سایه سنگین سوریه بر عراق

فرارو- وقایع سوریه و سقوط حکومت اسد، باعث بروز نگرانی‌های چندبعدی در عراق شده است. از یک سو، عراقی‌ها نگران ظهور دوباره تروریسم تفکیری و سرایت آن از سوریه به خاک خود هستند و در سوی دیگر، نگرانی آنان از حملات آمریکا و اسرائیل افزایش پیدا کرده است. گروه‌های مقاومت در عراق طی ۱۴ ماه گذشته هرچند کم‌تر از طرف‌های لبنانی و یمن، اما در بحران منطقه فعال بودند.

به گزارش فرارو، نگرانی‌های طرف عراقی از تهدید‌هایی است که با توجه به درگیری گروه‌های مقاومت در حمله به اسرائیل، از سوی دشمن مطرح شده است. به نظر می‌رسد در دولت عراق عزم جدی برای کنترل این گروه‌ها وجود دارد.

هدف: اسرائیل

حمله گروه‌های مقاومت عراقی به مواضع اسرائیلی در ۱۴ ماه گذشته بیشتر با استفاده از پهپاد بود. گاهی در اخبار، صحبت از عملیات مشترک با طرف‌های دیگر جریان مقاومت نیز شنیده می‌شد، اما همانطور که ذکر شد، این تحرکات محدودتر از دیگران بود. مقامات دولت عراق در مقاطع مختلف اعلام کردند که این حملات از سوی گروه‌های مقاومت خارج از ساختار حشدالشعبی رخ داده است. چرا که حشدالشعبی سال‌هاست که بخشی از ساختار نیرو‌های مسلح عراق و زیرنظر دولت محسوب می‌شود. به همین دلیل، درگیری آنها در این حملات برای دولت عراق مسئولیت رسمی به وجود می‌آورد.

در سال جاری، حملات محدودی از سوی اسرائیل و آمریکا علیه مواضع حشدالشعبی در خاک عراق انجام شد. حملاتی که بی‌سابقه نبود. چرا که آمریکا برخی گروه‌های حشد را در فهرست گروه‌های تروریستی قرار داده و حتی در اوج جنگ با داعش نیز آنها را هدف قرار می‌داد.

به دنبال تحولات سوریه، نگرانی از افزایش این حملات بسیار بیشتر شده است. چرا که اقدامات اخیر اسرائیل در سوریه در نابودی زیرساخت‌های این کشور پیش چشم مقامات عراقی دارد و لبنان و سوریه دو جبهه‌ای هستند که تقریباً برای اسرائیل بسته شدند.

به دنبال همین تحولات بود که روزنامه الاخبار لبنان خبر داد: «یک رهبر جنبش «نجباء» عراق تأیید کرد که توافقی میان گروه‌های مقاومت عراقی و محمد شیاع سودانی نخست‌وزیر عراق، صورت گرفته است که بر اساس آن مقاومت، عملیات نظامی علیه دشمن اسرائیلی در چارچوب حمایت از نوار غزه را متوقف کند و در برابر تغییرات سیاسی جاری در سوریه سکوت اختیار کند.» این توافق در چارچوب گفت‌و‌گو میان دو طرف و در پی درخواست‌های منطقه‌ای و بین‌المللی برای انحلال گروه‌های مقاومت و تسلیم سلاح‌های آنان به دولت، حاصل شده است.

سرایت تروریسم از سوریه

آخرین بحران تروریسم در عراق که سقوط حدود یک سوم از این کشور و افتادن آن به دست داعش را رقم زد، از سوریه سرچشمه می‌گرفت. هرچند ریشه داعش، همان شاخه عراقی القاعده محسوب می‌شد، اما یورش تروریست‌ها پس از وقوع بحران در سوریه رخ داد. این بار نیز عراقی‌ها نگرانند که اتفاق مشابهی رخ دهد. اخبار می‌گوید مرز عراق و سوریه فقط از جانب عراق نگهبانی می‌شود و نیرو‌های حشدالشعبی آنجا مستقر شدند. اما از طرف سوریه، حفاظتی وجود ندارد. پس از سقوط اسد، اخباری از فعال شدن برخی عناصر تروریستی در داخل عراق مخابره شد که با واکنش نیرو‌های امنیتی رو‌به‌رو شد. این نگرانی همچنان وجود دارد و به نظر می‌رسد که عراق تلاش می‌کند با استفاده از ظرفیت‌های امنیتی خود و مدیریت سیاسی از این واقعه جلوگیری کند.

تلاش برای حفظ حشد

حشدالشعبی یا بسیج مردمی عراق، نیرویی بود که در جریان جنگ با داعش و پس از صدور فتوای جهاد کفایی آیت‌الله سیستانی شکل گرفت. فتوای مرجعیت نجف، استعداد نیرو‌های جهادی قدیمی عراق مثل اعضای سازمان بدر را با داوطلبان جدید ترکیب کرد و بسیج مردمی را به وجود آورد. در حال حاضر موجی با هدف انحلال و حشدالشعبی به وجود آمده و اظهارنظر‌هایی در این خصوص صورت گرفته است. اخبار حاکی از آن است که آیت‌الله سیستانی با صدور فتوای انحلال حشد و اصل این اقدام مخالفت کردند. ایشان پیش از این در موضع‌گیری دیگری گفته بودند که اسلحه باید تنها در انحصار دولت عراق باشد. عراق یکی از کشور‌هایی است که اسلحه بدون نظارت و قانون در آن بسیار زیاد است.

آن طور که خبرگزاری مهر نوشت، یکی از سیاستمداران عراقی نسبت به نقشه آمریکا برای انحلال سازمان حشد الشعبی و ایجاد خلأ امنیتی در این کشور هشدار داد. احمد الدلیمی عضو ائتلاف السیاده عراق تاکید کرد که پیامد‌های انحلال نیرو‌های حشد الشعبی خطرناک است و آمریکا تلاش می‌کند از این طریق یک قدرت مهم را در شرایط سخت و حساس کنونی کنار بزند.

وی افزود: «آمریکایی‌ها به دنبال انحلال حشد الشعبی هستند چرا که این نیرو‌ها در برابر اشغالگری آنها ایستاده‌اند. آمریکا می‌خواهد مانند سوریه، لبنان و فلسطین، نیرو‌های مقاومت را در عراق هدف قرار دهد. معنای انحلال حشد الشعبی در اصول نظامی، از بین بردن امنیت و ایجاد یک خلأ امنیتی است که عناصر تروریست از آن برای نفوذ به خاک عراق سوء استفاده کنند. آمریکایی‌ها همواره از این تاکتیک برای بحران زایی با هدف تحقق نقشه‌های خود در عراق استفاده می‌کنند.» با توجه به خبری که الاخبار منتشر کرد، به نظر می‌رسد که دولت عراق قصد دارد حشدالشعبی را کنترل و در عین حال آن را حفظ کند.