جواب آزمایش «نسل آلوده» در چهار کشور

متولدین سال‌های اخیر در شهرهای آلوده مناطق مختلف جهان، «نسل آلوده» محسوب می‌شوند، چون مادران آن‌ها سال‌ها «هوای سمی» تنفس کرده‌اند و در چنین شرایطی باردار شدند. آزمایش‌هایی که روی موش‌ها در پکن و روی مادران و نوزادان آن‌ها در لندن، شهرهای آلوده برزیل و آمریکا طی سال‌های گذشته انجام شده است نشان می‌دهد، «آثار مخرب آلودگی‌هوا» از همان هنگام تولد، روی نوزادان قابل مشاهده است؛ اختلال در عملکرد بدن، کلسترول بالا، دیابت و بیماری‌های قلبی، رشد نامناسب مغز و بیماری‌های روانی که تا نسل‌های بعدی و طی ۴۰ سال بروز پیدا می‌کند و ماندگار است. «تجارت فردا» در مقاله‌ای به نگارش آزاده چیذری، حقایق انسانی، اجتماعی و اقتصادی «آثار مخرب آلودگی هوا» را تشریح کرده است.

به گزارش دنیای اقتصاد، آلودگی هوا در دهه‌های اخیر، نه‌تنها در مناطق شهری یا صنعتی، بلکه در همه جا به عامل اصلی خطر زیست‌محیطی برای سلامت انسان تبدیل شده است. سوزاندن جنگل، سوزاندن زباله، تعلیق ساخت‌وساز یا گردوغبار معدن حتی می‌تواند بر سلامت افرادی که دور از شهرها زندگی می‌کنند تاثیر بگذارد. آلودگی هوا ناشی از وجود مواد سمی در جو است که در سال‌های آینده، از جنبه‌های مختلف بر کل جهان تاثیر خواهد گذاشت.

تبعات «زندگی طولانی‌مدت» در هوای سمی به ایجاد حساسیت و عفونت‌های بیشتر منجر می‌شود و انواع بیماری‌های ریوی، قلبی، عروقی و مغزی و سکته را گسترش می‌دهد. آلاینده‌ها نه‌تنها سلامت عمومی، بلکه آب‌وهوا و اکوسیستم‌های زمین را در سطح جهان تحت‌تاثیر قرار می‌دهند که به دو بخش مرئی و نامرئی طبقه‌بندی می‌شوند.

اگرچه، آلاینده‌های مرئی مانند مه‌دود قابل مشاهده هستند، اما آلاینده‌های نامرئی که کمتر به چشم می‌آیند، به هیچ عنوان به معنی کم‌ضرر بودن آن‌ها نیست. در واقع، آلاینده‌های نامرئی هوا می‌توانند کشنده‌تر از آلاینده‌های قابل مشاهده باشند. نمونه‌هایی از این نوع، دی‌اکسید گوگرد، منوکسید کربن و اکسیدهای نیتروژن هستند. یکی از مهم‌ترین اثرات آتی آلودگی هوا افزایش بیماری‌ها و در نتیجه افزایش میزان مرگ‌ومیر خواهد بود.

قرار گرفتن کوتاه‌مدت در معرض هوای آلوده چندان مضر نیست، اما تماس طولانی‌مدت، با پیامدهای مختلفی از جمله بیماری‌های تنفسی، سرطان، آسیب‌های قلبی عروقی و سیستم عصبی و نقص‌های مادرزادی مرتبط است. سازمان بهداشت جهانی تخمین می‌زند که سالانه هفت میلیون نفر به دلیل آلودگی هوا جان خود را از دست می‌دهند و در صورت بدتر شدن کیفیت هوا، این تعداد در آینده افزایش خواهد یافت. این آلودگی به تغییرات اقلیمی و گرمایش زمین نیز دامن زده است.

آلودگی هوا حتی در آینده کشاورزی نیز اثرات احتمالی خواهد داشت. هوای سمی (شدت بالای ذرات معلق آلاینده و گازها)، روی «آینده غذا» نیز اثر سوء دارد؛ کاهش نور خورشید باعث افت تولید کشاورزی می‌شود و همچنین هوای آلوده، گیاهان را آلوده می‌کند.

گیاهان آسیب‌دیده باعث کاهش میزان محصولات می‌شوند که ممکن است به کمبود غذا در جهان منتهی شود. ما در حال حاضر با تلفات هنگفت سویا، گندم، ذرت و برنج روبه‌رو هستیم و این موضوع با افزایش آلودگی هوا بدتر خواهد شد. حتی باران‌های اسیدی نیز با آسیب زدن به ساختمان‌های جدید و قدیم، بخش زیادی از آثار باستانی با جنس سنگ مرمر و آهک را از بین می‌برد. آلودگی هوا حتی می‌تواند میزان نور خورشیدی را که به زمین می‌رسد نیز به طور قابل‌توجهی کاهش دهد و این باعث می‌شود تا شاهد کاهش عرضه مواد غذایی طی سال‌های آینده باشیم.

نتایج آلودگی در چهار کشور

این مقاله با بررسی تست پزشکی چهار کشور درصدد پاسخگویی به این سوال است که هوای سمی با «آینده نوزادان در معرض آلودگی» چه می‌کند؟

اولین مطالعه در پکن انجام شد که خود یکی از شهرهای آلوده جهان به‌شمار می‌رود. آلودگی در پکن عمدتا از صنایع سنگین و انتشار گازهای خروجی اگزوز خودروها در جاده‌های این شهر به‌وجود می‌آید. تخمین‌های اخیر حاکی از آن است که بیماری‌های جدی ریوی ناشی از کوچک‌ترین و خطرناک‌ترین ذرات آلودگی در چین، موجب مرگ چهارهزار نفر در سال می‌شود. پژوهش‌های جدید نشان می‌دهد که خطرات سلامتی همچنین ممکن است از نسلی به نسل دیگر منتقل شود.

در مطالعه‌ای که اثرات بلندمدت و بین‌نسلی آلودگی هوای پکن را بررسی می‌کرد، با آزمایشی بر روی موش‌ها، به پیامدهای آلودگی هوا بر بارداری و اثرات سلامتی بر روی نوزادان پرداخته شد.

در نوزادان متولدشده از مادرانی که در معرض آلودگی هوا قرار داشتند، شواهدی مبنی بر التهاب گسترده بافت‌ها و اختلال در عملکرد کل بدن وجود داشت. این موش‌ها از سنین بسیار پایین، سطح کلسترول بالایی در گردش خونشان داشتند و حتی علائم افزایش خطر ابتلا به دیابت و بیماری قلبی نیز در آن‌ها مشاهده شد.

برزیل در مطالعات خود به موضوع سلامت نسل آینده پرداخته است. این پژوهش نشان می‌دهد، در دهه‌های اخیر، اثرات مضر کیفیت بد هوا می‌تواند نسل‌های آینده را تحت‌تاثیر قرار دهد.

قرار گرفتن زودهنگام در معرض کیفیت بد هوا (در رحم، نوزادی و اوایل دوران کودکی) می‌تواند احتمال ابتلا به بیماری‌های غیرواگیر (NCD) را در طول عمر افزایش دهد. کنترل کیفیت هوا برای مقابله با افزایش بیماری‌های غیرواگیر و حفاظت از سلامت جمعیت بسیار مهم است. بنابراین، کاهش آلودگی هوا باید به عنوان یک سیاست بهداشت عمومی برای پیشگیری و مدیریت بیماری‌های غیرواگیر در کنار توصیه‌های اثبات‌شده برای تغییر سبک زندگی (خوردن غذای سالم، ورزش، ترک سیگار و…) در نظر گرفته شود.

در این پژوهش، بارکر و همکارانش برای اولین‌بار مفهوم «منشأ رشدی سلامت و بیماری» (DOHaD) را پیشنهاد کردند. آن‌ها بر اساس مطالعه خود، محیط داخل رحمی و بیماری‌های بعدی را به هم مرتبط کردند، که نشان داد بین وزن کم نوزادان هنگام تولد و افزایش خطر ابتلا به بیماری‌های قلبی-عروقی در سنین بالاتر ارتباط وجود دارد. پس از مطالعه اولیه آن‌ها، چند مطالعه اپیدمیولوژیک و تجربی برای بررسی اثر قرار گرفتن در معرض آلاینده‌های محیطی در دوران بارداری مانند تغذیه و… بر روی جنین و ارتباط آن با بزرگسالی، انجام شد.

مهم‌ترین نتیجه این مطالعات حقیقتی غیرقابل انکار درباره ریشه آلودگی‌هوا بود. حقایق آلودگی شهری نشان می‌دهد که ترافیک اصلی‌ترین عامل آلودگی است که حدود ۳۰درصد آلودگی به‌دلیل وجود ترافیک و تردد خودروهاست. در مناطق غیرشهری، منابع اصلی آلودگی هوا آتش‌سوزی در جنگل‌ها، فعالیت‌های معدنی و استفاده از زیست‌توده برای پخت‌وپز است. شدت آتش‌سوزی جنگل‌ها و فعالیت‌های معدنی در چند سال گذشته رو به افزایش بوده است.

قرار گرفتن در معرض ذرات هوای محیطی نه‌تنها می‌تواند خطرات و پیامدهای نامطلوب در بارداری را افزایش دهد، بلکه پیامدهای عمیقی برای سلامت انسان دارد.

در پژوهشی دیگر، دانشکده اقتصاد و علوم سیاسی لندن (LSE) به اثرات بین‌نسلی آلودگی هوا پرداخت که بر اساس این مطالعه، در سال ۲۰۲۰، قرار گرفتن مادران در معرض سطوح بالاتر آلودگی هوا، بر احتمال رفتن نوه‌های آن‌ها به دانشگاه در ۴۰ سال بعد تاثیر می‌گذارد. کودکانی که در رحم مادر در معرض سطوح بالاتری از آلودگی هوا قرار دارند، در معرض آسیب‌های طولانی‌مدت به سلامت و رفاه خود هستند. با این حال، در حالی که شواهد فزاینده‌ای در حمایت از این تاثیرات مستقیم تغییرات در کیفیت هوا وجود دارد، اما میزان اهمیت آن‌ها برای نسل‌های آینده -نه‌فقط برای کودکانی که به طور مستقیم تحت‌تاثیر آلودگی قرار می‌گیرند، بلکه برای فرزندان آن‌ها نیز- تا آن زمان به مراتب کمتر مشخص بود. پژوهش‌های مرکز عملکرد اقتصادیِCEP) LES)

به این اثرات بین‌نسلی پرداخت. این اثرات بین‌نسلی نشان داد که اثرات آلودگی هوا محدود به آن‌هایی نیست که مستقیما تحت‌تاثیر قرار می‌گیرند، بلکه پیامدهایی برای چشم‌انداز آموزشی نسل‌های آینده نیز دارد.

همچنین تحقیقاتی از اصلاحات هوای پاک در آمریکا (CAAA) نشان می‌دهد، کاهش ۱۰درصدی مواجهه قبل از تولد با ذرات معلق برای متولدین حدود ۱۹۷۰، با افزایش ۳۴درصدی احتمال اینکه فرزندانشان ۴۰ سال بعد به دانشگاه بروند (یا هشت درصد افزایش حضور در دانشگاه نسبت به میانگین) مرتبط است.

همچنین، این مطالعه، افزایش درآمد مادام‌العمر را به ازای هر ۱۰درصد کاهش قرار گرفتن در معرض آلودگی در بارداری در نسل قبلی، ۱۵۱۵ دلار پیش‌بینی می‌کند. درس کلیدی تحقیقات انجام‌شده، این است که آلودگی فقط برای کسانی که به طور مستقیم در معرض آن هستند، باعث نگرانی نیست. در عوض، کیفیت هوا، فرصت‌های اقتصادی و رفاه را برای چند نسل شکل می‌دهد. کیفیت هوا فقط برای سلامتی مهم نیست، بلکه برای فرصت‌های اقتصادی، حرکت رو به بالا و رفاه کلی، هم در نسل‌ها و هم در بین نسل‌ها، اهمیت دارد.

پنج دلیل بازگشت به هوای پاک

باتوجه به اهمیت عبور از آلودگی هوا برای آینده نسل آلوده امروز، پنج دلیل برای بازگرداندن فوری هوای پاک به شهرها وجود دارد. ابتدا کاهش آلودگی باعث محدود کردن گرمایش جهانی می‌شود. و از آن مهم‌تر اینکه، آلودگی هوا به سلامتی ما آسیب می‌رساند. ذرات نامرئی به تمام سلول‌ها و اندام‌های بدن ما نفوذ می‌کنند و باعث بیماری‌های حاد و مزمن از جمله آسم، سکته مغزی، حملات قلبی و زوال عقل می‌شوند. آلودگی هوای بیرون هر سال باعث مرگ زودهنگام ۴.۲میلیون نفر می‌شود.

سومین دلیل مهم آن، مضر بودن هوای کثیف برای دوران کودکی است. بسیاری از نوزادان از اولین نفس خود هوای آلوده استنشاق می‌کنند؛ دوره‌ای حساس که پایه‌های رشد و رشد شناختی در حال ایجاد است. آلودگی هوا بر سلامت جسمانی کودکان، حق تحصیل و بازی آن‌ها تاثیر منفی می‌گذارد. این عوامل برای رشد مغز مضر هستند و به مشکلات سلامت روان و معضلات رفتاری می‌انجامند.

همچنین، فقیرترین و حاشیه‌نشین‌ترین جوامع به احتمال زیاد در محله‌های شلوغ زندگی می‌کنند؛ یا در جایی در معرض سطوح سمی آلودگی کار می‌کنند. این تاثیر بر سلامتی، آن‌ها را از رفتن به مدرسه یا محل کار بازمی‌دارد که خود این امر، به فقر و نابرابری بیشتر دامن می‌زند.

پنجمین دلیل بر بازگشت به هوای پاک برای نسل آینده، زیانی است که آلودگی هوا بر اقتصاد وارد می‌کند. آلودگی هوا مانع بهره‌وری نیروی کار و فعالیت‌های اقتصادی می‌شود؛ داده‌ها حاکی از آن است که سالانه ۱.۲ میلیارد روز کاری در جهان از دست می‌رود که این رقم تا سال ۲۰۶۰ می‌تواند به ۳.۸ میلیارد روز برسد. بانک جهانی تخمین می‌زند که خسارت بهداشتی ناشی از آلودگی هوا ۸.۱ تریلیون دلار در سال هزینه دارد که معادل ۶.۱درصد از تولید ناخالص داخلی جهانی است.

در سرتاسر جهان، بسیاری از شهرها، تردد خودروها را به سلامتی مردم ترجیح می‌دهند. پیش‌بینی می‌شود تا سال ۲۰۵۰.۶۸درصد از جمعیت جهان در مناطق شهری زندگی کنند.

با این حال، تنها نیمی از جمعیت شهری جهان دسترسی راحت به حمل‌ونقل عمومی دارند. نحوه طراحی شهرها و در نتیجه نحوه تردد، کیفیت هوایی که تنفس می‌کنیم و همچنین سلامت، ایمنی و رفاه ما به عنوان ساکنان شهر را تعیین می‌کند. «هوای پاک» سلاح مخفی اما حیاتی برای «رفاه انسان‌ها» است؛ ولی نادیده گرفته می‌شود، از این رو باید به دنبال راهکارهایی برای کاهش آلودگی هوا و ساخت آینده‌ای عادلانه‌تر و سبزتر بود تا هوای پاک را بتوان به شهرها بازگرداند.

اساسی‌ترین راه‌حل برای آلودگی هوا، دور شدن از سوخت‌های فسیلی و جایگزینی آن‌ها با انرژی‌های جایگزین مانند خورشید، باد و زمین‌گرمایی است. یکی از روش‌ها برای کمک به کاهش آلودگی هوا استفاده از «وسایل حمل‌ونقل عمومی» است.

حقایق و داده‌ها دروغ نمی‌گویند؛ حمل‌ونقل ۳۰درصد از کل انتشار دی‌اکسید کربن را تشکیل می‌دهد. بنابراین، ما می‌توانیم به جای خودروهای شخصی، از وسایل حمل‌ونقل عمومی استفاده کنیم. ازدحام ترافیک سطوح قابل‌توجهی از دوده و منوکسید کربن را منتشر می‌کند که به کیفیت پایین هوا می‌انجامد. استفاده از حمل‌ونقل عمومی باعث کاهش آلودگی و ازدحام ترافیک در جاده‌ها می‌شود.