بقعه پیرقطب الدین آستارا، تاریخ ناخوانده عهد قاجار

بقعه سید پیر قطب الدین صفوی در باش، محله ی باغچه سرا، در جوار روستای قلعه، روبروی منبع آب، در سه کیلومتری شمال غربی شهر آستارا، سر راه جاده ی آستارا - اردبیل قرار دارد.

به گزارش «دنیای سفر»، بقعه «پیر قطب الدین» مربوط به دوره قاجار در شهر گردشگرپذیر آستارا قرار دارد و با وجود قدمت قابل توجه، اطلاعات کافی و روشن از پیشینه شخصیت مدفون در آن وجود ندارد و این بنای تاریخی، چشم انتظار کاوش و پژوهش باستانشناسی و ثبت در فهرست آثار ملی است.

وقتی از سمت استان اردبیل وارد آستارا می شویم، در امتداد جاده مرزی در محله باغچه سرای این شهر در دل آرامستانی محصور با نرده و درختان و خانه های مسکونی، بقعه پیرقطب الدین با نما و شمایل آجری و با قامتی بلند و استوار خودنمایی می کند.

بقعه سید پیر قطب الدین صفوی در باش، محله ی باغچه سرا، در جوار روستای قلعه، روبروی منبع آب، در سه کیلومتری شمال غربی شهر آستارا، سر راه جاده ی آستارا - اردبیل قرار دارد. جنس این بنا آجری و به سبک قدیمی است که مدفن سید پیر قطب الدین مایه سرایی (باغچه سرای امروزی) است

اهالی به این بنای تاریخی «توربه» یا «پیرقوب» می گویند و وجود دفتر مدیریت آرامستان و کارگاه حجاری سنگ مزار در آن و قرارگرفتن آرامستان در دل شهر، به نوعی این بنای تاریخی را برای مردم امروز نیز با اهمیت کرده است. اطراف بقعه را قبور متوفیان و چند شهید دفاع مقدس فراگرفته است.

بقعه پیر قطب الدین روی سکویی از سنگ های ضخیم و محکم بنا شده و دیوارهای آجری آن با سیمان یا ساروج ساخته شده و زیر سقف سفالی آن با چوب درختان محکم شده است و ترک دیوار آجری، چین و چروک چوب آلات زیر سقف و جلبک ها و سبزینه های روی سفال های سقف حکایت از تاریخ کهن آن دارد.

بقعه دارای هفت پنجره نرده ای و شیشه دار و یک در ورودی آهنی است و دو پنجره آن را با سنگ و آجر و ملات مسدود کرده اند و چند پارچه گره زده بر نرده پنجره نیز گویای نذر و نیاز و مراجعه مردم به این بقعه برای دعا و واسطه قراردادن عارف مدفون در آن برای طلب حاجات است.

قبر داخل بقعه به شکل مکعب مستطیل است و عکسی منتسب به امام علی(ع) و چند تابلو حاوی آیات و نوشته های مذهبی در پنجره داخل بقعه دیده می شود و چند تخته فرش، موکت و زیرانداز در اطراف قبر گسترده شده است.

مسئول اداره میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی آستارا گفت: در کنار در ورودی بقعه، سنگ سیاه توخالی بزرگی به صورت سنگ قبر دیده می شود و نقش های زیبایی در چهار طرف آن حک شده است.

به گفته او، آجر قرمز و ابعاد مصالح این بقعه با مصالح بقعه های باباحسن و پیرمحمد دوست آستارا شباهت دارد و از این رو به نظر می رسد پیرقطب الدین، یکی از عرفای قرن نهم همزمان با باباحسن و پیرمحمد دوست بوده است و در کتاب «آستارا دروازه مدرنیسم» پیرقطب الدین را از عرفای متوفی به سال ۹۰۰ هجری قمری نوشته اند.