«قلعه خاموش» یادگاری رو به نابودی

به گزارش تجارت نیوز،

در ششمین روز از هجدهمین جشنواره بین المللی فیلم مستند ایران« سینما حقیقت» مستند «قلعه خاموش» به تهیه‌کنندگی فرهاد ورهرام و کارگردانی حنیف شهپرراد با شرح حال یک بنای دو هزار ساله به مرور تاریخ ایزدخواست و تغییرات این اقلیم پرداخت.

ایزدخواست یا یزدخواست شهری باستانی است که امروز به دلیل خشکسالی و کمبود امکانات و فرصت‌ها‌ی شغلی شاهد خالی از سکنه شدن است. تا جایی که جوانتر‌ها‌ دیگر چندان در این شهر تردد ندارند و چهره پیر شهر حکایت از این دارد که در آینده نه چندان دور این شهر ساکنان خود را از دست خواهد داد.

اما قلعه دو هزار ساله ایزدخواست محور روایت اتفاقات رفته بر این شهر است. فیلمبرداری از زوایای مختلف و واگویی قدمت این قلعه که امروز خاموش و بدون استفاده است، از نقاط قوت فیلم شهپرراد است.

تغییر کاربری قلعه در طول زمان

ایزدخواست به عنوان دروازه ورود به تمدن استان فارس شناخته می‌شود. سد واقع در نزدیکی آن اولین سد قوسی جهان شمرده می‌شود. اما نقطه قابل توجهی که در مستند اشاره شده، معماری چند طبقه در قلعه است تا جایی که به روایت ساکنان منطقه تا 5 طبقه در بنای قلعه وجود داشته و موجب می‌شده تا قلعه کاربری مسکونی داشته باشد.

بقایای آتشکده باستانی مربوط به دوره ساسانی همچنان دیده می‌شود اما بعدها مسجدی بر روی پایه‌ها‌ی آن ساخته می‌شود. قلعه بخش‌ها‌یی مانند بازار، حمام و انبار علوفه داشته و به دلیل طبقات بناها، جمعیت قابل توجهی در آن زندگی می‌کرده است.

در اسناد تاریخی وجه تسمیه قلعه این گونه روایت شده است: « لشکری بدانجا مقام کرده بودند چندان برف ببارید که بیشتر آنها در زیر برف بمردند. فردا که سؤال و گفتگو شد که چرا چنین وهنی اتفاق افتاد بزرگ ایشان گفت: «ایزد خواست» و در آنجا توقف کردند و اموات را دفن کرده قریه‌ای بنا نمودند به این نام معروف و موسوم شد»

امروز به دلیل حوادث طبیعی از جمله بارش‌ها‌ و همچنین به حال خود رها شدن این بنای باستانی، قلعه خاموش رو به نابودی است و بخش‌ها‌یی از آن نیز به صورت کامل از بین رفته است.

خشکسالی نتیجه بی تدبیری

معیشت مردم این منطقه از گذشته با کشاورزی و باغداری آمیخته است. اما مستند قلعه خاموش با استناد به صحبت‌ها‌ی مردم محلی و کهنسالان می‌گوید که باغات بسیاری در این منطقه خشک شده و پرآبی‌ها‌ی گذشته جای خود را به خشکسالی داده است.

تا جایی که چاه‌ها‌ی عمیقی که در بستر رودخانه اصلی ساخته شده خود موجب خشکسالی شده و با تهدید معیشت روستا سیلی از مهاجرت به شهرها را به دنبال داشته است.

امروز جوانان ایزدخواستی برای یافتن فرص شغلی به شهرهای دیگر می‌روند و کهنسالان در کنار قلعه باستانی لب از سخن فروبسته‌اند. اغلب بی‌تدبیری در منابع آبی را مقصر اصلی این وضعیت می‌دانند و معتقدند وقتی کشاورزی و باغداری نیست عملاً نمی‌توان معیشت خود را تامین کرد.

شهپرراد در اثر خود علاوه بر اینکه زیبایی باستانی قلعه خاموش را نشان داده و از آرشیو‌ها‌ی قدیمی ‌فیلم‌ها‌یی که در خصوص آن ساخته شده را ضمیمه کرده است، وضعیت امروز قلعه را نیز اشاره دارد. اثری که می‌تواند برای نجات جان یک شهر در معرض دید نهادهای سیاست گذار قرار گیرد.