سن ازدواج زنان و مردان هرسال کمی بالاتر می‌رود. ایرانی‌های الان تقریبا ۵ سال دیرتر از ایرانی‌های ۵۰ سال قبل ازدواج می‌کنند. به طور متوسط هر ده سال که می‌گذرد یک سال به سن اولین ازدواج اضافه می‌شود و هرچه که می‌گذرد نسل‌های جدیدتر این میانگین را با سرعت بیشتری بالا می‌برند.

یک سال دیرتر

به گزارش همشهری، سال ۱۴۰۰ میانگین سن ازدواج برای زنان ۲۳.۶ و برای مردان ۲۷.۸ بود که بنا به اعلام سازمان ثبت احوال در ۷ ماه اول سال ۱۴۰۴ به ۲۴.۲ و ۲۸.۳ رسید. یعنی در مدت ۴ سال گذشته میانگین سن ازدواج حدود یک سال بیشتر شده است. این اتفاقی است که قبلا در طول یک دهه می‌افتاد ولی حالا در زمان کمتری رخ می‌دهد. نسل جوان برای ثبت رکوردهای «دیرتر» ازدواج کردن «عجله» بیشتری دارد.

آمارهای پایتخت با دیگر استان‌ها و همینطور با کل کشور تفاوت دارد. در تهران جوانان چند سال دیرتر از میانگین کشوری ازدواج می‌کنند. در بزرگترین شهر ایران، ‌ پسرها ۲ سال و دخترها ۳ سال بیشتر مجرد می‌مانند.

ازدواج زیر ۲۰ سالگی

۴۹ سال قبل یعنی در سال ۱۳۵۵ و دو سال مانده به انقلاب اسلامی، دخترها قبل از ۲۰ سالگی و پسرها قبل از ۲۵ سالگی زندگی مشترک تشکیل می‌دادند.

اگر بخواهیم دقیق بیان کنیم دخترها در ۱۹.۷ سالگی و پسرها در ۲۴.۱ سالگی ازدواج می‌کردند. بیست سال طول کشید تا به این میانگین‌ها دو سال اضافه شود. در سال ۱۳۷۵ سن ازدواج دخترها به ۲۲.۴ سال و پسرها به ۲۵.۶ سال رسید. بیست سال بعد از آن، دوباره دو سال دیگر به این میانگین افزوده شده و در سال ۱۳۹۵ سن ازدواج دختر ها به ۲۳.۲ و پسرها به ۲۷.۳ رسید.

اگر مقیاس «هر ده سال تقویمی برابر یک سال ازدواج دیرتر» را ثابت فرض کنیم، در سال ۱۴۳۰ دخترها بعد از ۲۶ سال و پسرها بعد از ۳۰ سال ازدواج می‌کنند. اگر شتاب فزاینده اخیر را به آن اضافه کنیم در سال ۱۴۳۰ احتمالا دخترها قبل از ۳۰ سال و پسرها قبل از ۳۵ سال ازدواج نخواهند کرد.

۱۴۳۰ همان سالی است که جمعیت ایران به ۱۰۰ میلیون نفر می‌رسد. یک سوم ایرانی‌ها سالمند می‌شوند و جمعیت فعال و موثر کشور به شدت کاهش پیدا می‌کند.

۱۷ میلیون مجرد قطعی

مرضیه وحید دستجردی، دبیر ستاد ملی جمعیت تابستان امسال گفت که درحال حاضر جمعیت دختران زیر ۲۰ سال ازدواج نکرده معادل ۱۱.۷ میلیون نفر و پسران زیر ۲۰ سال ازدواج نکرده، معادل ۱۲.۹ میلیون نفر است.

با فرهنگ اجتماعی امروزی شاید ازدواج زیر ۲۰ سال در شهرهای بزرگ اتفاق خاصی به نظر نیاید. هنوز زمان کافی وجود دارد و می‌توان تشکیل خانواده داد اما سوی دیگر آمارهای جمعیتی، مشکل را نشان می‌دهد. علیرضا رحیمی، معاون امور جوانان وزارت ورزش و جوانان هم در تابستان گذشته گفته است که در ایران ۱۷ میلیون نفر شامل حدود ۹.۵ میلیون مرد و ۷.۵ میلیون زن ۴۵ ساله هستند که هیچ‌وقت ازدواج نکرده‌اند.

۴۵ سالگی سن ناامیدی از تشکیل خانواده نیست اما در معیارهای جمعیتی، این سن را «تجرد قطعی» می‌نامند.

۶۰۰ میلیون تومان وام مسکن کافی نیست

وام ۳۰۰ میلیون تومانی به هر یک از زوجین مجموعا ۶۰۰ میلیون تومان می‌شود که برابر رهن یک خانه در شهر است اما با تورم فعلی معلوم نیست تا آخر سال بتوان با این رقم خانه اجاره کرد. علی اکبر محزون، پژوهشگر جمعیت درباره وام‌های ازدواج می‌گوید: «اگر مشوق‌های مثل وام ازدواج، معضل جامعه هدف را نشانه‌گیری نکند به نتیجه نمی‌رسد و میانگین سن ازدواج با این کار پایین نمی‌آید. هزینه‌های تشکیل خانواده اکنون شامل مسکن، غذا، حمل و نقل، سلامت، آموزش و ... است. باید آمار به دست آورد که مسکن چقدر برای جوانانی که می‌خواهند خانواده تشکیل دهند، هزینه دارد و بودجه محدود دولت و منابع بانک‌ها را به سمت آن هدایت کرد وگرنه وام‌هایی که مقصد مشخص نداشته باشند به نتیجه نمی‌رسند. به محض اینکه وام به بازار برسد، اجاره خانه هم بیشتر می‌شود.»

نکته دیگر این است که در مشاهده کلی از وضعیت تجرد در شهرها می‌توان دید، میانگین سن ازدواج خیلی بیشتر از آمارها ثبت احوال است. این کارشناس آمار بیان می‌کند: «شاخص سن ازدواج در کلانشهرها متفاوت با سطح هر استان و مخصوصا کشور است. جوامعی که به سرعت شهرنشین شدند سن ازدواج بالاتری دارند و نباید تعجب کنید که در اطراف خود ازدواج‌های بالاتر از ۳۰ - ۳۵ سال می‌بینید. در ارزیابی مناطق بیست و دو گانه تهران مشخص شد که میانگین مناطق برخوردار به وضوح بیشتر از میانگین شهر و کشور است.»