آه کشیدن: یک مکانیسم طبیعی برای کاهش استرس و تنظیم تنفس

پژوهشگران در مطالعه‌ای تازه اعلام کردند که آه کشیدن تنها واکنشی احساسی نیست، بلکه سازوکاری زیستی برای حفظ تعادل بدن هم به‌ شمار می‌رود که می‌تواند به کاهش استرس، تنظیم تنفس و پایداری عملکرد ریه‌ها کمک کند.

به‌ گزارش نیویورک‌پست، برای آه کشیدن دلایل زیادی وجود دارد: خسته‌ایم، کلافه‌ایم، یا می‌خواهیم چیزی را بفهمانیم، بی‌آنکه حرفی بزنیم. این دلایل معمولا با احساساتی مثبت همراه نیستند، با این حال این پژوهش تازه‌ نشان می‌دهد نتیجه‌ آه کشیدن، به هر دلیلی که باشد، می‌تواند برای سلامتی فوایدی داشته باشد که تنها به تخلیه‌ احساسی محدود نمی‌شود، بلکه بر جنبه‌های فیزیولوژیکی بدن و عملکرد برخی اندام‌ها هم اثر دارد.

طبق این مطالعه که در مجله «پیشرفت‌های علمی»‌‌‌‌ (‌Science Advances) منتشر شد، بیشتر افراد پس از آه کشیدن در قفسه‌ سینه‌ خود احساس سبکی و آرامش می‌کنند که این احساس صرفا ذهنی یا روانی نیست و بدن به‌صورت فیزیکی هم به آن واکنش مثبت نشان می‌دهد.

پژوهشگران دریافته‌اند که نفس‌های عمیق، به‌ویژه بازدم‌های طولانی، نسبت به تنفس‌های سطحی و کوتاه، تنش سطحی در ریه‌ها را به‌میزان قابل‌توجهی کاهش می‌دهند. در واقع هنگام آه کشیدن که ریه‌ها منبسط و منقبض می‌شوند، مایعی که سطح داخلی آن‌ها را پوشانده است، در وضعیت بهینه قرار می‌گیرد. کارکرد این مایع این است که بافت‌های ریه را مرطوب نگه دارد تا هنگام تنفس به‌هم ساییده نشوند.

به گفته‌ پژوهشگران، تنفس‌های کوتاه و سطحی مداوم در درازمدت به دلیل کاهش دادن خاصیت کشسانی ریه‌ها، می‌توانند در سنین بالا، تنفس را دشوارتر کنند. بنابراین، تمرین‌هایی مانند «تنفس چرخه‌ای» (cyclic sighing) یا بازدم‌های طولانی منظم، به عملکرد بهتر ریه‌ها کمک می‌کنند.

این تمرین تنفسی اگر روزی فقط پنج دقیقه هم انجام شود، در کاهش استرس، افزایش تمرکز و بهبود خلق‌وخو بسیار موثر است.

بیشتر مردم فکر می‌کنند آه کشیدن فقط نشانه خستگی یا عصبانیت است، اما از دیدگاه علمی، بازدم‌های عمیق برای عملکرد صحیح دستگاه تنفسی هم ضروری‌اند، زیرا کیسه‌های هوایی کوچک ریه (آلوئول‌ها) گاهی منقبض و بسته می‌شوند و آه کشیدن کمک می‌کند ریه‌ها دوباره منبسط شوند و این کیسه‌ها به حالت طبیعی بازگردند.

البته پژوهشی در سال ۲۰۲۲ نشان داد که آه کشیدن می‌تواند با هیجان‌های منفی مانند ترس، اضطراب، غم یا درد نیز مرتبط باشد و اگرچه نفس‌های عمیق و بازدم‌های طولانی می‌توانند به آرامش کمک کنند، آه کشیدن مکرر ممکن است نشانه‌ای از اضطراب یا استرس مزمن باشد.

در مجموع، یادگیری کنترل آگاهانه‌ تنفس، به‌ویژه با تمرکز بر دم و بازدم عمیق، می‌تواند هم برای سلامتی ریه‌ها مفید باشد و هم برای کنترل بهتر استرس‌های روزمره.