شمایل جدید الجولانی؛ از کروات زدن تا دیدار‌های دیپلماتیک

فرارو- «احمد الشرع» ملقب به «الجولانی»، فرمانده هیات تحریر الشام که اکنون کنترل قدرت در سوریه را برعهده دارد، طی روز‌های گذشته نه فقط در ظاهر، بلکه در رفتار و گفتار نیز، تغییراتی جدی را به نمایش گذاشته است. همچنین وی دستور به انحلال تمامی گروه‌های مسلح سوری را صادر و اعلام کرده این گروه‌ها باید ذیل وزارت دفاع سوریه قرار بگیرند.

به گزارش فرارو، در کنار این فرمانها، الجولانی، دیدار‌هایی دیپلماتیک را نیز انجام داده استفرمانده هیات تحریر الشام پس از دیدار با «محمد الخلیفی»، وزیر مشاور دولت قطر در امور خارجه، رسماً از امیر این کشور برای سفر به دمشق دعوت کرد. «خیر پدرسن» نماینده سازمان ملل متحد در امور سوریه نیز با الجولانی دیدار و گفت‌و‌گو کرد. پدرسن در مصاحبه با خبرگزاری رویترز گفت: «الجولانی به من اطلاع داد که به فراگیر بودن دولت انتقالی متعهد است».

همچنین هیاتی از عربستان سعودی با الجولانی دیدار کرد. حتی دولت جو بایدن روز جمعه ۳۰ آذر اعلام کرد که تصمیم گرفته جایزه ۱۰ میلیون دلاری تعیین‌شده برای دستگیری رهبر گروه هیئت تحریر الشام در سوریه را دنبال نکند. این اعلامیه پس از دیدار باربارا لیف دیپلمات ارشد آمریکا در امور خاورمیانه با الجولانی، که پیش‌تر با القاعده همسو بود، منتشر شد. این نخستین حضور دیپلماتیک ایالات متحده در سوریه از زمان سرنگونی بشار اسد به شمار می‌رفت.

با توجه به این موضوعات، پرسش‌هایی درباره آینده روابط کشور‌های مختلف با الجولانی و به طور ویژه اعراب و الجولانی مطرح است. حسن بهشتی پور، کارشناس ارشد سیاست خارجی و تحلیلگر مسائل منطقه خاورمیانه، در گفت‌و‌گو با فرارو به این پرسش‌ها پاسخ داده است:

احتمال تغییر موضع الجولانی بعد از تثبیت در قدرت

حسن بهشتی پور به فرارو گفت: «واقعیت این است که حکومت اسد بعد از ۵۳ سال سرنگون شده و فردی سر کار آمده که قدرت را ناگهانی به دست گرفته است. طبیعیست کشور‌هایی که می‌خواهند در آینده سوریه نقش آفرینی کنند، در راستای اهداف دیپلماتیک خود به سوریه سفر کرده و با الجولانی ملاقات می‌کنند. علت این که تراکم بازدید‌ها و سفر‌ها در سوریه زیاد است، همین موضوعیست که اشاره کردم. با توجه به این که ترکیه، اسرائیل و امریکا در سقوط اسد و به قدرت رسیدن الجولانی نقش داشتند، کشور‌هایی مثل قطر به خاطر اخوان المسلمینی بودن و مشابهت‌هایی که با الجولانی دارند، به دنبال توسعه مشارکت در آینده سوریه هستند. حتی ایالات متحده‌ای که این فرد را تروریست اعلام و ۵ میلیون دلار نیز برای دستگیری او تعیین کرده بود، باز هم، همه این موارد را در سایه به قدرت رسیدن الجولانی نادیده گرفت. به نظر می‌رسد به خاطر همه این شرایط است که با این شخص، گفت‌و‌گو و ملاقات‌هایی انجام می‌شود تا بتوانند موقعیت خود را در آینده سوریه تثبت کنند. گرایش‌های الجولانی به تدریج با موضع گیری‌هایی که انجام می‌دهد، مشخص می‌شود. ایشان سعی دارد به شکلی موضع گیری کند که حمایت بین المللی را از دست ندهد، چرا که اگر بخواهد همان تفکرات داعشی و تکفیری را بیان کند، قاعدتا در انزوای بین المللی قرار می‌گیرد به همین دلیل هم هست که حتی ظاهر خود را نیز تغییر داده و کروات زده است. او حتی سعی می‌کند در بیان عقاید خود محافظه کار باشد تا موقعیت خود را بین سیاستمداران جامعه بین الملل تثبیت کند. اما من معتقدم اگر وی بتواند موقعیت خود را تثبیت کند، این احتمال وجود دارد که مجددا مواضع خود را تغییر دهد.»

وی افزود: «به نظر می‌رسد که به تدریج شرایط تغییر کند. حقیقت این است که ماهیت این نوع گروه‌ها، ماهیتی است که اگر الجولانی، تندرو نباشد در داخل گروه خود مورد شماتت قرار می‌گیرد. هم اکنون بسیاری از نیرو‌هایی که داخل هیئت تحریرالشام هستند، یکدست نیستند و افراد تندرو را نیز دارند، که نرمش‌های جولانی را تحمل نخواهند کرد؛ بنابراین معتقدم این دم از آزادی زدن و ایجاد فضای باز سیاسی زدن را نمی‌شود به سادگی تعبیر کرد، چرا که بعد‌ها و پس از تثبیت موقعیتش ممکن است به اصل خود، که همان تکفیری‌ها هستند برگردد. الجولانی سال‌ها در ادلب زندگی کرده و آن جا به شرایط خود سازماندهی داده. حتی می‌توان گفت وی به عنوان استاندار ادلب کار می‌کرد و همه روند آموزش نیروها، خرید تسلیحات و امثالهم را انجام می‌داد. ظاهرا سازمان اطلاعات و امنیت ترکیه، کاملا روی الجولانی اشراف داشته است و اکنون نیز ترکیه از ظهور الجولانی بهره برداری می‌کند. ترکیه به دنبال نوعثمانی گری است و دیدیم که اردوغان نیز درباره حلب، دمشق، حما و حمص چه ادعا‌هایی مطرح کرد. اردوغان حتی درباره اخوانی‌ها هم ادعا دارد، چرا که اخوانی‌ها در سوریه سرکوب شده بودند و اکنون ترکیه می‌خواهد اخوانی‌ها را هم احیا کند. همچنین نگرانی‌هایی درباره کرد‌های سوریه وجود دارد، چرا که ترکیه تلاش دارد کرد‌ها را هم غیرمسلح و سرکوب کند؛ بنابراین تعداد نقشه‌های اردوغان برای سوریه کم نیست.»

عربستان و امارات از ظهور الجولانی خوشحال نیستند

این تحلیلگر ارشد سیاست خارجی گفت:«طرف اسرائیلی، سعی کرده نقاطی از سوریه را اشغال کند و فعلا هم عقب نشینی نکرده است. اسرائیل در موقعیت زمینی در حال پیشروی در سوریه است و ترکیه به لحاظ سیاسی، آینده این کشور و مناسبات آن. البته آمریکایی‌ها هم در دیرالزور مستقر هستند که منابع نفتی سوریه نیز در همان منطقه است. سالهاست که منابع نفتی اسد در اختیار آمریکایی‌ها است. اما درباره کشور‌های عرب منطقه و مواضع آن ها، پاسخ دادن بسیار سخت است. گرایش‌های اخوانی که الجولانی دارد باعث می‌شود قطری‌ها با وی راحت‌تر ارتباط بگیرند. در جهان اهل سنت، اخوانی‌ها رقیب وهابیت هستند؛ بنابراین امارات متحده عربی و عربستان سعودی از روی کار امدن الجولانی و گروه‌های تکفیری خوشحال نیستند و با نگرانی به آینده اخوانی‌ها فکر می‌کنند. این که الجولانی چطور بخواهد از طریق واسطه‌هایی روابط خود را با کشور‌های عربی بهبود دهد جای سوال دارد. روابط مصر و اسد بسیار خوب بود، اما درباره الجولانی و روابطش با مصر یا عربستان جای سوال وجود دارد. مگر این که الجولانی، دیگران را واسطه کند. یا اطمینان‌هایی به عربستان و مصر دهد.»