ پیش از میلاد، احتمالاً پیش از تکمیل و استفاده از این پایتخت، درگذشت. پسر او، سنخریب، پایتخت را به شهر نینوا منتقل کرد و خورساباد برای بیش از دو هزار سال متروک و فراموش شد.

بیش از ۲۵ قرن بعد، در قرن‌های ۱۹ و ۲۰، هیئت‌های باستان‌شناسی فرانسوی و آمریکایی کاخ خورساباد را کشف کردند، از جمله مجسمه‌های نمادین «لاماسو» (گاوهای بال‌دار با سر انسانی) که اکنون در موزه لوور نگهداری می‌شوند. اما طرح کلی این شهر باستانی، فراتر از دیوارهای ۱.۷ کیلومتری آن، ناشناخته باقی مانده بود و باستان‌شناسان گمان می‌کردند که این شهر نیمه‌تمام رها شده است. در سال ۲۰۱۵، خورساباد توسط داعش غارت شد، اما از سال ۲۰۱۷، پس از عقب‌نشینی این گروه، باستان‌شناسان کار خود را در این منطقه از سر گرفتند.

تیم فاسبینگر عملیات شناسایی از راه دور خود را در سال ۲۰۲۲ انجام داد. به جای نصب مغناطیس‌سنج بر روی یک وسیله نقلیه یا پهپاد که ممکن بود توجهات ناخواسته‌ای را جلب کند، فاسبینگر و یکی از همکارانش دستگاه ۱۵ کیلویی را با دست حمل کرده و بر روی زمین‌های مدفون شهر باستانی خورساباد حرکت دادند. آنها طی هفت روز کار، مساحتی معادل ۲.۷۹ میلیون فوت مربع (۰.۳ کیلومتر مربع) را پوشش دادند که همچنان کمتر از ۱۰ درصد کل سایت است. فاسبینگر در بیانیه خود گفت: «هر روز چیز جدیدی کشف می‌کردیم».

در نهایت، یافته‌های این بررسی نشان می‌دهد که خورساباد فراتر از تصورات پیشین توسعه یافته و به یک پایتخت پررونق تبدیل شده بود. هنوز مشخص نیست که آیا باستان‌شناسان سازه‌هایی را که با این روش شناسایی شده‌اند، در آینده حفاری و آشکار خواهند کرد یا خیر.