بازی کودکانه سعودی‌ها

با بررسی فهرست کشورهایی که در این به اصطلاح ائتلاف حضور دارند، متوجه حقیقت تلخی می‌شویم. عمده کشورهایی که در این ائتلاف حضور دارند، کشورهایی به شمار می‌آیند که دچار مشکلات جدی مالی و مدیریتی هستند. یکی از روش‌های ساده‌ای که آنها برای پوشاندن بخشی از مشکلات خود یافته‌اند، دریافت کمک‌های مالی از عربستان سعودی است. سعودی‌ها نیز پرداخت این کمک‌های مالی را به حضور و همکاری و هماهنگی دولت‌ها در این ائتلاف مشروط کرده‌اند. نخستین علتی که این کشورها در کنار عربستان سعودی ایستادند، امید آنها به دریافت کمک‌های مالی است و میزان همکاری آنها و حضورشان در این ائتلاف بستگی کامل دارد با کمک‌هایی که از سعودی‌ها دریافت می‌کنند. بخش عمده‌ای از این کشورها حاضر به حضور عملی و جدی در این ائتلاف نشده‌اند. برای مثال پاکستان اعلام کرده در رزمایش‌های این ائتلاف شرکت می‌کند، اما حاضر نیست در عملیات نظامی حضور جدی داشته باشد. تعداد کشورهایی که به صورت جدی در این ائتلاف با اختصاص نیروی نظامی شرکت کرده‌‌اند، از تعداد انگشتان یک دست کمتر است. در واقع می‌توان نام این ائتلاف را ائتلاف کشورهای نیازمند به کمک‌های مالی عربستان سعودی خواند.

از سودی دیگر، اطلاق صفت اسلامی به این کشورها خطایی رسانه‌ای است. این کشورها مسلمان‌نشین هستند، اما نه حاکمیت آنها اسلامی است و خود آنها چنین ادعایی ندارند که حکومتشان دینی است یا نوع حکومت آنها در قوانین کشورشان اسلامی ذکر شده باشد. بررسی کارنامه عملکرد مدیریتی این کشورها نشان می‌دهد، این کشورها غیر از عضویت در سازمان همکارهای اسلامی، نماد یا نشان دیگری از اسلامی بودن ندارند.

مهم‌تر این که این ائتلاف قرار بود در مسأله یمن حضور داشته باشد و عربستان سعودی را همراهی کند، اما در موضوع یمن هم شاهدیم حضور دیگر اعضای این ائتلاف، حداقلی و کاریکاتوری است و حتی حضور آن اعضای محدود در بحران یمن هیچ نتیجه و محصول واقعی برای سعودی‌ها نداشته است.

ائتلاف نظامی اسلامی ویترینی برای عربستان سعودی است تا آرزوی خود را برای رهبری جهان اسلام حداقل در یک بازی کودکانه محقق کند، حال این که ادعا می‌شود این ائتلاف علیه جمهوری اسلامی ایران شکل گرفته است در حالی که ثمره عملی این ائتلاف حتی آنقدر نبود که به خروج عربستان سعودی از بحران یمن کمک کند. برای درک چگونگی تقابل این ائتلاف با جمهوری اسلامی ایران، باید به میزان قدرت این ائتلاف نگاه کرد. اگر این ائتلاف حقیقی بود و واقعیت خارجی داشت و توانمند بود، طبیعتا در سه سال گذشته باید مشکل عربستان در یمن را حل می‌کرد.

برخی کشورهای عضو ائتلاف بصراحت اعلام کردند، اگر این ائتلاف قصد فعالیت یا اقدامی علیه جمهوری اسلامی ایران داشته باشد، این کشورها با ائتلاف همکاری نخواهند کرد. مثلا پاکستان به عنوان یک عضو قدرتمند ائتلاف، بر این موضوع تصریح کرده که حاضر به همکاری علیه همسایه خود ایران نخواهد بود.

دکتر محمدصادق کوشکی

استاد مطالعات منطقه‌ای دانشگاه تهران