ژرژ پطروسی: نقش هنرمندان ارمنی در سینمای ایران انکار نشدنی است

به گزارش خبرگزاری مهر به نقل از روابط عمومی موزه سینما، سومین قسمت از پادکست حضوری «رادیو موزه سینما» ۱۱ دی همزمان با شب سال نوی میلادی با حضور ژرژ پطروسی و تدوین خاچیکیان هنرمندان جامعه ارمنی سینمای ایران در سال فردوس موزه سینما برگزار شد.

پس از اجرای پادکست حضوری توسط مژگان اصغری و شهراد بانکی، مهرداد غفارزاده نویسنده و فیلمساز، به همراه ژرژ پطروسی گوینده و دوبلور پیشکسوت و ادوین خاچیکیان فیلمساز و فرزند زنده‌یاد ساموئل خاچیکیان پیرامون نقش جامعه ارامنه در سینمای ایران به گفتگو پرداختند و مهرداد غفارزاده در ابتدا گفت: زنده یاد ساموئل خاچیکیان از بدو ورود خود به سینما به همه امور جاری در این حرفه دقت و توجه بسیاری داشت. او فیلمی به نام «شب نشینی در جهنم» را در کارنامه دارد که با توجه به امکانات آن زمان اثری درخشان به شمار می‌رود و همچنان دیدنی است. من این اثر را در نوجوانی دیدم و بسیار روی من اثرگذار بود.

وی درباره هنر دوبله در سینمای ایران نیز بیان کرد: ظاهراً در ابتدا دوبلورهای ایرانی در کشور ایتالیا با این هنر آشنا شدند و به اندازه‌ای دارای نبوغ بودند که پس از ایتالیا، دوبله‌های ایران در جهان شهرت داشتند. اما پس از انقلاب و به دلیل اینکه صدابرداری سر صحنه رواج پیدا کرد، دوبله کمی به حاشیه رفت.

در ادامه ژرژ پطروسی، گوینده و دوبلور پیشکسوت گفت: ایران دارای قومیت‌ها و زبان‌های مختلف است. در دوران مدرن ارمنی‌ها و آشوری‌ها در سینمای ایران بسیار موثر و راهگشا بودند. من ۵۰ سال است که در صنعت دوبله فعالیت دارم و همواره در هر استودیو یک یا ۲ ارمنی مشغول کار بودند. من این افتخار را داشتم که در فیلم «بلوف» ساموئل خاچیکیان مدیر دوبلاژ باشم و با او همکاری کنم. خاچیکیان بسیار فرد زلال و مهربانی بود و این موضوع در وصف نمی‌گنجد. وی فیلمنامه فیلم‌هایی را که کارگردانی می‌کرد، می‌نوشت و به همین دلیل روی متن بسیار احاطه داشت.

این گوینده تصریح کرد: آلبرت دومان شخصیتی مهم در صنعت دوبله ایران و از عوامل خلاق و باهوش حاضر در استودیوها بود. خلاقیت دومان به اندازه‌ای بود که نقش مهمی در پیشرفت سینمای ایران داشت و ضروری است که به او پرداخته شود.

وی عنوان کرد: دوبله نیز مانند سایر هنرها محصول یک دوره خاصی است که در آن افراد بسیار درخشانی مشغول فعالیت بوده و بنیانی اساسی را برقرار کردند. دوبلورهای قدیمی برای کار خود و مخاطب ارزش فراوانی قائل بودند و به همین دلیل با تمام توان کار خود را صورت می‌دادند. اما متاسفانه امروزه وضعیت تغییر کرده است و بسیاری از پیشکسوت‌ها از فضای کاری فاصله گرفته و افراد جوان نیز فرصتی برای آموختن ندارند.

پدرم به نقش امید در زندگی توجه داشت

سپس ادوین خاچیکیان فیلمساز و فرزند زنده‌یاد ساموئل خاچیکیان نیز گفت: ما در جامعه ارمنی‌ها و آشوری‌ها خود را ایرانی و متعلق به این سرزمین می‌دانیم به همین دلیل در کنار سال نو مسیحی، نوروز نیز عید دیگر ما به شمار می‌رود و آن را گرامی می‌داریم. خوشحالم آقای نظام‌الدین کیایی که همراه و یار همیشگی پدر بودند در این جمع حاضر هستند.

وی با بیان اینکه جامعه ارمنی‌ها همواره نقش مهمی در سینمای ایران برعهده داشتند، افزود: در این خصوص می‌توان از نام‌های اثرگذار بسیاری در طول سالیان نام برد. خاچیکیان فیلمسازی بود که پرمخاطب‌ترین فیلم تاریخ سینمای ایران یعنی «عقاب‌ها» را ساخت.

خاچیکیان بیان کرد: او بعدها با فیلم «چاوش» به سینما بازگشت در حالی که این اثر از سینمای مورد علاقه او دور بود. خاچیکیان فیلمسازی بود که در کنار دستاوردهای فنی که برای سینمای ایران به همراه آورد، همواره به نقش امید در زندگی توجه داشت. او به صورت جدی ادبیات را دنبال می‌کرد و از ۹ سالگی شعر سرود و با این همه بسیار علاقه مند به سینما بود. هر زمان صحبت از کار می‌شد چشم‌های او برق می‌زد اما در سال‌های آخر کمی از فضا دل‌زده شده بود. زمانی که من قصد ورود به سینما را داشتم، او در مقابل من مانعی ایجاد نکرد اما مشوق هم نبود.

وی عنوان کرد: پدر هنگام ساخت فیلم‌های «ضربت» و «دلهره» شور و اشتیاق فراوانی داشت زیرا او با سینما زندگی می‌کرد. پدر زمانی که مشغول کار بود فردی پرانرژی بود و همچون یک جوان عمل می‌کرد.

ذات سینما برای خاچیکیان اهمیت داشت

در بخش دیگری از این برنامه، نظام‌الدین کیایی صدابردار سینمای ایران گفت: خاچیکیان به زبان انگلیسی مسلط بود و با تمام دانشگاه‌های سینمایی در آمریکا مکاتبه می‌کرد و بسیار درباره سینما به مطالعه می‌پرداخت. او مقوله‌هایی همچون دکوپاژ و میزانسن را به صورت آکادمیک دنبال می‌کرد و نسبت به پلان‌هایی که ضبط شده بسیار آگاه بود. خاچیکیان تحت هیچ شرایطی به مال دنیا توجه نشان نمی‌داد و ذات سینما برای او اهمیت داشت، در حالی که گران‌ترین کارگردان سینمای آن زمان به شمار می‌رفت. با این وجود خاچیکیان به جز ذات هنر سینما به هیچ مسئله دیگری اهمیت نمی‌داد.

وی با بیان اینکه خاچیکیان خود را یک هنرمند ایرانی می‌دانست، ادامه داد: نکته جالبی وجود دارد اینکه همواره مقابل منزل خاچیکیان عده‌ای ایستاده بودند تا زمانی که او خارج می‌شود بتوانند دیداری با او داشته باشند. او زلال‌ترین انسان روی زمین بود و در طول یک هفته نامه‌های فراوانی به دستش می‌رسید. من همواره در مقابل پاکی و بزرگ منشی‌های او سر تعظیم فرود می‌آوردم.

این صدابردار پیشکسوت درباره دلیل قوت هنر دوبله در ایران گفت: تماشاگران ایرانی با زبان خارجی آشنا نبودند به همین دلیل باید آثار اروپایی و آمریکایی برای آن‌ها دوبله می‌شد. از این نظر دوبله در ایران فرآیندی حساس و البته پررونق به شمار می‌رفت. با این وجود سینمای ایران زمانی جهانی شد که با فیلم «دونده» ساخته امیر نادری، صدابرداری اصلی و سر صحنه به آن راه پیدا کرد و درخشش سینمای ایران در دنیا بیشتر شد.