روایت خشم و خون و خبر از لنز دوربین در شماره جدید «آزما»

به گزارش خبرنگار مهر، شماره ۱۸۶ مجله آزما ویژه آذر ۱۴۰۳ به‌تازگی منتشر شده و روی پیشخان مطبوعات آمده است. تیتر اصلی این‌مجله از این‌قرار است: جنگ و دیگر هیچ! و این نشریه در این شماره به موضوع فتوژورنالیسم و عکاسی خبری و پرونده عکاسان خبری در جنگ پرداخته است.

در این شماره مجله آزما گفتگوهایی می‌خوانیم با عکاسان جنگ، محمد سالم که برنده جایزه عکس ورلدپرس سال ۲۰۲۴ شده است، عکسی از مرگ را به ثبت رسانده. تصویری از ناس ابومعمر، زنی جوان که پیکر بیجان و کفن پیچ شده خواهرزاده پنج ساله اش را در سردخانه بیکارستان ناصر به آغوش کشیده است. محمد سالم که در سرزمین‌های اشغالی فلسطین عکاسی کرده است، درباره تصاویر منتشر شده از جنگ، مرگ و ویرانی غزه می‌گوید: «تصاویر بیشماری از غزه بیرون آمده اما تصویری مانند رنج ناس ابو معمر، به دل‌ها نفوذ کرده و به یاد می‌ماند؛ چون نگاهش می‌کنی و دلت به درد می‌آید. جایزه از لحظه‌ی غمگین از درد و رنج به دست آمد. من خوشحال نبودم چون در شرایطی که قرار دارم و داریم، جایی برای شادی وجود ندارد؛ اما بزرگترین شادی من این است که این تصویر به دست جهانیان رسید».

عکاس بعدی ایوگینی مالولتکا عکاس اوکراینی است، او هم برنده جایزه پولیتزر در بخش روزنامه نگاری و ورلدپرس ۲۰۲۳ شده و عکاس آن عکس معروف زن باردار اوکراینی روی برانکارد است که به تصویر ماریانا معروف شد.

او که پدرش در جریان حمله روسیه به اوکراین به شدت توسط سربازان روس آسیب دیده تا جایی که تنها نامش را به یاد می‌آورد، نمی‌تواند یک عکس را از میان عکس‌هایش انتخاب کند، و می‌گوید: «برای بیان این فاجعه فقط یک عکس گویا نیست به همین دلیل فیلم مستند با عکس متفاوت است؛ چون فیلم می‌تواند به شکل یک مجموعه همه فاجعه را بیان کند. علاوه بر این که آثار مستند، حقیقت هر واقعه را نشان می‌دهند؛ نشان می‌دهند مردمی که جنگ را تحمل می‌کنند با چه فجایعی روبرو هستند به همین دلیل من این عکس‌ها را نه فقط در کشورم که به بیرون از آن ارسال کردم تا همه بدانند در اوکراین چه می‌گذرد عکس‌هایی که منتشر شده اند، مطابق قوانینِ امکانِ نمایش هستند اما حقیقت جنگ فراتر از این عکس‌هاست. به این دلیل که بسیاری از عکس‌ها امکان نمایش ندارند؛ اما عکس‌هایی که خودم هم از دیدن آنها وحشت دارم و نمی‌توانم دوباره به آنها نگاه کنم. طبق قوانین عکس‌هایی باید منتشر شوند که بیننده بتواند آنها را تا حدی تحمل کند. اما حقیقت جنگ در تصویرهایی نهفته است که امکان نمایش ندارند.»

این نشریه در بخش پرونده خود، به عکاسی خبری پرداخته است. در این پرونده که عنوانش «پشت دوربین با راویان خشم و خون و خبر» است، گفتگوهایی می‌خوانیم با محمد صیاد عکاس پیشکسوت مطبوعات درباره سال‌های کارش، آلفرد یعقوب زاده به بهانه انتشار کتاب مجموعه عکس‌هایش، کاوس صادقلو عکاس ورزشی درباره تجربه‌های عکاسی خبری و نمایشگاه قاب آهنین، مجید سعیدی درباره عکاسی از زندگی پس از جنگ و تجربه عکاسی در افغانستان، اصلان ارفع و علیرضا شکاری درباره فتوژورنالیسم. در این میان گزارشی هم از نمایشگاه مجسمه‌های سابین هواردز از سربازان و کشته شدگان جنگ جهانی اول ترجمه و منتشر شده است.

در این شماره به جز موارد ذکر شده، سرمقاله به قلم هوشنگ اعلم سردبیر آزما با موضوع کارناوال اعتراض در منطق باختین، یادداشت مدیر مسئول _ندا عابد_ درباره هوش مصنوعی و یادواره‌ای برای صد سالگی علی محمد افغانی نویسنده شوهر آهوخانم، گزارش رویداد چشم در چشم و نمایشگاه موزه هنرهای معاصر از آرش امین، یادداشتی از منصوره اتحادیه (نظام مافی) درباره پورداوود و روزنامه رستخیز، یادداشتی درباره دکتر عبدالحمید حسابی نوشته سرمد قباد، یادداشتی درباره قصه گویی پست مدرن از سیدعلی کاشفی خوانساری، داستانی از مهسا محمدی به نام عروس دریایی و داستانی خارجی به نام پسر خوش شانس نوشته جسیکا فرانسیس کین با ترجمه مهتاب خسروشاهی و داستانی به نام ندیمه نوشته کاترین منسفیلد با ترجمه علی کریمی و… چاپ شده‌اند.