تحقیق در مورد ژن درمانی و نمونه هایی از آن

ما در این مطلب از دلگرم سعی داریم به بررسی روش ژن درمانی بپردازیم و با آن بیشتر آشنا شویم.

ژن و DNA چیست؟

بهتر است قبل از پرداختن به روش ژن درمانی، با مفهوم ژن و DNA آشنا شویم تا درک راحت تری از ژن درمانی داشته باشیم.

اگر شما شبیه پدر و مادر خود هستید، عامل این مسأله ژن می باشد. ژن ها در واقع واحد اصلی وراثت هستند و دارای اطلاعات لازم برای مشخص نمودن ویژگی های فیزیکی و بیولوژیکی هر فرد می باشند. و DNA مولکولی است که اطلاعات ژنتیکی را ذخیره می کند. و ژن ها تکه هایی از این اطلاعات ژنتیکی هستند که سلول ها از آن ها برای ساخت محصول خاصی مانند پروتئین استفاده می کنند. DNA درون هسته سلول قرار دارد و در قالب ساختار هایی به نام کروموزوم بسته بندی شده است.

فرض کنید، که DNA یک قطار است که ژن ها کوپه های مرتب آن هستند، و کنار یکدیگر قرار گرفته اند. حال در هر ژن یا کوپه، ویژگی خاصی از والدین قرار دارد که به ما منتقل می شود.

روش ژن درمانی

ژن درمانی یا ژن تراپی به نوعی درمان گفته می شود که در آن، ژن های معیوب که مسئول ایجاد بیماری در بدن ما هستند با ژن های سالم جایگزین می شوند، حال با رفتن ژن های بیمار، ژن های سالم وظایف آن ها را برعهده می گیرند و بدن به حالت طبیعی خود باز می گردد.

گاهی ژن ها در بدن ما، به درستی عمل نمی کنند و دچار اختلال می شوند در این حالت DNA ژن، تغییر می یابد، به این اتفاق اصطلاحاً جهش می گویند. فرض کنید یکی از کوپه های قطار، خراب شود و یا از ریل خارج شود همین موضوع باعث درست کار نکردن کل قطار و کوپه ها می شود. برای تعمیر کوپه خراب را از قطار جدا می کنند و یک کوپه جدید به آن وصل می کنند.

ژن درمانی

روش های انتقال ژن

برای انتقال و انجام عمل جایگزینی ژن معیوب با ژن سالم، پزشکان از روش زیر استفاده می کنند.

وارد کردن یک ژن جدید به بدن برای کمک و مبارزه با بیماری
جایگزینی ژن جهش یافته و معیوب با یک نسخه مشابه و سالم از همان ژن.
غیر فعال کردن ژن معیوب که عملکرد درستی ندارد و یا فعال است اما مضر.

برای وارد کردن ژن های سالم به بدن و جایگزینی آن ها با ژن های معیوب در سلول، باید از ناقل استفاده کرد. این ناقل های ژنی، ژن های سالم را بدون اینکه آسیبی به آن ها برسد به سلول وارد می کنند. این عملیات یا از طریق ناقل های ویروسی و یا ناقل های غیر ویروسی انجام می شود. و چون فناوری ناقل های غیر ویروسی، هنوز در مراحل مقدماتی است. پزشکان در حال حاضر، با ناقل های ویروسی کار انتقال را انجام می دهند.

از آنجا که ویروس ناقل، برای ژن درمانی باید بی خطر باشد به طور ژنتیکی تغییر داده می شود، تا DNA طبیعی انسانی را حمل کند. ویروس ها طوری تکامل یافته اند تا ژن های شان را به شیوه ای آسیب زا به درون سلول های انسانی وارد کنند. پزشکان با استفاده از این توانایی ویروس ها، آن ها را طوری دستکاری می کنند که ژن های بیماری زا از سلول آن ها حذف شده و ژن های درمان کننده وارد ویروس شوند.

در حال حاضر، این روش در درمان برخی بیماری های چشمی، بیماری هموفیلی، بیماری تالاسمی، برخی سرطان ها مانند سرطان ریه، بیماری ژنتیکی و برخی عفونت های ویروسی خاص در حال انجام است.

مخاطرات ژن درمانی

از آنجا که ژن درمانی یک روش نوین می باشد، هنوز عوارض جانبی آن، به صورت دقیق مشخص نشده است و پزشکان هنوز نمی دانند که در طولانی مدت چه عوارض و خطراتی برای بیماران به وجود خواهد آمد. گاهی هنگام انجام درمان، این ترس وجود دارد که ژن ها وارد سلول های سالم شده و به آن ها آسیب وارد کنند و باعث ایجاد یک بیماری دیگر در بدن فرد شوند. و یا سیستم ایمنی بدن بیمار می تواند واکنش نامطلوبی به ژن جدید نشان دهد. و یا بیمار به عفونت ناشی از ویروس ناقل دچار شود. البته برخی از عوارض جانبی در حد تئوری هستند، به این معنی که پزشکان احتمال می دهند خطرات و عوارضی در بدن رخ دهد، اما هیچگاه این عوارض در آزمایش های بالینی اتفاق نیفتاده است.

در پایان باید افزود که ژن درمانی باعث می شود بدون نیاز به دارو یا جراحی، و فقط با تغییر ساختار ژنتیکی یک بیماری را درمان کرد، این روش که آینده علم پزشکی را تغییر خواهد داد هنوز برای اثبات ایمنی خود به داده ها و اطلاعات زیادی نیاز دارد.