فعال سازی رفتار چیست؟

فعال سازی رفتار مجموعه ای از تکنیکهای روان درمانی شناختی-رفتاری هست که عمدتا برای کمک به بیماران افسرده به کار میرود. جلسات فعال­ سازی رفتاری مانند درمان­های شناختی ­رفتاری دیگر، جلساتی ساختارمند و برنامه ­ریزی شده هستند. جلسه­ اول درمان در صورت امکان باید شامل این موارد باشد: گرفتن تاریخچه و بحث درباره­ منطق درمان، تمرین بازنگری اولیه‌ی فعالیت، ارزیابی منافع اولیه‌ی درمان و در صورت امکان تهیه­ یک تکلیف فعال­ سازی ساده. در جلسه­ دوم، درمانگر در صورت لزوم به بازنگری فعالیت ادامه می­دهد و منافع درمان را ارزیابی می‌نماید. علاوه ­بر این، سلسله مراتبی از فعالیت اولیه نیز بر اساس یافته‌­های حاصل از بازنگری فعالیت و ارزیابی منافع درمان تهیه می‌­کند. این سلسله‌مراتب فعالیت، محتوای اولیه برای فعال ­سازی رفتاری را در جلسه آتی فراهم می­‌کند.
پس از جلسات اولیه، روند درمان انعطاف­‌پذیرتر خواهد شد. بسیاری از مراجعان از فعال­‌سازی رفتاری ساده به قدری بهره می­‌برند که نیازی به پیچیده­‌تر نمودن درمان وجود ندارد (هوپکو، لجوز، روجیه­رو و ایفرت، ۲۰۰۳). با این وجود برای برخی از مراجعان، فعال ­سازی رفتاری ساده کافی نیست. در این موارد با استفاده از نتایج سنجش کارکردی شکست در جلسات اولیه، به مداخلات بیشتری پرداخته می­شود. همان­طور که گفته شد، جلسات فعال ­سازی رفتاری از بسیاری جهات (مانند تنظیم دستور جلسه، تعیین و مرور تکالیف خانگی، درخواست خلاصه کردن نکات کلیدی و دادن پسخوراند نسبت به جلسه)، ساختاری مشابه همه­ درمان­‌های شناختی‌رفتاری دارند.
تکالیف خانگی:
فعال­سازی رفتاری نیز همانند همه­ درمان­‌های شناختی­ و رفتاری، از تکلیف خانگی استفاده­ می­‌کند. با این­ وجود، با توجه به تأکید فعال­ سازی رفتاری بر فعال­تر نمودن بیمار، می‌­توان گفت که فعال ­سازی رفتاری؛ بدون تکلیف خانگی معنایی نخواهد داشت. بنابراین در یک مداخله­ فعال ­سازی رفتاری موفق، هر جلسه درمانی باید دربردارنده­ نوعی تکلیف خانگی باشد. تکالیف خانگی در فعال­ سازی رفتاری، هدف ساده‌ای را دنبال می‌کنند: فراهم آوردن دستورالعمل­‌هایی خاص برای مراجع در رابطه با اینکه تمرین‌­های فعال ­سازی رفتاری را در حضور چه کسی، چه چیزی، چه مکانی و چه زمانی انجام دهد. تکالیف خانگی به این دلیل حائز اهمیت هستند که احتمال موفقیت فرد در آن­ها زیاد است و این نکته برای مراجع، به خصوص در ابتدای درمان اهمیت فراوانی دارد.