ضروریاتی برای اصلاح بازار خودرو

به گزارش «اخبار خودرو»، عضو هیات تحریریه روزنامه «دنیای خودرو» در این باره نوشت:

سال‌هاست صنعت خودرو در ایران با چالش‌های بنیادینی دست‌وپنجه نرم می‌کند؛ از انحصار در تولید و عرضه گرفته تا قیمت‌گذاری‌های تکلیفی و غیرشفاف و شکاف عمیق میان قیمت کارخانه و بازار آزاد.

این مشکلات نه‌تنها بازار خودرو را ناکارآمد کرده، بلکه اعتماد عمومی را نیز به‌شدت کاهش داده است. فروش محدود محصولات، بستری مناسب برای شکل‌گیری تقاضای کاذب و سوداگری فراهم کرده و دسترسی مصرف‌کنندگان واقعی به محصولات را دشوار ساخته است.

در چنین فضایی، یکی از پیشنهادهای مطرح‌شده برای حل مشکلات، عرضه خودرو در بورس کالاست. این طرح با هدف کشف قیمت واقعی و حذف واسطه‌ها مطرح شد و توانست در مقاطع کوتاهی اثرات مثبتی از خود نشان دهد. اما مقاومت برخی گروه‌های ذی‌نفع و عدم تصمیم‌گیری قاطع باعث شد که این طرح به‌طور کامل اجرایی نشود. عرضه خودرو در بورس، علاوه بر شفاف‌سازی فرآیند قیمت‌گذاری، می‌تواند تقاضای واقعی را از تقاضای سوداگرانه تفکیک کند و دست دلالان را از بازار کوتاه سازد.

از دیگر ابزارهای موثر برای افزایش شفافیت، ایجاد یک سامانه جامع و یکپارچه اطلاع‌رسانی، برای ثبت و نظارت بر مراحل مختلف تولید، عرضه و فروش خودرو است. این سامانه می‌تواند با ارائه اطلاعات دقیق و عمومی از وضعیت تولید، میزان عرضه و نحوه توزیع، اعتماد مصرف‌کنندگان را جلب کرده و از هرگونه انحصار یا تبعیض در فرآیند فروش جلوگیری کند. چنین ابزاری باید به‌صورت شفاف عملکرد خودروسازان را در معرض دید عموم قرار دهد و امکان نظارت دقیق‌تر نهادهای مربوطه را فراهم کند.

مشکل دیگر این صنعت، قیمت‌گذاری دستوری است که سال‌ها به‌عنوان یک مانع جدی در مسیر رشد خودروسازان و رضایت مصرف‌کنندگان عمل کرده است. قیمت‌گذاری دستوری، علاوه بر ایجاد زیان برای تولیدکنندگان، زمینه‌ساز اختلاف قیمت فاحش میان کارخانه و بازار آزاد شده است. حذف تدریجی این روش و جایگزینی آن با سازوکارهای رقابتی، گامی اساسی در تنظیم بهتر بازار خودرو خواهد بود.

در کنار این اقدامات، توجه به کیفیت محصولات و ارائه خدمات پس از فروش مناسب نیز اهمیت ویژه‌ای دارد. خودروسازان باید با تمرکز بر نیازها و انتظارات مصرف‌کنندگان، کیفیت محصولات خود را ارتقا دهند و با ارائه ضمانت‌نامه‌های معتبر و خدمات پشتیبانی، اعتماد عمومی را بازسازی کنند.

درمجموع، برای حل مشکلات بازار خودرو و حرکت به سمت شفافیت بیشتر، چند اقدام کلیدی ضروری به نظر می‌رسد که بازگشت پایدار و برنامه‌ریزی‌شده عرضه خودرو به بورس کالا، ایجاد سامانه شفافیت فروش خودرو با دسترسی عمومی به اطلاعات تولید و عرضه، حذف تدریجی قیمت‌گذاری دستوری و حرکت به سمت بازار رقابتی، ارائه مشوق‌های قانونی به خودروسازان برای بهبود کیفیت و افزایش نقش نظارتی دولت ازجمله این اقدامات هستند.

شفافیت در فروش خودرو تنها به نفع مصرف‌کنندگان نیست، بلکه به سود خودروسازان و توسعه پایدار صنعت نیز خواهد بود. با اجرای این اصلاحات، نه‌تنها مشکلات فعلی کاهش می‌یابد، بلکه بازار خودرو به فضایی عادلانه و کارآمد تبدیل خواهد شد که در آن حقوق تمامی ذی‌نفعان رعایت می‌شود. اکنون زمان آن رسیده است که سیاستگزاران با اتخاذ تصمیمات قاطع و جسورانه، مسیر این تحول را هموار کنند.