شب یلدا

شب فال ، شب عشق ، شب هندوانه ، شب بیداری

شب یلدا قدمتی چند هزار ساله بین ایرانیان دارد . شب یلدا یا شب چله آخرین شب پاییز است و طولانی ترین و تاریک ترین شب سال است که ایرانیان مطابق با سنت های دیرینه ، این شب را تا سپیده دم بیدار می مانند و از همنشینی با یکدیگر لذت می برند تا غیبت روشنایی خورشید و هجوم تاریکی روحیه آنان را تضعیف نکند . در این شب ، غذاهای محلی و میوه های یلدایی می خوریم و فال حافظی به رسم دیرین می گیریم . یلدا یکی از زیباترین سنت هایی است که از دوران باستان به جا مانده و با برگزاری این شب ، با پاییز خداحافظی کرده و به استقبال فصل سفید زمستان می رویم .

نگاهی به تاریخچه شب یلدا

درست است که هر چه جلوتر می رویم ، هوا سردتر می شود و به فصل زمستان نزدیک تر می شویم اما شور و ذوق خاصی نیز بین مردم به راه می افتد، آن هم به این خاطر است که آخرین شب پاییز را جشن می گیرند و همگی دور هم جمع می شوند . این سنت دیرینه از ایران باستان می آید ، زمانی که مردم باور داشتند تاریکی نماینده اهریمن است و چون آخرین شب پاییز طولانی تر می شود ، این تاریکی اهریمنی نیز بیشتر و بیشتر می شود. این شب برای ایرانیان نحس بود و چون فرا می رسید ، آتش درست می کردند تا نیروهای اهریمنی و تاریکی نابود شوند و بگریزند . لذا با روشن کردن آتش ، مردم گرد هم جمع می شدند و با خوردن تنقلات ، میوه ، گفتگو ، جشن و پایکوبی این شب را به پایان می رساندند .

شب یلدا را شب تولد خورشید یا تولد مهر نیز می خوانند ؛ چراکه مردم ایران باستان بر این باور بودند که فردا با تابش خورشید ، روزها بلند تر می شود و تابش خورشید نیز بیشتر می شود. امروزه نیز با گذشت زمان های بسیار از این سنت ، اما ماهیت آن تغییری نکرده و افراد فامیل در خانه بزرگان گرد هم جمع می شوند و با آجیل و میوه از یکدیگر پذیرایی می کنند و به گفتگو می نشینند و غذاهای ویژه ای را برای شب چله ( شب یلدا ) تدارک می بینند و تا پاسی از شب در کنار هم ، بیدار می مانند.

میوه های شب یلدا

انار : یکی از 10 میوه برتر جهان انار است که در مهمانی های یلدایی برای پذیرایی از میهمانان سرو می شود . این میوه فوق العاده بی نظیر سه بار در قرآن از آن نام برده شده است و خواص درمانی بسیاری دارد ! جالب است بدانید ایران بزرگ ترین تولید کننده انار در جهان است . حضور این میوه در مهمانی شب یلدا نماد شادی ، زایش و تولد است زیرا میوه ای خون ساز است و اگر کسانی که رنگ پریده و ضعیف هستند از آن میل کنند ، زیبا و شاداب می شوند .

هندوانه : قاعدتاً هندوانه نیز یکی از خوردنی هایی است که سر سفره شب یلدا حضور پر رنگی دارد ؛ آن هم به این خاطر است که هندوانه نماد گرمای تابستان و حرارت خورشید است . باور مردم ایران باستان بر این بوده است که اگر در شب یلدا هندوانه بخورید ؛ تا پایان فصل زمستان ، بیماری بر شما غلبه نخواهد کرد و این باور با خواص هندوانه تطابق دارد ؛ چراکه هندوانه حاوی ویتامین های A ، B و C است .

آجیل و تنقلات : سفره یلدا ( Myazd ) سفره ای بود که روی کرسی پهن می شد و روی آن آجیل شب یلدا شامل پسته ، کشمش ، بادام ، فندق ، گردو و انجیر خشک قرار می گرفت و اعضای خانه دور کرسی می نشستند و تا صبح از این گردهمایی لذت می بردند. جالب است بدانید این سفره از لحاظ دینی برای مردم مقدس بود و از ایزدِ خورشید ، خواستار برکت بودند تا در زمستان به خوبی و خوشی سر کنند ؛ از سفره که بگذریم به محتویات آن می رسیم ، دانه های آجیل سرشار از ویتامین ها و مواد معدنی است که باعث شادابی و طراوت پوست می شوند . این نکته را در نظر داشته باشید که آجیل ها خیلی شور نباشند و بیش از حد هم مصرف نکنید.

غذاهای ویژه شب یلدا

شهر های مختلف با توجه به اصالت و رسم و رسوماتی که دارند ، برای شب یلدا غذا ویژه ی خود را تدارک می بینند ؛ در ادامه چند غذای محلی لذیذ و خوش طعم شهرهای مختلف ایران را با هم بررسی می کنیم . از آنجا که انار یکی از گزینه های ثابت شب یلداست ، مواردی که در زیر معرفی می شوند ؛ همگی از این میوه بی نظیر برخوردار هستند. راستی اگر در شهر شما هم برای شب یلدا غذای خاصی درست می کنند ، در قسمت نظرات حتما برای ما کامنت بگذارید ?

1 . انار پلوی شهر قزوین

اگر یادتان باشد ، زمان کودکی هر وقت “ اسم و فامیل ” بازی می کردیم و اسم انار پلو را می نوشتیم ؛ حتما هم بازی هایمان می گفتند که انار پلو غذا نیست ! اما هست و در شهر قزوین برای شب چله یا همان شب یلدا ” انار پلو قزوینی ” درست می کنند. این غذا ترکیب انار ، کشمش ، خلال پسته و برنج است و تا زمانی که آن را نخورید ، نمی توانید حدس بزنید ترکیب این مواد چه طعم جالبی را ایجاد می کنند.

2 . خورش ناردون شهر مازندران

اگر اهل شمال کشور و استان مازندران باشید ، حتما نام ” کِرک اِنار تیم پهلو ” را شنیده اید ؛ اما تلفظ این نام را فقط خود شمالی ها می دانند ? پس به جای آن نام ” خورش ناردون ” هم شناخته شد . این غذای خوش طعم و بو با مرغ یا گوشت پرنده های بومی نظیر اردک و مرغابی تهیه می شود.

3 . کلم پلوی شیرازی

به نظر شما همشهری های خواجه شمس الدین در شب یلدا چه غذایی درست می کنند ؟ کلم پلو ? اگر شما هم خواستید سنت های قومی خودتان را تغییر دهید و یلدای امسال غذایی متفاوت را امتحان کنید ، کلم پلوی شیرازی را فراموش نکنید !

4 . کوفته پنیری با انار

شاید نام کوفته پنیری برایتان آشنا نباشد ؛ کوفته پنیری با انار یک غذای بدون گوشت و خیلی خوش مزه است که تهیه آن کمی زمان بر است ، اما مطمئن باشید از دیدن نتیجه آن راضی خواهید بود ! این غذا برای سرو در انواع مهمانی ها مناسب است و یک غذای مجلسی و خوش خوراک محسوب می شود ؛ خب چه مهمانی بهتر از مهمانی شب چله !

5 . چیز کیک انار

از غذاها که بگذریم ، چیز کیک انار به عنوان دسر شب یلدا می تواند گزینه ای هیجان انگیز باشد . این کیک خانگی همانند سایر چیزکیک ها آماده می شود و دردسر زیادی ندارد ! می توانید با تدارک چیز کیک انار ، پس از شام به همراه یک فنجان چای یا قهوه ، آن را در کنار عزیزان تان نوش جان کنید ?

6 . آلاسکای لیموناد با انار

اگر مهمانی شب یلدایتان خودمانی است و فرزند و کودکان زیادی در این شب ، مهمان شما خواهند بود ؛ آلاسکاهای لیموناد را فراموش نکنید . مزه این آلاسکاها با اناری که داخل آن است ، ملس و دلچسب می شود ! اگر تصمیم گرفتید آلاسکای لیموناد با انار درست کنید ، تعداد بیشتری تهیه کنید چرا که در کمتر از چند دقیقه چیزی از آنها باقی نمی ماند.

فال حافظ و فال شب یلدا

گرفتن فال حافظ ، یکی دیگر از رسم های شب یلداست ؛ البته این رسم به چند سده اخیر باز می گردد و مربوط به ایران باستان نیست . همانطور که از لقب خواجه حافظ شیرازی پیداست ، لسان الغیب است . این بدان معناست که این شاعر ، حکیم و عارف ایرانی می توانسته از غیب خبر دهد . بنابراین ایرانیان با توجه به این ویژگی حافظ سعی کرده اند در زمانهای مختلف نظیر شب یلدا ( شب چله ) از شاعر و حکیم بزرگ ایرانی ” حافظ ” برای آگاهی از آینده خود و آگاهی از غیب بهره ببرند .

اشعار حافظ به دلیل برخورداری از درون مایه عرفانی ، اجتماعی ، تعلیمی و حکیمانه ، قابل استناد و به نوعی پیشگویی از آینده را می کند . در واقع خواجه حافظ شیرازی توانسته ، با استفاده از آرایه های ادبی به گونه ای هنری و زیبا ابیات و اشعاری بیافریند که بتوان از آنها در همه زمان ها و مکان ها استفاده کرد . به گونه ای که احساس می کنید او برای شما پیش گویی و وضعیتی را برای تان توصیف می کند ؛ به همین علت از زمانهای قدیم پدربزرگ و مادربزرگ ها برای سایر افراد خانواده با خلوص نیت ، فالی می گرفتند و با صدای بلند شعر را می خواندند .

یلدای امسال با شعری از حافظ شیرازی

بر سر آنم که گر ز دست برآید ؛ دست به کاری زنم که غصه سر آید

خلوت دل نیست جای صحبت اضداد ؛ دیو چو بیرون رود فرشته درآید

صحبت حکام ظلمت شب یلداست ؛ نور ز خورشید جوی بو که برآید

بر در ارباب بی‌مروت دنیا ؛ چند نشینی که خواجه کی به درآید

ترک گدایی مکن که گنج بیابی ؛ از نظر ره روی که در گذر آید

صالح و طالح متاع خویش نمودند ؛ تا که قبول افتد و که در نظر آید

بلبل عاشق تو عمر خواه که آخر ؛ باغ شود سبز و شاخ گل به بر آید

غفلت حافظ در این سراچه عجب نیست ؛ هر که به میخانه رفت بی‌خبر آید

هدیه شب یلدا

هر سنت و مراسم شادی بخش چه در کشور ما و چه در سایر نقاط جهان ، بخش هدیه و کادو دادن را هم در بر دارد . با هدیه دادن به عزیزان و کسانی که برای شان اهمیت قائلیم ، می توانیم نشان دهیم آنها را دوست داریم و به یاد آنان هستیم . هدیه دادن ، هم برای ما خوشایند است و هم برای طرف مقابلمان ! اگر قصد دارید برای شب یلدای امسال ، برای شخصی هدیه ای تهیه کنید ؛ با نگارنده مجله دکتر سلام همراه باشید تا بهترین هدیه را انتخاب کنید . بنابراین اگر برای خرید کادو گیج شده اید و نمی دانید چه هدیه ای مناسب است ، این قسمت از شب یلدای 96 مخصوص شماست ?

1 . دیوان حافظ

هدیه ای که هم برای مهمانان رسمی و هم غیر رسمی مناسب باشد ، دیوان حافظ است . در هر صورت شب یلدا با حافظ شیرازی گره خورده و با هدیه ای نظیر دیوان حافظ می توانید ، شب خیلی قشنگ تری برای عزیزان تان فراهم کنید . فرقی نمی کند که دیوان چه قیمتی باشد ؛ چرا که این اشعار هستند که به کتاب ارزش می دهند !

2 . گلدان طبیعی

اگر قصد دارید انرژی مثبت به طرف مقابل بدهید ، یک گلدان طبیعی برای او هدیه بگیرید . یک موجود زنده را به یک دوستن بخشیدن ، مملو از انرژی و زندگی است . حالا که به فصل زمستان رسیده ایم ، طبیعت را با چنین هدیه ای به خانه بیاوریم ?

3 . خوردنی های ویژه یلدا

خوراکی های ویژه شب یلدا مثل میوه های تزئین شده و دسرها هم می توانند سورپرایز خوبی برای کادو شب چله باشند . اگر قصد دارید خوردنی هدیه بدهید ؛ با توجه به تعداد مهمانان هدیه ای خوشمزه تدارک ببینید .

4 . کتاب

اگر با سلیقه کسی که قصد دارید برای او کادو بخرید ، آشنایی دارید ؛ چند جلد کتاب در زمینه موضوعی که علاقه مند است تهیه کنید . باور کنید کتاب هدیه ای ارزشمند است و شخصیت بهتری از شما نیز به نمایش می گذارد .

5 . شمع

با توجه به تاریخچه شب یلدا که در ابتدای این مطلب با نگارنده همراه بودید و مطالعه کردید ؛ روشنایی یکی از پایه های ثابت شب یلداست ! شمع های تزئینی شیک که مناسب حال و هوای شب یلدا هستند ، بخرید و گرما را در فصل زمستان به دوستانتان هدیه کنید . این جمله را بخاطر داشته باشید : دوستی که در تاریکی ، روشنایی هدیه می دهد ؛ هیچوقت فراموش شدنی نیست ?

با ارزش ترین هدیه در شب یلدا

هر چند در این قسمت تلاش کردیم تا به شما عزیزان پیشنهاداتی ساده برای هدیه دادن در شب یلدا بدهیم ؛ اما یادتان باشد ، همانطور که گفتم دادن هدیه تنها برای نشان دادن محبت شما به عزیزان تان است . در هر حال با ارزش‌ترین هدیه ای که می توانید بدهید همان مهربانی و توجه شماست که نه فقط در شب یلدا بلکه در تمامی لحظات زندگی، می‌توانید آن را با یک لبخند بزرگ به دیگران هدیه بدهید.

10 کتاب پیشنهادی برای شب یلدا

اگر قصد دارید در شب یلدا کتابی را مطالعه کنید و یا آن را برای یکی از عزیزان تان تهیه کنید ، این بخش برای تان مفید خواهد بود . در ادامه 10 کتاب به همراه نام نویسنده آن به معرفی خواهیم پرداخت :

1 . رازهایی درباره عشق / مخصوص زوج ها و افراد متاهل / نویسنده : باربارا دی آنجلیس

2 . هدیه پنی به تو / مخصوص نوجوانان ، پر از انرژی مثبت / نویسنده : اشلی رایس

3 . شازده کوچولو / برای تمام سنین ، پیشنهاد ویژه / نویسنده : آنتوان دو سنت‌اگزوپری

4 . قصه های امیرعلی / جوان و بزرگسال / نویسنده : امیرعلی نبویان

5 . نامه های عاشقانه نیما / جوان و بزرگسال / نویسنده : نیما یوشیج

6 . باورهای غلط شما / جوان و بزرگسال / نویسنده : وین دایر

7 . جز از کل / جوان و بزرگسال ، یکی از رمان‌های بزرگ تاریخ استرالیا / نویسنده : استیو تولتز

8 . بابا لنگ دراز / جوان و بزرگسال / نویسنده : جین وبستر

9 . دنیایی را تصور کن که . . . / کودک و نوجوان / نویسنده : برژیت لابه ، میشل یوش

10 . قدرت اراده / نوجوان و بزرگسال / نویسنده : پل ژاگو

10 آهنگ پیشنهادی برای شب یلدا

همانطور که 10 کتاب برتر پیشنهادی برای مطالعه ویژه شب یلدا را به خوانندگان مجله دکتر سلام معرفی کردیم ، 10 آهنگ پیشنهادی نیز برای شما عزیزان داریم . تعدادی از این موزیک ها مخصوص شب یلدا و آهنگ هایی شاد نیز در این لیست گنجانده شده است . امیدواریم از این موزیک ها در کنار خانواده و دوستان تان لذت ببرید ?

1 . موزیک افشار – یلدا

2 . مازیار فلاحی – ناردون

3 . علیرضا طلیسچی – یلدا

4 . امیرعباس گلاب – گونه

5 . سینا شعبانخانی – نزدیکای پاییز

6 . بابک جهانبخش – منظومه احساس

7 . میثم ابراهیمی – آرومم

8 . بنیامین – تو که عید منی

9 . علی عبدالمالکی – مرسی که هستی

10 . شهاب مظفری – دلبریتو کمترش کن

بازی های شب یلدا

شاید برای جذب کردن نوجوانان و جوانان خانواده و فامیل و مهیج تر کردن شب یلدا ، بازی های دسته جمعی و گروهی را چاشنی مهمانی شب چله مان کنیم . در این بخش دو بازی جالب خانوادگی را به شما معرفی می کنیم که برای سنین مختلف است و به صورت گروهی می توان آن را اجرا کرد .

چالش ذهن

بازی چالش ذهن را می توانید به صورت یک گروه بزرگ یا کوچک که در اتاق نشسته ، اجرا کنید . این بازی مناسب نوجوانان تا بزرگسالان است ؛ نحوه بازی به این صورت است که افراد در یک دایره می نشینند و نفر اول با گفتن یک جمله کوتاه به سلیقه خود ، بازی را شروع می کند . به طور مثال : ” رفتم شهربازی ” نفر دوم جمله را از ابتدا تکرار می کند و یک جمله دیگر به آن اضافه می کند . بطور مثال : ” رفتم شهربازی و دوستم را دیدم ” و همینطور نفر سوم ، دو جمله را از ابتدا تکرار می کند و مجدداً به آن یک جمله دیگر اضافه می کند .

هر کس کلمه ای را اشتباه کند یا جا بی اندازد ، از بازی حذف شده و برنده بازی کسی است که بتواند تا جایی جملات را بی‌نقص تکرار کند که همه از بازی حذف شوند .

ظرف اسمارتیز

در این بازی افراد یک دایره تشکیل می دهند و شخصی که در بازی شرکت نکرده است ، به عنوان داور عمل می کند . در جلوی هر کس یک ظرف اسمارتیز پُر قرار بدهید و به هر بازیکن یک نی و یک کاسه کوچک یکبار مصرف بدهید . بعد از شروع بازی ، هر شرکت کننده می بایست با استفاده از نی و به داخل کشیدن هوا ، اسمارتیز ها را به داخل کاسه خود منتقل کند . برنده شخصی است که سریع تر از بقیه ظرف اسمارتیز را خالی کند .

شادابی و درخشندگی پوست در شب یلدا

از آنجا که اینجا مجله دکتر سلام است ، در شب یلدا به فکر شادابی و زیبایی پوست شما نیز هستیم ? اکثر خانم های ایرانی برای شب یلدا برنامه های خاصی برای زیبایی پوست صورت خود دارند ؛ اما اگر برنامه ای ندارید ، نگران نباشید . در ادامه با نگارنده همراه باشید تا قدم به قدم به زیبایی و شادابی پوست خود نزدیک تر شوید !

پاکسازی پوست و زیباسازی آن

چند روز جلوتر از مهمانی شب یلدا ، فرصت مناسبی است که پوستتان را لایه برداری کنید . برای این کار می توانید از ماسک یا اسکراب ها استفاده کنید اما به این مسئله دقت داشته باشید که تایم شما برای لایه بردار قوی مناسب نیست و بهتر است از یک لایه بردار ملایم استفاده کنید .

همچنین استفاده از کرم روز یا شب را شروع کنید و هر شبانه روز آن را تکرار کنید تا پوست شما از حالت خشکی بیرون بیاید و رنگ و جلا بگیرد. نکته دیگری که باید به آن عمل کنید این است که هر روز باید از کرم ضد آفتاب استفاده کنید . کرم ضدآفتاب برای جلوگیری از پیری ، چروک و لک شدن پوست خیلی تاثیرگذار است . حتما از همین امشب ، قبل از خواب آرایش صورتتان را به صورت کامل پاک کنید و آن را بشویید و با پوستی تمیز و پاکیزه به رختخواب بروید .

دعای مخصوص شب یلدا

خداوند برای آسایش و رفاه بندگان خود ، نعمت های بسیاری را در این کره خاکی برای انسان ها قرار داده است و همواره به آنان فرموده از نعمت های الهی استفاده کنند اما اسراف نکنند زیرا خداوند اسراف را دوست ندارد .

صله رحم را فراموش نکنید ، دیدار با اقوام به قدری اهمیت دارد که رسول خدا (ص) حتی یکسال پیاده روی برای آن را جایز می شمارد و خداوند نیز همواره به بندگان خود دستور می دهد جویای احوال خویشاوندان خود باشند .

با ورود به فصل زمستان و طولانی تر شدن شب ها ، فرصت خوبی به وجود می آید تا با دقت در نظام آفرینش به بزرگی خدای متعال و کوچکی خود در این جهان هستی اعتراف کنیم و به ستایش خداوند بپردازیم .