چرا سفر هیات روسی به ایران مهم است؟

سفر یک هیئت سیاسی-اقتصادی روس به تهران در روز دوشنبه سوم دی ماه مورد توجه رسانه های بین المللی قرار گرفته است. این سفر درست در روزهایی که سطح تماس میان تهران و مسکو به دلیل تحولات ناشی از پایان حکومت بشار اسد در سوریه افزایش یافته و البته موضع گیری های رسمی دو طرف هم دچار فراز و فرودهایی شده اهمیت قابل توجهی دارد. گفته شده که مهم ترین سوژه های مورد بحث در سفر ویتالی ساولیف و الکسی اورچوک معاونان نخست‌وزیر روسیه، دیمیتری مدودف به تهران اقتصادی هستند.

سایت خبری–تحلیلی المانیتور در این باره می نویسد: رسانه های ایرانی می گویند موضوع این سفر، بحث‌های نهایی برای امضای توافقنامه مشارکت استراتژیک ایران و روسیه، رشد تجارت و پیشبرد پروژه‌های زیرساختی حیاتی برای دو کشور خواهد بود. یکی از موضوعات کلیدی در دستور کار وضعیت کریدور حمل و نقل بین‌المللی شمال-جنوب بود، که مسیری به طول ۷۲۰۰ کیلومتر (۴۴۷۳ مایل) است و هدف آن افزایش ارتباطات بین روسیه، هند، ایران، جمهوری آذربایجان، آسیای مرکزی و اروپا است.

مسعود پزشکیان، رئیس جمهور ایران در دیدار با ویتالی ساولیف گفت: ایران مصمم است که به تکمیل کریدور کمک کند. او به ضرورت تکمیل بخش ایرانی این مسیر شامل یک خط آهن بین شهرهای شمالی رشت و آستارا هم تاکید و آمادگی تهران را برای پیشبرد تملک زمین و سایر موارد مورد نیاز این مسیر اعلام کرد. رئیس جمهور ایران در این گفت و گو طرف روسی را تشویق کرد تا بررسی‌های مقدماتی و فنی را برای پیشبرد این پروژه تسریع کند.

در طول این دیدار، ساولیوف تأیید کرد که روسیه قبلاً "تأمین مالی" را انجام داده و تلاش‌هایی را با جمهوری آذربایجان برای اتصال خط آهن رشت-آستارا هماهنگ کرده است. او ابراز اطمینان کرد که این خط آهن امکان حمل "۱۵ میلیون تن" بار در سال بین ایران و روسیه را فراهم خواهد کرد. المانیتور در ادامه این گزارش می نویسد: این سفر همچنین بر روی توافقنامه مشارکت استراتژیک ۲۰ ساله مورد انتظار بین مسکو و تهران متمرکز است. نویسنده این مطلب در ادامه ادعا می کند که با وجود پیشرفت‌های اعلام شده، گزارش‌ها نشان‌دهنده تردیدها و احتیاط‌های باقی‌مانده ایران در مورد برخی از شرایط این توافق هستند.

اسماعیل بقائی، سخنگوی وزارت امور خارجه ایران روز دوشنبه در نشست خبری با خبرنگاران رسانه های داخلی و خارجی در پاسخ به پرسشی درباره زمانبندی امضای این توافقنامه گفت که انتظار می‌رود توافق با روسیه تا ۲۰ ژانویه ۲۰۲۵ نهایی شود. او هرگونه به تعویق افتادن عمدی این تاریخ را رد کرده و تاکید کرد که دو طرف در تلاش بوده‌اند تا زمان مناسب را تعیین کنند.

المانیتور در ادامه این گزارش ادعا کرده که جزئیات توافق میان ایران و روسیه برای همگان مشخص نیست و این ابهام نگرانی‌هایی را در میان ناظران ایرانی به وجود آورده که تهران ممکن است تحت این توافق امتیازهای بیشتری به مسکو داده باشد.

سرگئی لاوروف، وزیر امور خارجه روسیه در اکتبر گفته بود که مسکو بخش مربوط به خود در این توافق را تکمیل کرده و منتظر تهران است. المانیتور به نقل از منابع ایرانی و روسی اعلام کرده که انتظار می‌رود رئیس جمهور ایران در ژانویه برای امضای نهایی توافق به مسکو سفر کند، هرچند تاریخ دقیق هنوز اعلام نشده است.

این رسانه در ادامه با اشاره به اینکه ایران طی دو دهه گذشته تحت تحریم غرب بوده ادعا کرد که این وضعیت باعث نزدیکی بیش از پیش ایران و روسیه بخصوص در حوزه اقتصادی شده است. آخرین داده‌های منتشر شده توسط مقامات ایرانی نشان‌دهنده افزایش حجم تجارت است. این رقم نسبت به سال گذشته بیش از ۱۴ درصد افزایش یافته و به ۳.۳ میلیارد دلار رسیده که نشان ‌دهنده تمایل رو به رشد هر دو طرف برای مقابله با سیاست غرب به منظور منزوی کردن ایران و روسیه است.

المانیتور در ادامه می نویسد: روسیه همچنین نسبت به توافق تجارت آزاد بین ایران و اتحادیه اقتصادی اوراسیا ابراز خوش‌بینی کرده که روز یکشنبه تأیید نهایی از سوی پارلمان ایران را دریافت کرد. مسکو امیدوار است که این توافق، پس از اجرایی شدن، سالانه ۳۰۰ میلیون دلار در هزینه‌های تعرفه‌ای صرفه‌جویی کند.

فراتر از تجارت، روابط تهران و مسکو از طریق محاسبات استراتژیک با همکاری نظامی در هسته آن به ویژه شامل ارسال پهپادها و موشکهای بالستیک ایران به روسیه عمیق‌تر شده است.

المانیتور در ادامه گریزی هم به اختلاف های میان ایران و روسیه در پرونده سوریه زده و ادعا کرده است که وضعیت در سوریه رابطه پیچیده بین ایران و روسیه را به وضوح نشان داده به ویژه با توجه به رویدادهای اخیر که به سقوط دولت بشار اسد منجر شده است. در حالی که هر دو کشور به طور تاریخی از اسد حمایت کرده‌اند، منافع متضاد آن‌ها نگرانی‌هایی را در میان مقامات ایرانی و عموم مردم ایجاد کرده است.