برخی منابع خبری، علت این توقف را کمبود منابع ارزی و عدم تخصیص ارز کافی برای واردات عنوان کردهاند و برخی دیگر در تحلیلهای خود تاکید دارند که توقف یا کندی در ثبت سفارشها ممکن است بهدلیل مدیریت تقاضای باقیمانده از سال گذشته و تعیینتکلیف آنها باشد.
بهعبارت دیگر، حجم بالای ثبت سفارشهای سال قبل سبب شده بخشی از آنها بهسال جاری منتقل شود و این امر ممکن است در روند ثبت سفارشهای جدید تاثیرگذار باشد.
در حال حاضر نیز شنیده شده است برخی شرکتهای واردکننده با مراجعه بهسایت ثبت سفارش، با این پیغام روبهرو میشوند که: «سقف اعتباری به پایان رسیده و پرونده وارداتی قابل پشتیبانی نیست.» این پیغام، بهمعنای عدم امکان ثبت سفارش خودرو از سوی برخی واردکنندگان است. در آخرین اطلاعیه سامانه عرضه خودروهای وارداتی نیز آنچه جلبتوجه میکند، غیبت برخی شرکتهای واردکننده خودرو در فهرست شرکتهای ارائهکننده خودرو جهت عرضه است؛ نام شرکتهایی همچون معین خودرو، کرمان موتور و سایپا از سال گذشته در فهرست واردکنندگان قرار گرفته است؛ با این حال اسامی آنها در فهرست اخیر سامانه فروش بهچشم نمیخورد.
بهگفته مهدی ضیغمی، مدیر طرح واردات خودرو در وزارت صنعت، معدن و تجارت، از میان ۶۵ شرکتی که تاییدیه واردات خودرو را دریافت کردهاند، ۳۵ شرکت اقدام بهواردات میکنند. وی بر این موضوع نیز تاکید کرده که واردات خودرو انحصاری نیست و بههر شرکتی که شرایط لازم را داشته باشد، مجوز واردات اعطا میشود.
به این ترتیب در حال حاضر ۶۵ شرکت واردکننده خودرو مجوز واردات دارند و بانکمرکزی باید ارز تخصیصی بهشرکتهای مذکور را ساماندهی کند. برخی معتقدند بانکمرکزی برای هر شرکت واردکننده بنابر خودروهایی که ثبت سفارش کرده، سقف ارزی در نظر میگیرد و تا زمانی که واردکننده، خودروهای ثبتسفارششده را وارد کشور نکند و تعهداتش را انجام ندهد، نمیتواند ثبت سفارش جدیدی انجام دهد؛ این در شرایطی است که واردکنندگانی که از سقف اعتباری خود استفاده نکردهاند، همچنان قادر بهثبت سفارش هستند.
چندی پیش نیز مهدی ضیغمی، مدیر طرح واردات خودرو در وزارت صنعت، معدن و تجارت، ادعاهای توقف ثبت سفارش را رد و تاکید کرد که ثبت سفارش متوقف نشده و از ابتدای سال جاری حدود ۹۰۰ میلیوندلار ارز برای واردات خودرو تخصیص یافته است.این درحالی است که باید گفت با توجه بهحذف ارز نیمایی و جایگزینی آن با ارز توافقی تجاری، فروش خودرو برای مونتاژکاران و واردکنندگان با ریسک زیادی همراه شده است. آنچه مشخص است خودروسازان بخشخصوصی و واردکنندگان برای تولید محصولات خودرویی وابستگی زیادی به ارز دارند.
این درشرایطی است که فعالان این دو حوزه با دریافت ارز نیمایی در فروش فوقالعاده، قیمتهای ثابتی را بهمتقاضیان اعلام میکردند و در پیشفروش نیز هزینه اولیه مشخص بود.
حال با توجه بهحذف ارز نیمایی و جاری شدن ارز توافقی تجاری، فروشها با ریسک زیادی همراه شده و این درشرایطی است که مونتاژکاران و واردکنندگان ترجیح میدهند فروش خود را بهصورت علیالحساب و قیمت غیرقطعی برای سال ۱۴۰۴ اعلام کنند تا ریسکی متوجه فروش آنها نباشد. در حال حاضر بیشتر خودروهای وارداتی که در سامانه یکپارچه عرضه میشوند، قیمت علیالحساب دارند.
افزایش قیمت ۵۰ میلیونتومانی کیا K۵ (۲۰۲۳)
خودروهای داخلی روز گذشته افت بهای یک تا ۶ میلیونتومانی و رشد قیمت ۲ تا ۱۵ میلیونتومانی را تجربه کردند. جایی که ساینا GX دوگانه (۱۴۰۳) با ۶ میلیونتومان کاهش ۵۶۸ میلیونتومان، نیسان آپشنال (دریچهبرقی) (۱۴۰۳) با ۵ میلیونتومان کاهش ۶۹۲ میلیونتومان و شاهین (سانروف و ESP) (۱۴۰۳) با ۴ میلیونتومان کاهش ۸۴۸ میلیونتومان اعلام قیمت شدند. از طرفی قیمت ری را (۱۴۰۳) با ۱۵ میلیونتومان افزایش به یکمیلیارد و ۸۲۵ میلیونتومان، پژو پارس TU۵ (دریچهبرقی) (۱۴۰۳) با ۱۰ میلیونتومان افزایش به ۹۹۸ میلیونتومان و پارس سال سفارشی ELX (دریچهبرقی) (۱۴۰۳) با ۴ میلیونتومان افزایش به ۸۴۴ میلیونتومان رسید.
همچنین در میان خودروهای مونتاژی شاهد افت قیمت ۳ تا ۴۰ میلیونتومانی بودیم. جایی که اسکایول ET۵ نبکا (۱۴۰۳) با ۴۰ میلیونتومان کاهش ۲ میلیارد و ۶۰۰ میلیونتومان، اکستریم VX (۲۰۲۳) با ۳۰ میلیونتومان کاهش ۴ میلیارد و ۵۰۰ میلیونتومان، هایما S۷ پلاس (۱۴۰۳) با ۱۲ میلیونتومان کاهش یکمیلیارد و ۸۳۵ میلیونتومان و فیدلیتی پرستیژ ۷ نفره (۱۴۰۳) با ۱۰ میلیونتومان کاهش ۲ میلیارد و ۶۲۰ میلیونتومان اعلام قیمت شدند.
همچنین در گروه خودروهای وارداتی شاهد رشد و افت بهای ۵۰ میلیونتومانی بودیم. جایی که کیا K۵ (۲۰۲۳) با ۵۰ میلیونتومان افزایش ۵ میلیارد و ۲۰۰ میلیونتومان ارزشگذاری شد. از طرفی قیمت ونوسیا D۶۰ پلاس (۲۰۲۳) با ۵۰ میلیونتومان کاهش به ۲ میلیارد و ۵۰۰ میلیونتومان رسید.